Κατακαλόκαιρο με υψηλές θερμοκρασίες κάποιοι θυμήθηκαν ότι η
επανάσταση εν τέλει δεν έγινε, ούτε ήρθε ο σοσιαλισμός. Παραβλέπουμε ότι
ουδείς πριν από τον περσινό χειμώνα μίλησε για την πρώτη, πολύ δε
περισσότερο υποσχέθηκε τον δεύτερο. Ο «σοσιαλισμός σε εκατό μέρες»
ανήκει σε πολιτικούς αλλοτινών εποχών και σε πολιτικές μακρινές στο
σήμερα. Παρόλ’ αυτά, η προεκλογική υπόσχεση για κατάργηση των μνημονίων
αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων μια μεγαλειώδης «φούσκα». Ως προς αυτό,
πολλοί δικαίως νιώθουν «προδομένοι» πιστεύοντας σε «ψεύτικες υποσχέσεις»
ή για τους περισσότερο ανεκτικούς σε «καθ’ υπερβολή εξαγγελίες». Όμως
τέτοιας μορφής ζητήματα συνεχώς ταλανίζουν την Αριστερά: Πόσο και ποιοι
είναι οι επαναστάτες και ποιοι οι «βέροι» σοσιαλιστές και κομμουνιστές;
Πόσο είναι εφικτά αυτά που λέγονται και πόσο εύκολα γίνονται; Πόσο η
θεωρία μπορεί να μετουσιωθεί σε πράξη; Γίνεται σοσιαλισμός σε
καπιταλιστικό περιβάλλον;
Η Ιστορία δεν έδωσε τελεσίδικες λύσεις και -ως «από μηχανής θεός»- η
κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» (στην ουσία ανύπαρκτου και
μεταφυσικού) «αποδυνάμωσε» τις εσωτερικές διαμάχες για τη μοναδική
«σοσιαλιστική αλήθεια» και την «πραγματική» ερμηνεία των γραπτών των
Μαρξ και Λένιν (για παράδειγμα ποια είναι η σχέση του «πρώιμου» Μαρξ με
τον «ώριμο» Μαρξ;). Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις, οι «πατέρες» του
σοσιαλισμού αντιμετωπίστηκαν ως «προφήτες» και πολλοί βρέθηκαν να μιλάνε
αποστηθίζοντας επαναστατικά τσιτάτα και διακηρύσσοντας ένα ιδιότυπο
«σοσιαλιστικό ευαγγέλιο» που κατείχε τη «μοναδική αλήθεια» (την
«αλήθεια» του Λένιν, του Τρότσκι, του Γκράμσι, του Μάο;).
Αυτά γινόταν στο παρελθόν. Όχι στο πολύ μακρινό, όμως αρκετά μακριά από το σήμερα και τις δικές μας προτεραιότητες και ανάγκες. Τότε υπήρχε η δυνατότητα να κάθεσαι αναπαυτικά στην επαναστατική «πολυθρόνα» ρίχνοντας βέλη στους κακούς καπιταλιστές και στα αστικά πολιτικά τους όργανα. Κι όταν αποφάσιζες να βγεις στο δρόμο, «πετροβολούσες» το αστικό σύστημα έχοντας την πλάτη στον τοίχο και βάζοντας μπροστά στο στήθος ένα μεγάλο σακί με άμμο. Για αρκετούς η κριτική γινόταν «εκ του ασφαλούς», με τη βεβαιότητα της κατοχής του σωστού και του δίκαιου. Αυτά συνέβαιναν, ως επί το πλείστον, τα τελευταία τριάντα χρόνια. (Στα «μαύρα χρόνια» της Κατοχής και της πολιτικής ανωμαλίας, οι κομμουνιστές στηνόταν στον τοίχο και μαρτυρούσαν για ένα σοσιαλιστικό μέλλον και μιαν ελεύθερη πατρίδα. Πλήρωναν φόρο αίματος για τα πιστεύω τους, ενώ η «σοσιαλιστική πατρίδα» φρόντισε με περισσή ευκολία να τα διαψεύσει.)
Τα χρόνια πέρασαν φτάνοντας στο σήμερα. Και -ω! εκ του θαύματος- «αναστήθηκε» ο επαναστατικός οίστρος και «ανακαλύφτηκαν» οι προδότες του σοσιαλιστικού οράματος. Μέσα από κείμενα σε μπολσεβίκικης έμπνευσης χώρους (παραπέμποντας σ’ ένα λενινιστικό παρελθόν) αφορίζονται τα «όργανα των καπιταλιστών» και καταδεικνύονται οι «συνεργάτες του ταξικού εχθρού». Οι «πούροι» επαναστάτες οργανώνονται και ετοιμάζονται να «επιτεθούν» στους ρεφορμιστές και στους οπορτουνιστές. Λες και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι επαναστατικό κόμμα το οποίο έχει κυριευτεί από αντεπαναστάτες! Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν και είναι ρεφορμιστικό κόμμα. Ενσωματώνει ριζοσπαστισμό, αλλά δε στοχεύει στην αλλαγή του συστήματος με επαναστατικό τρόπο. Ήταν και είναι ένα -κατ’ εξοχήν- κοινοβουλευτικό και φιλοευρωπαϊκό κόμμα. Εκτός και εάν οι «πρώην υπέρμαχοι» των Μπρέζνιεφ, Χότζα, Μάο και Τρότσκι, θεωρούν ότι εντασσόμενοι στο κόμμα ετοιμάζουν καλύτερα την προλεταριακή επανάσταση!
Η διακυβέρνηση ενός καπιταλιστικού κράτους που συμμετέχει στους ιμπεριαλιστικούς και νεοφιλελεύθερους οργανισμούς, δεν μπορεί να είναι σοσιαλιστική. Μπορεί να έχει φιλολαϊκό χαρακτήρα, να είναι όσο δύναται κοινωνικά ευαίσθητη και κοινωνικά δίκαιη και να προωθεί μια σχετική αναδιανομή του πλούτου προς το όφελος των λαϊκών στρωμάτων, αλλά να «φέρει» το σοσιαλισμό είναι πολιτικώς αδύνατο. Η ριζική αλλαγή-ανατροπή του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού συστήματος επέρχεται με επαναστατικά μέσα και από τη στιγμή που ουδείς εντός ΣΥΡΙΖΑ τα υποστηρίζει, όλα τα άλλα είναι «προφάσεις εν αμαρτίαις». Εκτός και εάν κάποιοι έχουν κατά νου κάτι τέτοιο, οπότε ας το πουν ευθαρσώς και όποιος «πιστός» τους ακολουθήσει. Παλικαρισμοί «εκ του συστάδην» είναι επαναστατικές ασκήσεις. Και κατακαλόκαιρο τέτοιες ασκήσεις είναι επικίνδυνες για εμφάνιση εμφραγμάτων και άλλων «πολιτικών παθήσεων». Οι θερμοκρασίες είναι υψηλές και οι κίνδυνοι αυξημένοι!
Τέλος, μη ξεχνάμε ότι ο καλύτερος τρόπος αποφυγής ευθυνών διοίκησης και μη αναμέτρησης με υποτιθέμενες ικανότητες που προκύπτουν από μπροσούρες και κομματικά «γαλόνια», είναι η παραίτηση από τη θέση ευθύνης και η εκφορά υπέρμετρου επαναστατικού λόγου. Μόνο που ο τελευταίος παραμένει κενός λόγος, αφού η πράξη του απουσιάζει.
* Ο Γιάννης Μάρκοβιτς κατέχει διδακτορικό δίπλωμα στο μάνατζμεντ (Aston Business School, Βρετανία) και είναι οικονομικός επιθεωρητής στο Υπουργείο Οικονομικών.
Γιάννης Μάρκοβιτς
Αυτά γινόταν στο παρελθόν. Όχι στο πολύ μακρινό, όμως αρκετά μακριά από το σήμερα και τις δικές μας προτεραιότητες και ανάγκες. Τότε υπήρχε η δυνατότητα να κάθεσαι αναπαυτικά στην επαναστατική «πολυθρόνα» ρίχνοντας βέλη στους κακούς καπιταλιστές και στα αστικά πολιτικά τους όργανα. Κι όταν αποφάσιζες να βγεις στο δρόμο, «πετροβολούσες» το αστικό σύστημα έχοντας την πλάτη στον τοίχο και βάζοντας μπροστά στο στήθος ένα μεγάλο σακί με άμμο. Για αρκετούς η κριτική γινόταν «εκ του ασφαλούς», με τη βεβαιότητα της κατοχής του σωστού και του δίκαιου. Αυτά συνέβαιναν, ως επί το πλείστον, τα τελευταία τριάντα χρόνια. (Στα «μαύρα χρόνια» της Κατοχής και της πολιτικής ανωμαλίας, οι κομμουνιστές στηνόταν στον τοίχο και μαρτυρούσαν για ένα σοσιαλιστικό μέλλον και μιαν ελεύθερη πατρίδα. Πλήρωναν φόρο αίματος για τα πιστεύω τους, ενώ η «σοσιαλιστική πατρίδα» φρόντισε με περισσή ευκολία να τα διαψεύσει.)
Τα χρόνια πέρασαν φτάνοντας στο σήμερα. Και -ω! εκ του θαύματος- «αναστήθηκε» ο επαναστατικός οίστρος και «ανακαλύφτηκαν» οι προδότες του σοσιαλιστικού οράματος. Μέσα από κείμενα σε μπολσεβίκικης έμπνευσης χώρους (παραπέμποντας σ’ ένα λενινιστικό παρελθόν) αφορίζονται τα «όργανα των καπιταλιστών» και καταδεικνύονται οι «συνεργάτες του ταξικού εχθρού». Οι «πούροι» επαναστάτες οργανώνονται και ετοιμάζονται να «επιτεθούν» στους ρεφορμιστές και στους οπορτουνιστές. Λες και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι επαναστατικό κόμμα το οποίο έχει κυριευτεί από αντεπαναστάτες! Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν και είναι ρεφορμιστικό κόμμα. Ενσωματώνει ριζοσπαστισμό, αλλά δε στοχεύει στην αλλαγή του συστήματος με επαναστατικό τρόπο. Ήταν και είναι ένα -κατ’ εξοχήν- κοινοβουλευτικό και φιλοευρωπαϊκό κόμμα. Εκτός και εάν οι «πρώην υπέρμαχοι» των Μπρέζνιεφ, Χότζα, Μάο και Τρότσκι, θεωρούν ότι εντασσόμενοι στο κόμμα ετοιμάζουν καλύτερα την προλεταριακή επανάσταση!
Η διακυβέρνηση ενός καπιταλιστικού κράτους που συμμετέχει στους ιμπεριαλιστικούς και νεοφιλελεύθερους οργανισμούς, δεν μπορεί να είναι σοσιαλιστική. Μπορεί να έχει φιλολαϊκό χαρακτήρα, να είναι όσο δύναται κοινωνικά ευαίσθητη και κοινωνικά δίκαιη και να προωθεί μια σχετική αναδιανομή του πλούτου προς το όφελος των λαϊκών στρωμάτων, αλλά να «φέρει» το σοσιαλισμό είναι πολιτικώς αδύνατο. Η ριζική αλλαγή-ανατροπή του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού συστήματος επέρχεται με επαναστατικά μέσα και από τη στιγμή που ουδείς εντός ΣΥΡΙΖΑ τα υποστηρίζει, όλα τα άλλα είναι «προφάσεις εν αμαρτίαις». Εκτός και εάν κάποιοι έχουν κατά νου κάτι τέτοιο, οπότε ας το πουν ευθαρσώς και όποιος «πιστός» τους ακολουθήσει. Παλικαρισμοί «εκ του συστάδην» είναι επαναστατικές ασκήσεις. Και κατακαλόκαιρο τέτοιες ασκήσεις είναι επικίνδυνες για εμφάνιση εμφραγμάτων και άλλων «πολιτικών παθήσεων». Οι θερμοκρασίες είναι υψηλές και οι κίνδυνοι αυξημένοι!
Τέλος, μη ξεχνάμε ότι ο καλύτερος τρόπος αποφυγής ευθυνών διοίκησης και μη αναμέτρησης με υποτιθέμενες ικανότητες που προκύπτουν από μπροσούρες και κομματικά «γαλόνια», είναι η παραίτηση από τη θέση ευθύνης και η εκφορά υπέρμετρου επαναστατικού λόγου. Μόνο που ο τελευταίος παραμένει κενός λόγος, αφού η πράξη του απουσιάζει.
* Ο Γιάννης Μάρκοβιτς κατέχει διδακτορικό δίπλωμα στο μάνατζμεντ (Aston Business School, Βρετανία) και είναι οικονομικός επιθεωρητής στο Υπουργείο Οικονομικών.
Γιάννης Μάρκοβιτς
