Stratfor: Οι νέες προκλήσεις για τη Γερμανία

Λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ πρέπει να βρει την ισορροπία μεταξύ του αυξανόμενου αντιγερμανικού αισθήματος στην Ευρώπη και των εγχώριων απαιτήσεων για σκληρή στάση έναντι των προβληματικών οικονομιών της ευρωπεριφέρειας. Η ικανότητα της Μέρκελ να βρει αυτή την ισορροπία θα επηρεάσει την επανεκλογή της και θα επηρεάσει την σταθερότητα της γαλλο-γερμανικής συμμαχίας, από την οποία εξαρτάται και η διατήρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης. Οι εκλογές στη Γερμανία θα διενεργηθούν στις 22 Σεπτεμβρίου. Ασχέτως από το αν η Μέρκελ θα επανεκλεγεί ή όχι, η μεγαλύτερη δοκιμασία για την επόμενη κυβέρνηση θα είναι η διατήρηση της σχέσης της με τη Γαλλία. Για να το κάνει αυτό, η Γερμανία πρέπει να είναι πιο ανοικτή στις διαπραγματεύσεις με τη Γαλλία και τις χώρες της περιφέρειας. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα μεγαλώσει την πρόκληση που θα έχει να αντιμετωπίσει η γερμανική ηγεσία για να πείσει τον πληθυσμό αναφορικά με την σημασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης για την ευημερία της χώρας.
Αν και το Βερολίνο έχει επικριθεί ότι επιδείνωσε την οικονομική κρίση με τις απαιτήσεις του για λιτότητα και για σαρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, η Μέρκελ και το κόμμα της των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) εξακολουθεί να χαίρει υψηλών ποσοστών έγκρισης στο εσωτερικό της χώρας.

Δημοσκόπηση που διενεργήθηκε στις 19-21 Μαρτίου από το γερμανικό ινστιτούτο Forschungsgruppe Wahlen, προέβλεψε ότι το CDU και το αδελφό κόμμα CSU θα κερδίσουν το 40% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές, ενώ τα κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDP) και το κόμμα των Πρασίνων, θα λάβουν 29% και 14% αντίστοιχα.

Η δημοτικότητα της Μέρκελ συνδέεται με την εκτίμηση που έχει ο γερμανικός λαός σε ότι αφορά τον τρόπο με τον οποίον χειρίστηκε την κρίση. Με το χαμηλό ποσοστό ανεργίας της και τα χαμηλά κόστη δανεισμού, η Γερμανία έχει δείξει ανθεκτικότητα στην οικονομική κρίση, αφού σε γενικές γραμμές έχει παραμείνει άθικτη από τα προβλήματα σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.

Η Γερμανία εξάγει περισσότερο από το 55% των αγαθών της σε άλλες χώρες της ΕΕ, και οκτώ από τις δέκα κορυφαίες εξαγωγικές αγορές της Γερμανίας βρίσκονται στην Ευρώπη. Αν και η Γερμανία κατάφερε να αυξήσει τις εξαγωγές της εκτός Ευρώπης, αυτό δεν μπορεί να αντισταθμίσει πλήρως την μειούμενη ευρωπαϊκή ζήτηση, ιδιαίτερα αν αγορές όπως η Κίνα αρχίσουν να επιβραδύνονται.

Ένας σημαντικός σταθεροποιητικός παράγοντας για τη Γερμανική οικονομία είναι η εγχώρια ζήτηση, η οποία «οδηγείται» από τα υψηλά επίπεδα απασχόλησης, τους αυξανόμενους μισθούς και τα χαμηλά επιτόκια. Όμως, καθώς υπάρχει φόβος επιδείνωσης της κρίσης, η εγχώρια ζήτηση –που ήδη αναμένεται να υποχωρήσει μελλοντικά λόγω της γήρανσης και της μείωσης του πληθυσμού της Γερμανίας- θα μπορούσε να «κάνει βουτιά», καθώς διαβρώνεται η καταναλωτική εμπιστοσύνη.

Εγχώρια πολιτική Η ανεργία στη Γερμανία είναι απίθανο να αυξηθεί γρήγορα εν όψει των εκλογών, όμως η οικονομική στασιμότητα στην ευρύτερη ευρωζώνη –ιδιαίτερα αν αποδυναμώσει το γερμανικό εμπόριο- θα δοκιμάσει όλο και περισσότερο τον τρόπο με τον οποίον διαχειρίζεται η Μέρκελ την κρίση. Με το να απαιτεί λιτότητα στην υπόλοιπη Ευρώπη, η αντιπολίτευση της Γερμανίας θα ρίξει την ευθύνη της επιδείνωσης της εγχώριας κρίσης στην παρούσα κυβέρνηση.

Οι συντηρητικές ομάδες εντός του συνασπισμού της Μέρκελ από καιρό την επικρίνουν για τη διάσωση άλλων χωρών με τα χρήματα των γερμανών φορολογούμενων. Πιθανότατα θα υπονοήσουν ότι όλα τα μέτρα που έχει λάβει μέχρι τώρα ήταν ατελέσφορα, αφού η κρίση συνεχίζει να βαθαίνει και οι καταχρεωμένες χώρες χάνουν την πολιτική δύναμη να εφαρμόσουν τις οδυνηρές αλλά απαραίτητες δομικές μεταρρυθμίσεις.

Αν και ο σκεπτικισμός προς τις διασώσεις είναι αρκετά διαδεδομένος στην Γερμανία, ο κεντροδεξιός συνασπισμός της Μέρκελ, μέχρι τώρα, μπορούσε να «πιάσει» και αυτές τις ψήφους. Όμως ο συνασπισμός της Μέρκελ αντιμετωπίζει τώρα μια νέα απειλή, μετά την πρόσφατη ίδρυση ενός κόμματος που ονομάζεται «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (Alternative for Germany), που έχει ήδη προσελκύσει έναν αριθμό πρώην μελών του CDU και του Δημοκρατικού Κόμματος.

Το νέο κόμμα ζητά λιγότερη κεντρική εξουσία στην ΕΕ και να δοθεί τέλος στις πολιτικές των διασώσεων, και προτείνει να επιτραπεί στις προβληματικές χώρες να αποχωρήσουν από την ευρωζώνη προκειμένου να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους.

Οι σχέσεις με τη Γαλλία Εκτός από την προσοχή που πρέπει να δώσει στην εγχώρια πολιτική, η Μέρκελ πρέπει να καλλιεργήσει και τις σχέσεις της Γερμανίας με τη Γαλλία. Η Γαλλο-Γερμανική συμμαχία είναι το στήριγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης. Ιστορικά, η ευρωπαϊκή ενοποίηση υποτίθεται ότι θα ισχυροποιούσε την οικονομική ισχύ της Γερμανίας και τον ρόλο της Γαλλίας ως πολιτικού ηγέτη, όμως η ευρωπαϊκή κρίση και πιο πρόσφατα οι διαφοροποιούμενες οικονομικές επιδόσεις των δυο χωρών, δημιουργούν όλο και μεγαλύτερες εντάσεις στη σχέση.

Η Γαλλία έρχεται αντιμέτωπη με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας της τελευταίας δεκαετίας και πιθανότατα δεν θα ανταποκριθεί φέτος στον ευρωπαϊκό στόχο για το έλλειμμα. Η Μέρκελ δέχεται αυξανόμενες πιέσεις να δείξει μεγαλύτερη διαλλακτικότητα σε ότι αφορά τις επιθυμίες της Γαλλίας προκειμένου να διατηρηθεί η συμμαχία και να περιοριστεί το αντι-γερμανικό αίσθημα.

Το Βερολίνο πιθανότατα θα αποδεχθεί ότι δυο χώρες του πυρήνα, η Γαλλία και η Ολλανδία, καθώς και άλλες σημαντικές οικονομίες όπως η Ισπανία, δεν θα πετύχουν τους στόχους για τα ελλείμματα φέτος. Η Μέρκελ θα επικριθεί ότι εφαρμόζει «δυο μέτρα και δυο σταθμά» αν υποχωρήσει στις απαιτήσεις της Γαλλίας ενώ την ίδια στιγμή απαιτεί λιτότητα από τις μικρότερες χώρες της ευρωζώνης. Πέραν του να υπενθυμίσει στη Γαλλία ότι οι μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες, δεν υπάρχουν και πολλά που μπορεί να κάνει το Βερολίνο για να πιέσει το Παρίσι. Η Μέρκελ και ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ πιθανότατα θα παρουσιάσουν σχέδιο για μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ένωση τους ερχόμενους μήνες, προκειμένου να τονίσουν την αντοχή της διμερούς σχέσης εν μέσω αυξανόμενων οικονομικών πιέσεων.

Πέρα από τις εκλογές Η διατήρηση της Γαλλο-Γερμανικής σχέσης θα γίνει ακόμα σημαντικότερη για την επόμενη γερμανική κυβέρνηση, καθώς θα επιδεινώνεται η κρίση στη Γαλλία. Η Γερμανία φοβάται ότι θα απομονωθεί περισσότερο, εάν η Γαλλία γίνει ο αρχηγός ομάδας χωρών που θα αμφισβητεί την στρατηγική του Βερολίνου –η οποία μέχρι τώρα αποτελείται μόνο από χώρες της ευρωπεριφέρειας. Το Βερολίνο δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να κρατήσει όλες τις χώρες στον δρόμο της περαιτέρω ευρωπαϊκής ενοποίησης, προωθώντας παράλληλα τη λιτότητα και τις δομικές μεταρρυθμίσεις. Αυτό προκαλεί αντι-Γερμανικά αισθήματα και οδηγεί σε αύξηση της στήριξης προς τα αντικαθεστωτικά κόμματα. Επιπλέον, τονίζει το ερώτημα της αλληλεγγύης της ευρωζώνης.

Η κοινή αγορά και το κοινό νόμισμα διευκολύνουν την πρόσβαση της Γερμανίας στην πανευρωπαϊκή καταναλωτική βάση που είναι ζωτικής σημασίας για την εξαγωγική οικονομία της. Η γερμανική ηγεσία μελλοντικά θα είναι πρόθυμη να υποκύψει σε απαιτήσεις όπως η διεύρυνση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και η αμοιβαιοποίηση του χρέους, προκειμένου να διατηρήσει το κοινό νόμισμα και την κοινή αγορά. Ωστόσο, η πρόκληση για την επόμενη γερμανική κυβέρνηση θα είναι να πείσει τον λαό ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση, όχι μόνο επηρεάζει, αλλά είναι και κινητήριος δύναμη της ευημερίας της χώρας.

Μπορεί να χρειαστεί γερμανική χρηματοοικονομική στήριξη, ίσως και μόνιμη, προκειμένου να επιβιώσει η ενοποίηση. Όμως θα είναι δύσκολο να πειστεί ο λαός να υποστηρίξει μια τέτοια κίνηση, ιδιαίτερα αν αποδυναμωθεί η γερμανική οικονομία και οι ψηφοφόροι αισθανθούν ότι οι φτωχότερες χώρες εκμεταλλεύονται τον πλούτο της Γερμανίας.

Τα τελευταία χρόνια, πολλοί κορυφαίοι πολιτικοί της Γερμανίας έχουν προτείνει να ζητηθεί η γνώμη του γερμανικού λαού αναφορικά με τις προσπάθειες για μεγαλύτερη ενοποίηση, προκειμένου να διατηρηθεί η πολιτική νομιμοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει περαιτέρω πρόκληση για την γερμανική ηγεσία, καθώς η οικονομική κρίση γίνεται βαθύτερη και οι κοινωνικές αναταραχές και η αντίθεση προς την Ευρωπαϊκη Ένωση αυξάνεται στην περιφέρεια.

http://www.euro2day.gr