19 Ιανουαρίου 2013

Πώς επιβιώνει η Τεχεράνη;

Είναι ευρέως γνωστό ότι οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση στο Ιράν είχαν καταστροφικές συνέπειες για την ιρανική οικονομία, κάτι το οποίο οι Ιρανοί αξιωματούχοι αποφεύγουν συνεχώς και εντέχνως να επιβεβαιώσουν.Εδώ και αρκετό καιρό, ωστόσο, αναγνωρίζεται η ζημιά που έχει υποστεί η ιρανική οικονομία, καθώς επίσης και ότι η πρόσφατη υποτίμηση του ιρανικού νομίσματος και ο ολοένα αυξανόμενος πληθωρισμός, οφείλονται στις δυτικές κυρώσεις.

Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει γίνει ακόμη γνωστή η ακριβής έκταση της ζημιάς στην ιρανική οικονομία. Μέσα μαζικής ενήμερωσης στη Δύση αναφέρουν ζημία μεγαλύτερη των 50 δις. δολλαρίων στα έσοδα από το πετρέλαιο κατά το προηγούμενο έτος, κάτι το οποίο δεν έχει επιβεβαιωθεί από τους Ιρανούς αξιωματούχους.

Οι κυρώσεις, ανεξαρτήτως της αποτελεσματικότητάς τους, βρίσκουν υπέρμαχους τους Ισραηλινούς, οι οποίοι όμως παραμένουν σκεπτικοί σχετικά με την επιβολή μη στρατιωτικών κυρώσεων στην περίπτωση του Ιράν.

Εν όψει της πρόσφατης υποτίμησης του ιρανικού  νομίσματος, ο Ισραηλινός Υπουργός Οικονομικών τόλμησε να δηλώσει ότι η ιρανική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης.

Είναι σίγουρο ότι οι κυρώσεις συνέβαλαν στην κατακόρυφη αύξηση των τιμών των προϊόντων και άλλων καταναλωτικών αγαθών στο Ιράν, με αποτέλεσμα να επέλθει σημαντική πτώση του βιοτικού επιπέδου των Ιρανών, ενώ το μέλλον δεν δείχνει και τόσο ανθηρό.  Μακροπρόθεσμα, είναι πιθανό οι κυρώσεις να υπονομεύσουν την ικανότητα του κράτους να προσφέρει προγράμματα κοινωνικής ευημερίας και άλλες δημόσιες υπηρεσίες, καθώς θα υπάρξει μείωση εσόδων και εμπόδια στην εισαγωγή των  απαραίτητων τροφίμων και φαρμάκων.

Παρόλο που οι δυτικές κυρώσεις έχουν χαρακτηριστεί ως «στοχευμένες» και «έξυπνες» - έχουν δηλαδή ως στόχο τη διακοπή της προμήθειας του Ιράν με πυρηνικές ύλες και της χρηματοδότησης του υποτιθέμενου προγράμματος πυρηνικών – αυτή τη στιγμή είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τους αξιωματούχους της Δύσης να κρύψουν το γεγονός ότι οι κυρώσεις δεν σέβονται την αρχή της διάκρισης. Η έκταση και το βάθος τους, αποδεικνύει ότι έχουν σαν στόχο να προκαλέσουν οικονομικές δυσκολίες στους Ιρανούς πολίτες με την ελπίδα ότι θα προκληθεί γενική δυσαρέσκεια και αναβρασμός στην ισλαμική χώρα.

Το εάν, όμως, οι κυρώσεις θα πετύχουν τον φαινομενικό πολιτικό στόχο τους - να αναχαιτίσουν το πρόγραμμα πυρηνικών του Ιράν-  παραμένει αμφίβολο.

Προκειμένου να ξεπεράσει την κρίση, το Ιράν ακολουθεί τη δική του στρατηγική, η οποία έχει οικονομικές, διπλωματικές και ψυχολογικές διαστάσεις.

Στο οικονομικό μέτωπο, η στρατηγική του Ιράν έχει ως στόχο τη μείωση του αντίκτυπου των κυρώσεων στον πληθυσμό. Για παράδειγμα, η ιρανική κυβέρνηση, καθώς ανέμενε ότι οι Η.Π.Α. θα επέβαλλαν εμπάργκο βενζίνης, φρόντισε να παράγει περισσότερη σε εθνικό επίπεδο, ρυθμίζοντας ανάλογα τη λειτουργία των πετροχημικών εργαστασίων της. Υιοθέτησε επίσης και μέτρα για τις τιμές, προκειμένου να περιορίσει την κατανάλωση βενζίνης σε εθνικό επίπεδο. Σε άλλους τομείς, υπήρξε παρεμβατισμός από την ιρανική κυβέρνηση για τη  χαλιναγώγηση των τιμών. Πρόσφατα, η ιρανική κυβέρνηση εγκαθίδρυσε  ένα άκομη κέντρο ανταλλαγής συναλλάγματος με το στόχο να καταπνίξει την περαιτέρω υποτίμηση του ιρανικού νομίσματος, ενώ στο μέλλον, αναμένεται ότι η κυβέρνηση θα παρέμβει πιο ενεργά στην αγορά αναλαμβάνοντας περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες, επιβάλλοντας αυστηρότερες ρυθμίσεις τιμών, και αν χρειαστεί, κατανέμοντας ακόμη και τα απαραίτητα αγαθά για την επιβίωση του πληθυσμού.

Στο διπλωματικό σκέλος, το Ιράν δεν αποκλείει κάποιο συμβιβασμό που θα σώσει και το πυρηνικό του πρόγραμμα. Παρόλο που δεν είναι δυνατό να φανταστεί κανείς το Ιράν να συμβιβάζεται σχετικά με το δικαίωμα του για ανάπτυξη των πυρηνικών του, η Τεχεράνη δείχνει να διαθέτει τα κατάλληλα «χαρτιά» ώστε να πετύχει μερική άρση των κυρώσεων. Ανάμεσα σε αυτά τα «χαρτιά» συγκαταλέγονται η αναστολή του 20% των δραστηριοτήτων για τον εμπλουτισμό πυρηνικών, η συνεργασία με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency – IAEA) και η εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΙΑΕΑ.

Στον τομέα της ψυχολογίας, οι Ιρανοί αξιωματούχοι κατανοούν ότι το αντικειμενικό εύρος των οικονοιμικών δυσκολιών είναι λιγότερο σημαντικό από το αντίκτυπο στην ψυχολογία των Ιρανών πολιτών. Για αυτό το λόγο, καταβάλλουν προσπάθειες να πείσουν τον ιρανικό πληθυσμό για τη λογική της αντίστασης τους στις δυτικές κυρώσεις, ενώ παράλληλα τον ενθαρρύνουν να κάνει θυσίες εν όψει των δυσκολιών που απορρέουν από αυτές. Αυτό που προβάλλεται είναι ότι, οι οικονομικές δυσκολίες αποτελούν το τίμημα που θα πρέπει να πληρώσει ο ιρανικός λαός για να διαφυλάξει την πολιτική του ανεξαρτησία. Οι δυτικές απαιτήσεις σε σχέση με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν προβάλλονται ως παράλογες και μεροληπτικές, ενώ παράλληλα ο λαός προτρέπεται να αντισταθεί.

Τέλος, η αυτοσυντηρητέα φύση της ιρανικής οικονομίας (η οποία έχει τη δυνατότητα να παράγει μόνη της τα δικά της προϊόντα και αγαθά), η γεωγραφική θέση του Ιράν (η οποία του παρέχει πολλαπλές διεξόδους προς τον έξω κόσμο και τη δυνατότητα να ασκήσει επιρροή στον στρατηγικής σημασίας Περσικό Κόλπο) και η πολιτική επιρροή του στη Μέση Ανατολή (η οποία δίνει τη δυνατότητα για μια στρατηγική αναχαίτισης από τη Γάζα μέχρι το Αφγανιστάν) δείχνουν να γεμίζουν τους Ιρανούς αξιωματούχους με αυτοπεποίθηση και πίστη ότι η κρίση θα ξεπεραστεί.    
http://e-afipnisi.gr