Με πολιτικά δεδομένα η Τουρκία
παραμένει η ίδια και η πολιτική εξουσία διατηρεί τον έλεγχο. Με
κοινωνικά δεδομένα, όμως, η χώρα δεν είναι αυτή που ήταν πριν από το
κύμα διαμαρτυριών στην πλατεία Ταξίμ. Το κατά πόσο άμεση ή αργή, ομαλή ή
επίπονη θα είναι η μεταφορά της αλλαγής αυτής στα πολιτικά πράγματα,
εκτός από την εσωτερική δυναμική, θα εξαρτηθεί και από καθοριστικούς
εξωτερικούς παράγοντες.Μία ανάγνωση της κατάστασης λέει ότι δεν θα αλλάξει τίποτα στον
πολιτικό έλεγχο που ασκεί το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.
Μια άλλη ανάγνωση, όμως, λέει ότι η κατάσταση καθιστά την υφιστάμενη
εικόνα απατηλή και ότι από το φθινόπωρο θα φανεί πόσο έχουν αλλάξει τα
πράγματα.
Η ισχύς της πολιτικής εξουσίας όμως μπορεί να διαβαστεί και από την ανάποδη. Η χρήση βίας και η απειλή χρήσης βίας, οι συνεχείς απειλές εναντίον του κύματος διαμαρτυριών και ο ασφυκτικός έλεγχος που πλέον ασκεί η κυβέρνηση στα ΜΜΕ, πέρα από την ίδια την ισχύ εξουσίας που κατέχει, δείχνει και φόβο. Ενδεικτική είναι η εικόνα της εφημερίδας «Ακσάμ», που κατασχέθηκε από το μεγαλοεπιχειρηματία Μεχμέτ Εμίν Καράμεχμετ και έχει περιέλθει στο Δημόσιο. Απολύθηκαν όλοι όσοι άρθρωναν φωνή αντιπολιτευτική και η εφημερίδα προστέθηκε στο «φιλοκυβερνητικό όμιλο». Το τηλεοπτικό κανάλι «Show TV» του Καράμεχμετ, που επίσης κατασχέθηκε, πουλήθηκε άρον άρον στον μεγαλοεπιχειρηματία Τουργκάι Τζινέρ, ο οποίος διαθέτει και άλλα μέσα ενημέρωσης και στηρίζει τον Ερντογάν.
Πριν από μερικές μέρες ανακοινώθηκε ότι ο δημοσιογράφος Γιγίτ Μπουλούτ αναλαμβάνει σύμβουλος Α' του πρωθυπουργού. Πρόκειται για το δημοσιογράφο που από τις 31 Μαΐου -όταν άρχισαν οι διαμαρτυρίες- αναπτύσσει τη θεωρία της συνωμοσίας εναντίον του Ερντογάν, με τρόπο υπερβολικό και πολλές φορές αστήριχτο.
Το ισλαμικό «ντόμινο»
Υπάρχει όμως ένα σημείο που ενώνει πολλά από τα παραπάνω. Ανεξάρτητα από τη συνωμοσιολογία, το ερώτημα είναι αν πράγματι ο υπ' αριθμόν ένα εξωτερικός παράγοντας έχει υπόψη του μια προοπτική με ή χωρίς τον Ερντογάν. Εάν λάβει κανείς υπόψη τις εξελίξεις στην Αίγυπτο, μπορεί να ισχυριστεί ότι η «απομάκρυνση» των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο δεν είναι καλός οιωνός για τον Ερντογάν. Το ερώτημα όμως δεν μπορεί να απαντηθεί αν δεν προηγηθεί η απάντηση στο εξής: τι έγινε ξαφνικά και η Σαουδική Αραβία, η παλιά και σημαντική σύμμαχος των ΗΠΑ, «χάρηκε» όταν απομακρύνθηκαν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι τους οποίους στήριζε το Κατάρ, ο ανερχόμενος εδώ και λίγο καιρό σύμμαχος των ΗΠΑ; Και πώς θα επηρεαστεί από όλα αυτά η Συρία και ποιος θα είναι ο αντίκτυπος για την Τουρκία;
Βλέπετε, ο Ερντογάν, που από την πρώτη στιγμή βάλλει εναντίον των διαδηλωτών και εξακολουθεί να το κάνει με τον πιο έντονο τρόπο, έκανε πριν από λίγες μέρες κάτι άλλο. Είπε, αναφερόμενος στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, «όλοι μπορεί να κάνουμε λάθη, ακόμη κι εγώ». Μήνυμα προς ποια κατεύθυνση λέτε να είναι αυτό, τη στιγμή που δεν θεωρεί λάθος τη στάση του εναντίον των διαδηλωτών; Διέκοψε τις διακοπές του, για να συγκαλέσει σύσκεψη με αντικείμενο την προοπτική που ανοίγεται με τις εξελίξεις στην Αίγυπτο.
Μήπως η απάντηση βρίσκεται στην εξίσωση Κατάρ - Σ. Αραβία; Πάντως, το βέβαιον είναι ότι ο Ερντογάν με τη δήλωσή του αυτή μάλλον επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό ότι ανεξάρτητα από την ισχύ της, η πολιτική εξουσία στην Τουρκία διακρίνει μεγάλο κίνδυνο προερχόμενο από τον τρόπο και από τους λόγους για τους οποίους μας τελείωσαν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι στην Αίγυπτο.
Η ισχύς της πολιτικής εξουσίας όμως μπορεί να διαβαστεί και από την ανάποδη. Η χρήση βίας και η απειλή χρήσης βίας, οι συνεχείς απειλές εναντίον του κύματος διαμαρτυριών και ο ασφυκτικός έλεγχος που πλέον ασκεί η κυβέρνηση στα ΜΜΕ, πέρα από την ίδια την ισχύ εξουσίας που κατέχει, δείχνει και φόβο. Ενδεικτική είναι η εικόνα της εφημερίδας «Ακσάμ», που κατασχέθηκε από το μεγαλοεπιχειρηματία Μεχμέτ Εμίν Καράμεχμετ και έχει περιέλθει στο Δημόσιο. Απολύθηκαν όλοι όσοι άρθρωναν φωνή αντιπολιτευτική και η εφημερίδα προστέθηκε στο «φιλοκυβερνητικό όμιλο». Το τηλεοπτικό κανάλι «Show TV» του Καράμεχμετ, που επίσης κατασχέθηκε, πουλήθηκε άρον άρον στον μεγαλοεπιχειρηματία Τουργκάι Τζινέρ, ο οποίος διαθέτει και άλλα μέσα ενημέρωσης και στηρίζει τον Ερντογάν.
Πριν από μερικές μέρες ανακοινώθηκε ότι ο δημοσιογράφος Γιγίτ Μπουλούτ αναλαμβάνει σύμβουλος Α' του πρωθυπουργού. Πρόκειται για το δημοσιογράφο που από τις 31 Μαΐου -όταν άρχισαν οι διαμαρτυρίες- αναπτύσσει τη θεωρία της συνωμοσίας εναντίον του Ερντογάν, με τρόπο υπερβολικό και πολλές φορές αστήριχτο.
Το ισλαμικό «ντόμινο»
Υπάρχει όμως ένα σημείο που ενώνει πολλά από τα παραπάνω. Ανεξάρτητα από τη συνωμοσιολογία, το ερώτημα είναι αν πράγματι ο υπ' αριθμόν ένα εξωτερικός παράγοντας έχει υπόψη του μια προοπτική με ή χωρίς τον Ερντογάν. Εάν λάβει κανείς υπόψη τις εξελίξεις στην Αίγυπτο, μπορεί να ισχυριστεί ότι η «απομάκρυνση» των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο δεν είναι καλός οιωνός για τον Ερντογάν. Το ερώτημα όμως δεν μπορεί να απαντηθεί αν δεν προηγηθεί η απάντηση στο εξής: τι έγινε ξαφνικά και η Σαουδική Αραβία, η παλιά και σημαντική σύμμαχος των ΗΠΑ, «χάρηκε» όταν απομακρύνθηκαν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι τους οποίους στήριζε το Κατάρ, ο ανερχόμενος εδώ και λίγο καιρό σύμμαχος των ΗΠΑ; Και πώς θα επηρεαστεί από όλα αυτά η Συρία και ποιος θα είναι ο αντίκτυπος για την Τουρκία;
Βλέπετε, ο Ερντογάν, που από την πρώτη στιγμή βάλλει εναντίον των διαδηλωτών και εξακολουθεί να το κάνει με τον πιο έντονο τρόπο, έκανε πριν από λίγες μέρες κάτι άλλο. Είπε, αναφερόμενος στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, «όλοι μπορεί να κάνουμε λάθη, ακόμη κι εγώ». Μήνυμα προς ποια κατεύθυνση λέτε να είναι αυτό, τη στιγμή που δεν θεωρεί λάθος τη στάση του εναντίον των διαδηλωτών; Διέκοψε τις διακοπές του, για να συγκαλέσει σύσκεψη με αντικείμενο την προοπτική που ανοίγεται με τις εξελίξεις στην Αίγυπτο.
Μήπως η απάντηση βρίσκεται στην εξίσωση Κατάρ - Σ. Αραβία; Πάντως, το βέβαιον είναι ότι ο Ερντογάν με τη δήλωσή του αυτή μάλλον επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό ότι ανεξάρτητα από την ισχύ της, η πολιτική εξουσία στην Τουρκία διακρίνει μεγάλο κίνδυνο προερχόμενο από τον τρόπο και από τους λόγους για τους οποίους μας τελείωσαν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι στην Αίγυπτο.
