Του Ζαχαρία Β. Μίχα(Διευθυντή Μελετών, Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ISDA)-http://www.defence-point.gr
Το σχόλιο – ανάλυση που ακολουθεί, αφορά τον «χειρισμό κρίσεων», αντικείμενο γνωστό στη διεθνή βιβλιογραφία ως «crisis management». Βασικός πρωταγωνιστής είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ενέργειές τους, σε σχέση τους με τη Βόρεια Κορέα και την κρίση που έχει ξεσπάσει στην κορεατική χερσόνησο. Η προσέγγιση που ακολουθούν είναι βγαλμένη μέσα από δεκαετίες εμπειρίας στον εν λόγω τομέα και αποτελεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική, η οποία αφήνει κατά μέρος την όποια διαφορά στρατιωτικής ισχύος ανάμεσα στα δυο μέρη, δηλαδή τον όποιο πειρασμό επίδειξης υπεροψίας και αποκλειστικό γνώμονα έχει να διαβιβάσει στον αντίπαλο το μήνυμα ότι επιθυμεί την αποκλιμάκωση (de-escalation) και την αποχή από κάθε προκλητική ενέργεια που θα απειλήσει την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή και ενδεχομένως τον κόσμο.
Τι είπαν – διακήρυξαν (σκόπιμη η δημοσιοποίηση) οι Αμερικανοί; Ότι η στρατηγική που θα ακολουθήσουν είναι η «αναλογική» (proportionate) απάντηση στις προκλήσεις της Βόρειας Κορέας. Δηλαδή, για παράδειγμα, έαν δεχθούν πυρά πυροβολικού σε ένα νησί της Νότιας Κορέας, ο νότος, με την υποστήριξη των αμερικανικών δυνάμεων που είναι ανεπτυγμένες στην περιοχή, θα απαντήσει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και ποσοτικά και – αν υφίσταται τέτοιο θέμα – ποιοτικά. Είχε προηγηθεί η ακύρωση – αναβολή της δοκιμής του διηπειρωτικού πυραύλου Minutemann III, μια απόφαση που χαιρέτησε και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν. Γιατί όμως ουσιαστικά αποκαλούμε την προσέγγιση αυτή ως πρότυπο;
Ο βασικός λόγος είναι ότι οι ΗΠΑ δηλώνουν με τον τρόπο αυτό στον αντίπαλο και στο διεθνές ακροατήριο, πως υπεύθυνος για ό,τι γίνεται θα είναι η Βόρεια Κορέα και η απόλυτη ευθύνη για το τι θα επακολουθήσει σε περίπτωση κλιμάκωσης θα ανήκει σε αυτήν. Οπότε επιδεικνύουν ειρηνική πρόθεση, αφού εκ της ατόπου συνάγεται ότι «αν δεν κάνετε τίποτα, δεν θα κάνουμε ούτε εμείς, ενώ ακόμα κι αν κάνετε, εμείς πάλι δεν θα κλιμακώσουμε».
Ταυτόχρονα όμως στέλνει και μήνυμα αποφασιστικότητας, ότι η στάση αυτή δεν είναι προϊόν αδυναμίας, αλλά σύνεσης, κάτι που ο βοράς δεν θα πρέπει να παρεξηγήσει, για δικό του καλό. Επίσης, δείχνει αντίληψη του αποσταθεροποιητικού χαρακτήρα της συντριπτικής στρατιωτικής αμερικανικής υπεροπλίας, αφού ενώπιον της ήττας το σταλινικό καθεστώς θα μπορούσε να καταφύγει ευκολότερα σε μη συμβατικό οπλοστάσιο.
Η στρατηγική αυτή διαφοροποιείται σε περίπτωση που οι Βορειοκορεάτες επιλέξουν να προβούν σε δοκιμή βαλλιστικού πυραύλου, ο οποίος μάλιστα θα μπορούσε να είναι τόσο προκλητικός, όσο πριν από μερικά χρόνια που σε ανάλογη περίπτωση ο βορειοκορεατικός πύραυλος είχε διαγράψει πορεία πάνω από την Ιαπωνία, προτού πέσει στη θάλασσα, προκαλώντας τρομερές αντιδράσεις.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν, ότι σε περίπτωση τέτοιας εκτόξευσης, οι δυνάμεις τους θα έχουν υπολογίσει σε μερικά δευτερόλεπτα τη βαλλιστική τροχιά κι εάν στόχος είναι κάποια κατοικημένη περιοχή ή κάποια κρίσιμη εγκατάσταση, θα κινηθούν άμεσα για να τον καταστρέψουν με τη χρήση των πυραύλων αναχαίτισης των θαλάσσιων ή/και των χερσαίων συστημάτων βαλλιστικής άμυνας που έχουν ανεπτυγμένα στην ευρύτερη περιοχή. Εάν δεν προσεγγίζει, τότε δεν θα κινηθούν. Εδώ απαιτείται καλύτερος συντονισμός με την Ιαπωνία, αφού όπως έγινε γνωστό, το ιαπωνικό Ναυτικό έχει λάβει οδηγίες κατάρριψης πυραύλου που θα κινηθεί προς την Ιαπωνία, με αξιοποίηση του συστήματος μάχης Aegis.
«Αποκωδικοποίηση» αποτρεπτικού μηνύματος: Οι ΗΠΑ με τον τρόπο αυτό επιχειρούν να καθορίσουν «όρια αποδεκτής συμπεριφοράς» (πάντα εντός της δεδομένης κρίσης ) ώστε να μην μπορούν να κατηγορηθούν σε καμία περίπτωση για κλιμάκωση. Ουσιαστικά, με τον τρόπο αυτόν υποδεικνύουν και τρόπο «έντιμης απεμπλοκής» από την κρίση προς το καθεστώς της Βόρειας Κορέας, δηλώνοντας ότι είναι διατεθειμένες να ανεχθούν ακόμα και ενδεχόμενη βαλλιστική δοκιμή, υπό προϋποθέσεις, σε ένα έμμεσο μήνυμα «κατανόησης» του «πολιτικού προβλήματος αξιοπιστίας» που αντιμετωπίζει ο Κιμ Γιονγκ Ουν, καθότι θα πρέπει να δείξει στο εσωτερικό ότι «δεν ηττήθηκε».
Θα μπορούσε ακόμα να θεωρηθεί, ότι σε μια «σιωπηρή» και άτυπη επικοινωνία, «σπρώχνουν» τη Βόρεια Κορέα προς αυτή την κατεύθυνση, υποδεικνύοντας – δεσμευόμενοι – ότι θα τη θεωρήσουν κίνηση αποκλιμάκωσης. Με τον τρόπο αυτό, επίσης, επιχειρούν να υποδείξουν στους Βορειοκορεάτες να μην προχωρήσουν σε τέταρτη πυρηνική δοκιμή όπως τα διαθέσιμα στοιχεία αφήνουν να εννοηθεί ότι αποτελεί πιθανότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Βορειοκορεάτες θα τους ακούσουν. Εάν όμως το πράξουν, θα έχει ειδική σημασία, ενώ θα χρησιμοποιηθεί και σε διπλωματικό επίπεδο από τη Βόρεια Κορέα που θα ζητήσει την «ανταμοιβή» της για την «υπεύθυνη συμπεριφορά» που θα έχει υποδείξει.
Και οι ΗΠΑ όμως σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να εκτιμήσουν εάν θα πρέπει να αναζητήσουν τρόπο «ανταμοιβής», καθότι τα ενδεχόμενα είναι δύο:
Το πρώτο είναι το καλό, η στάση αυτή να εκτιμηθεί από τη Βόρεια Κορέα και να συνεχίσει με βήματα που θα διαβιβάζουν το μήνυμα της επιθυμίας συναλλαγής.
Το δεύτερο είναι το αρνητικό, δηλαδή να θεωρήσει η χώρα ότι βρήκε τρόπο να αποσπά ανταλλάγματα από τις ΗΠΑ και να αρχίσει να σχεδιάζει την επόμενη πρόκληση με σκοπό να έρθει η ώρα να πάρει το «βραβείο» της…
Γιατί όμως τα γράφουμε όλα αυτά; Διότι δεν μπορεί παρά όταν ασχολούμαστε στην Ελλάδα με τη διαχείριση κρίσεων η σκέψη να πηγαίνει στις δικές μας επιδόσεις κατά την κρίση των Ιμίων. Ας συλλογιστούμε εάν έχει σχέση η συστηματική αντιμετώπιση του προβλήματος στην Κορέα από τις ΗΠΑ με τη δική μας απαράδεκτη εικόνα. Οι λεπτομέρειες δεν έχουν σημασία για το σημερινό σχόλιο. Έχουν εξαντλητικά γραφτεί και αναλυθεί. Στο αν έχουμε συμμορφωθεί, που είναι και το κομβικό ζήτημα, απάντηση δεν μπορεί να δοθεί με βεβαιότητα. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στην πολιτική ηγεσία.
Οι στρατιωτικοί απλά θα πρέπει να μην υποχωρήσουν στην εφαρμογή των προβλεπομένων. Οι πολιτικοί… έχουμε λόγους να πιστεύουμε, ότι πολλοί εκ των αρμοδίων δεν γνωρίζουν ακόμα και σήμερα τι είναι πως λειτουργούν οι «κανόνες εμπλοκής». Και για όσους επιθυμούν ενδεχομένως περαιτέρω εξήγηση, όσα διακήρυξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι στην ουσία και οι «κανόνες εμπλοκής» που έχουν δοθεί στους στρατιωτικούς διοικητές. Και αυτά έγιναν από κοινού, μεταξύ πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Και μην περιμένει κανείς να ακούσει στα μέσα ενημέρωσης τον ορυμαγδό από ασυναρτησίες που εξακόντιζαν σχετικοί τε και άσχετοι.
Ας διδαχθούμε λοιπόν. Ποτέ δεν είναι αργά.
