14 Ιουλίου 2013

Μεγεθύνονται τα προβλήματα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις

ΝΙΚΟΣ ΣΤΕΛΓΙΑΣΤα τελευταία εικοσιτετράωρα, ο Πρωθυπουργός της γειτονικής Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν έχει θέσει σε εφαρμογή μια νέα στρατηγική. Αντιμέτωπος με τους χιλιάδες διαδηλωτές και ακτιβιστές, οι οποίοι παραμένουν στους δρόμους και υψώνουν την φωνή τους κατά της τουρκικής κυβέρνησης και εν όψει των κρίσιμων τριών εκλογικών αναμετρήσεων του επόμενου έτους, το κόμμα του κ. Ερντογάν πραγματοποιεί μια αξιοσημείωτη μανούβρα στο πολιτικό πεδίο της γειτονικής χώρας.

Στις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις του, ο Τούρκος Πρωθυπουργός χρησιμοποιεί σκληρή ρητορική και απευθύνεται με συντηρητικά και εθνικιστικά συνθήματα στην εκλογική βάση του δικού του κόμματος καθώς και σε αυτή των μικρότερων συντηρητικών – εθνικιστικών πολιτικών δυνάμεων. Σε μια περίοδο που παρατηρείται μικρή πτώση στα ποσοστά του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), ο κ. Ερντογάν επιχειρεί να οικοδομήσει ένα συντηρητικό – εθνικιστικό μέτωπο, στο οποίο θα συμμετάσχουν το ΑΚΡ καθώς και άλλα πολιτικά κόμματα, τα οποία αυτή την στιγμή δεν εκπροσωπούνται στην τουρκική εθνοσυνέλευση.

Σύμφωνα με τους προσεκτικούς Τούρκους αναλυτές, την παρούσα περίοδο, η οικοδόμηση ενός νέου συντηρητικού πολιτικού μετώπου αποτελεί τον τελευταίο άσο στο μανίκι του Τούρκου Πρωθυπουργού. Η συγκεκριμένη προσπάθεια έρχεται σε μια περίοδο ο κ. Ερντογάν αντιμετωπίζει πολύ μεγάλα προβλήματα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της γειτονικής Τουρκίας.

Στην Τουρκία, την προηγούμενη εβδομάδα, η αξία του αμερικανικού δολαρίου έναντι της Τουρκικής Λίρας εκτοξεύτηκε στα ύψη. Πλέον το δολάριο έχει αγγίξει το «ψυχολογικό φράγμα» των 2 λιρών. Οι Τούρκοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η τουρκική οικονομία βρίσκεται στο κατώφλι μιας μεγάλης, ιστορικής ύφεσης, της οποίας οι επιπτώσεις είναι μη προβλέψιμες. Την ίδια στιγμή, στους δρόμους των μεγάλων πόλεων της Τουρκίας, χιλιάδες ακτιβιστές παραμένουν στους δρόμους και συγκρούονται με την τουρκική αστυνομία. Η μεγάλη ένταση συνεχίζεται με μικρά διαλείμματα. Σαν δεν έφταναν όλα αυτά, τις τελευταίες εβδομάδες, στην κρίση της Συρίας, ο κ. Ερντογάν δέχεται «πυρά» από την Μόσχα και την  Ουάσιγκτον.

Η Μόσχα υψώνει όλο και περισσότερο την φωνή της κατά της τουρκικής κυβέρνησης, η οποία έχει αναμειχθεί εδώ και καιρό διπλωματικά και στρατιωτικά στον εμφύλιο της γειτονικής χώρας. Αυτή την περίοδο, η Ουάσιγκτον επιχειρεί να παρακάμψει τις αντιστάσεις της ρωσικής διπλωματίας στον ΟΗΕ και στο διεθνές πολιτικό πεδίο παρέχοντας στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στην συριακή αντιπολίτευση. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, σε συνεργασία με διάφορες πρωτεύουσες της Δύσης και του αραβικού κόσμου, η Ουάσιγκτον έχει ανάψει το πράσινο φως για την στρατιωτική υποστήριξη των Σύριων ανταρτών. Από ότι φαίνεται, η συγκεκριμένη κίνηση της Ουάσιγκτον έχει προκαλέσει μεγάλο προβληματισμό στην τουρκική πρωτεύουσα.

Περίπου εδώ και τρία χρόνια, η Άγκυρα καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να ανατρέψει την συριακή κυβέρνηση. Για αυτό τον σκοπό, την προηγούμενη περίοδο, η τουρκική πλευρά απευθύνθηκε στην αμερικανική ηγεσία και ζήτησε την ενεργή εμπλοκή της στην κρίση της Συρίας. Ωστόσο, σήμερα, η τουρκική κυβέρνηση αισθάνεται να διαφοροποιήσει την θέση της εξαιτίας των νέων ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ανάπτυξη του ρωσικού στόλου στην Μεσόγειο και η υποστήριξη της συριακής κυβέρνησης από το Ιράν και την Χεζμπολλάχ φαίνεται πως έχει υποχρεώσει τον Αχμέτ Νταβούτογλου και τους συνεργάτες του να αναθεωρήσουν τις πάγιες θέσεις τους. Για αυτό τον λόγο, παρά τις επιθέσεις που δέχεται από τα συριακά εδάφη, η τουρκική πλευρά επιχειρεί να ρίξει τους τόνους στην κρίση της Συρίας.

Οι τελευταίες μανούβρες της τουρκικής κυβέρνησης έρχονται να δώσουν νέες διαστάσεις στα μεγάλα προβλήματα, τα οποία αντιμετωπίζουν εδώ και καιρό οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Διάφορα ζητήματα προκαλούν σοβαρές αναταράξεις στις σχέσεις Ουάσιγκτον – Άγκυρας: Η ανάμειξη της Ουάσιγκτον στα εσωτερικά της Τουρκίας, η λαϊκή εξέγερση στην Τουρκία και η στάση των ΗΠΑ απέναντι στις τελευταίες εξελίξεις, οι διαφωνίες των ΗΠΑ με την Τουρκία σε ότι αφορά το μέλλον του Ιράκ, του αυτόνομου Κουρδιστάν και τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν και φυσικά το μέλλον των τουρκοισραηλινών σχέσεων.   

Στην τουρκική πρωτεύουσα πλέον όλα δείχνουν ότι η Τουρκία οδεύει προς ένα «ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι».