Του Απόστολου Τομαρά-Οι επίσημες ανακοινώσεις της ιταλικής ENI, την περασμένη Κυριακή, για
ανακάλυψη κοιτάσματος «γίγαντα» εντός της αιγυπτιακής ΑΟΖ διαφοροποιεί
άρδην το ενεργειακό και γεωπολιτικό ισοζύγιο της Ανατολικής Μεσογείου με
προεκτάσεις που φθάνουν έως και την κυπριακή ΑΟΖ.Ο εντοπισμός
-κατ’ εκτίμηση- 30 τρις κυβικά πόδια Φυσικού Αερίου (ΦΑ) καθιστά την
Αίγυπτο την χώρα της περιοχής με τις μεγαλύτερες ποσότητες ΦΑ. Το
κοίτασμα με την ονομασία Zohr, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τα
τεμάχια 10 και 11 της κυπριακής ΑΟΖ, αναδεικνύεται ως το μεγαλύτερο
κοίτασμα που έχει ανακαλυφθεί στην Μεσόγειο. Αν οι εκτιμήσεις για τις ποσότητες του αιγυπτιακού τεμαχίου με την ονομασία Shorouk «κλειδώσουν» από τις γεωτρήσεις που θα ακολουθήσουν, σε μια τέτοια περίπτωση Κύπρος αλλά και Ισραήλ θα απολέσουν μια αγορά, η οποία μέχρι πρόσφατα δημιουργούσε θετικό εμπορικό πρόσημο για τις δυο χώρες, μιας και εμφανιζόταν ως υπ´ αριθμόν ένας αγοραστής απορρόφησης μεγάλων ποσοτήτων ΦΑ από τα κοιτάσματα του Ισραήλ, αλλά και το Αφροδίτη.
Με βάση τους πρώτους υπολογισμούς, η Αίγυπτος καθίσταται ενεργειακώς αυτάρκης, μιας και το κοίτασμα «γίγας» καλύπτει πλήρως τις ανάγκες της εσωτερικής αγοράς της Αιγύπτου για πάνω από δυο δεκαετίες. Οι ετήσιες ανάγκες της αραβικής χώρας με βάση την κατανάλωση των τελευταίων ετών, ξεπερνούν τα 1,5 τρις κυβικά πόδια ΦΑ.
Παρά το γεγονός ότι είναι νωρίς για την εξαγωγή αφαλών συμπερασμάτων, εκτιμάται ότι να νέα δεδομένα θα διαφοροποιήσουν τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της χώρας στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και το ισχυρό ενδεχόμενο πώλησης ΦΑ από το κοίτασμα Αφροδίτη αλλά και από τα Ισραηλινά κοιτάσματα εν είδει ενδιάμεσης λύσης, έως ότου ξεκινούσε η εγχώρια εξόρυξη και διάθεση ΦΑ για τις εσωτερικές ανάγκες.
Μια πρώτη ένδειξη για τις προθέσεις της Αιγύπτου έδωσε ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Πετρελαίου της χώρας Hamdy Abdel Aziz. Με δηλώσεις του, που φιλοξενούνται στο bloomberg.com, ο Αιγύπτιος αξιωματούχος ουσιαστικά τινάζει στον αέρα το ενδεχόμενο αγοράς ΦΑ από τα κοιτάσματα του Αφροδίτη. «Τα σχέδια της Αιγύπτου για εισαγωγή αερίου από την Κύπρο θα τύχουν επανεξέτασης και από τα δύο κράτη, δήλωσε ο Abdel Aziz. Οι σχεδιασμοί προνοούσαν ότι η Αίγυπτος θα ξεκινούσε εισαγωγή το 2018.Η ηλεκτρική κατανάλωση στην Αίγυπτο αυξάνεται ετησίως κατά περίπου 7%», είπε ο Αιγύπτιος αξιωματούχος.
Παράλληλα, κατέστησε σαφές ότι το σύνολο των νέων ποσοτήτων θα χρησιμοποιηθεί για να καλυφθούν οι εγχώριες ανάγκες. «Όλη η παραγωγή θα χρησιμοποιηθεί για εγχώρια κατανάλωση», σχολίασε στο Bloomberg μετά την τεράστια ανακάλυψη της ENI σε αιγυπτιακά νερά στην οποία μπορεί να βρίσκονται 30τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου».Ένας άλλος παράγοντας που ενισχύει την προοπτική η Αίγυπτος να πραγματοποιήσει στροφή και να στηριχθεί εξαρχής στα δικά της κοιτάσματα, είναι και η επίσημη τοποθέτηση , από πλευράς ENI, για όσο το δυνατόν ταχύτερη εμπορική αξιοποίηση των 30 τρις κυβικών ποδιών ΦΑ του τεμαχίου Shorouk.
Στους υπολογισμούς που γίνονται, η επενδυτική απόφαση λέγεται ότι δυνατόν να ληφθεί μέχρι τέλος του έτους, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι καθίσταται εφικτό η παραγωγή ΦΑ να ξεκινήσει το 2016 – 2017. Η νέα ανακάλυψη δημιουργεί όμως και θετικά δεδομένα, καθώς οι ποσότητες υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου αυξάνονται σημαντικά, αναβαθμίζοντας έτσι των γεωστρατηγικό ρόλο της περιοχής.
Ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο που απασχολεί ήδη σε τεχνοκρατικό επίπεδο, είναι ενδεχόμενη αναπροσαρμογή των εμπορικών και επενδυτικών πλάνων που βρίσκονται σε εξέλιξη και αφορούν Κύπρο και Ισραήλ. Σε πολιτικό επίπεδο οι πρώτες αντιδράσεις είναι συγκρατημένες και αναδεικνύουν περισσότερο τη γεωστρατηγική σημασία που αποκτά η ευρύτερη περιοχή.
Τα υπέρ και τα κατάΠολύ πριν ανακοινωθούν επίσημα τα αποτελέσματα των ερευνών της ENI στο αιγυπτιακό τεμάχιο, Κύπρος και Αίγυπτος είχαν εγκαινιάσει εντατικές διαβουλεύσεις, με προοπτική την εμπορική συνεργασία στον τομέα πώλησης σημαντικών ποσοτήτων από το κοίτασμα Αφροδίτη στην Αιγυπτιακή αγορά μέχρι το 2020.
Παρόμοια προοπτική υπήρχε και με τα κοιτάσματα από την πλευρά του Ισραήλ. Με βάση και πρόσφατο ρεπορτάζ της «Κ», το Σχέδιο Ανάπτυξης του κοιτάσματος Αφροδίτη που παρέδωσε στην κυβέρνηση η εταιρεία Noble είχε ως βασικό άξονα την αιγυπτιακή αγορά, αλλά και τα εκεί δυο τερματικά υγροποίησης ΦΑ.
Όπως εκτιμούν τεχνοκράτες που παρακολουθούν στενά τα ενεργειακά πράγματα της περιοχής, οι διαφαινόμενες ποσότητες του τεμαχίου Shorouk, εκτός από την εσωτερική αγορά της χώρας, μπορούν να θέσουν σε πλήρη ανάπτυξη και τα δυο τερματικά που υπάρχουν, το ένα από αυτά στην Damietta, στο οποίο η ENI έχει μετοχική παρουσία και αυτή την στιγμή υπολειτουργεί. Πάντα από τεχνοκρατικής απόψεως στα υπέρ της ανακάλυψης συγκαταλέγονται:
-Η αναβάθμιση του ενεργειακού και γεωπολιτικού ρόλου των κρατών της περιοχής.
-Ενίσχυση του μπλοκ συνεργασία Κύπρου – Αιγύπτου.
-Αναβάθμιση του ευρωπαϊκού ενεργειακού ενδιαφέροντος, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για Κύπρο και Ελλάδα.
-Πιθανά οικονομικά οφέλη για την Κύπρο από ενδεχόμενη ενεργοποίηση της συμφωνίας για οριοθέτηση της μέσης γραμμής. (Το αιγυπτιακό τεμάχιο γειτνιάζει με τα τεμάχια 10 και 11 και ενδεχομένως το κοίτασμα γίγας να εισέρχεται στα δυο τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ).
-Ενδεχόμενες νέες έρευνες στα τεμάχια 10 και 11 αυτή την φορά για ΦΑ. (Είχαν προηγηθεί έρευνες για πετρέλαιο με αρνητικά αποτελέσματα από τη γαλλική TOTAL).
Στο «αρνητικό» πρόσημο, έτσι όπως καταγράφεται από τεχνοκρατικής απόψεως υπό μορφή προβληματισμού, συγκαταλέγονται:
-Τι μέλλει γενέσθαι με την εμπορική συνεργασία Κύπρου – Αιγύπτου και ενδεχόμενη συνεργασία Ισραήλ – Αιγύπτου;
-Ενδεχόμενο «ναυάγιο» - τι επιπτώσεις θα επιφέρει στην ανάπτυξη των υπό μελέτη θαλάσσιων υποδομών από το κοίτασμα Αφροδίτη προς την Αίγυπτο;
-Ποιες οι επιπτώσεις στην διοχέτευση ΦΑ στην εσωτερική αγορά της Κύπρου;
-Βιωσιμότητα αγωγού ΦΑ από Αφροδίτη προς Κύπρο.
-Γενικότερες επιπτώσεις στην εμπορική εκμετάλλευση του κυπριακού ΦΑ.
-Χρονοδιαγράμματα εξόρυξης και πώλησης.
Στην λογική ότι τα ευρήματα της ENI καλύπτουν την ζήτηση από αιγυπτιακής πλευράς, το ερώτημα που τίθεται είναι ποιες εναλλακτικές επιλογές έχουν Κύπρος και Ισραήλ. Σε μια τέτοια περίπτωση οι εκτιμήσεις που καταγράφονται ήδη επαναφέρουν στο προσκήνιο την προοπτική της ευρωπαϊκής αγοράς, η οποία με δεδομένα τα προβλήματα που υπάρχουν με την Ρωσία, μπορεί να απορροφήσει τα κυπριακά και ισραηλινά κοιτάσματα δίνοντας ισχυρά συμβόλαια για τις απαιτούμενες υποδομές και επενδύσεις.
Και εδώ όμως επαναφέρεται η περίπτωση της Τουρκίας, μέσω της οποίας θα περάσουν τα κοιτάσματα προς την Ευρώπη, που, για την Κύπρο, με άλυτο το πολιτικό πρόβλημα, δεν μπορεί να περπατήσει. Η άλλη εναλλακτική, που φαίνεται να βγαίνει από την ναφθαλίνη, είναι το τερματικό υγροποίησης στο Βασιλικό.
Μια μονάδα που υπό τις σημερινές περιστάσεις μπορεί να καταστεί βιώσιμη, νοουμένου ότι θα απορροφήσει τις ισραηλινές ποσότητες προς εξαγωγή, τις ποσότητες του Αφροδίτη και στο μέλλον από άλλες χώρες της περιοχής, όπως ο Λίβανος. Και στις δυο περιπτώσεις όμως, αρνητικός παράγοντα θα αποτελέσει ο χρόνος εμπορικής εκμετάλλευσης του ΦΑ.
Ο στόχος, με βάση τα χρονοδιαγράμματα για το 2020, δεν μπορεί να είναι εφικτός και δεν αποτελεί εξωπραγματικό ενδεχόμενο να μετατεθεί για τα μέσα της δεκαετίας του 2030.
Κανένα πρόβλημα με την πώληση ΦΑ, λέει ο ΠτΔΗ πρώτη επίσημη αντίδραση της Λευκωσίας εκδηλώθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και κινήθηκε σε θετικό πρόσημο. Ο Νίκος Αναστασιάδης επικεντρώθηκε στα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά οφέλη σε συνάρτηση με την επίλυση του Κυπριακού. Οι κινήσεις της Τουρκίας προς Ισραήλ - πλευρά, αλλά και ενδεχομένως προς την Αίγυπτο, κατέστησε σαφές ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, περνούν από την Λευκωσία.
«Διαφορετικά, ο όποιος αγωγός, είτε το θέλουν είτε όχι, θα πρέπει να διέρχεται είτε διά της Κύπρου, είτε εντός της ΑΟΖ της. Οπότε, αυτό αναβαθμίζει τον ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ανάγκης επίλυσης του Κυπριακού, αν θέλουν να έχουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα».
Το άλλο σημείο το οποίο ανέδειξε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ήταν τυχόν οικονομικά οφέλη που μπορούν να προκύψουν από τα τεμάχια 10 και 11 που γειτνιάζουν με το χρυσοφόρο αιγυπτιακό κοίτασμα. Αν και φειδωλός, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν φαίνεται να ανησυχεί από ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις που αφορούν τις διαβουλεύσεις Κύπρου -Αιγύπτου.
Τα ενεργειακά καθώς και τα ευρύτερα θέματα που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο βρέθηκαν στο επίκεντρο τηλεφωνικής επικοινωνίας του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζιαν Κλοντ Γιούνκερ.Έμφαση δόθηκε στον ενεργειακό τομέα και επισήμαναν την προστιθέμενη αξία που θα έχει η αξιοποίηση των κοιτασμάτων της περιοχής, στην προσπάθεια της ΕΕ για δημιουργία νέας ενεργειακής οδού προς τα κράτη μέλη της Ένωσης.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΚΥΠΡΟΥ
