"Το ΝΑΤΟ δείχνει τα δόντια του στη Ρωσία" ήταν ο χαρακτηριστικός τίτλος της "Guardian". Ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Μάικλ Φάλον που παρακολουθούσε την άσκηση, έκρινε μάλιστα σκόπιμο να διευκρινίσει ότι "δεν πρόκειται για παιχνίδι". Όταν ρωτήθηκε αν δεν αποτελεί πρόκληση να διεξάγονται ΝΑΤΟικά γυμνάσια τόσο κοντά στο ρωσικό έδαφος, ανέβασε ακόμη περισσότερο τους τόνους. "Δεν είναι το ΝΑΤΟ εκείνο που απειλεί τη Ρωσία. Είναι η Ρωσία που επιχειρεί να εκφοβίσει τα μέλη του στον Βορρά και την Ανατολή με αεροπορικές πτήσεις, τη δραστηριότητα των υποβρυχίων της και τις εξαγγελίες περί ανανέωσης των βαλλιστικών πυραύλων της. Το ΝΑΤΟ δεν απειλεί κανέναν" τόνισε.
Δεν απειλεί κανέναν, απλώς εξακολουθεί να επεκτείνεται και να περικυκλώνει όλο και περισσότερο τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια. Η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Πολωνία εντάχθηκαν στη δυτική συμμαχία το 1999, πέντε χρόνια αργότερα ακολούθησαν οι χώρες της Βαλτικής, η Βουλγαρία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και η Ρουμανία. Η Αλβανία και η Κροατία έγιναν τα νεότερα μέλη το 2009. Και η συμμαχία θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη αν δεν είχε αποτύχει η προσπάθεια ένταξης της Γεωργίας. Η νέα κυβέρνηση της Ουκρανίας δεν κρύβει εξάλλου την πρόθεσή της να προχωρήσει στον ίδιο δρόμο.
Την ίδια ώρα, το αμερικανικό Πεντάγωνο στέλνει όλο και περισσότερο βαρύ πολεμικό οπλισμό στα δυτικά σύνορα της Ρωσίας. Μόλις την Τρίτη, οι κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Λιθουανίας επιβεβαίωσαν ότι βρίσκονται σε προχωρημένες συνομιλίες με τις ΗΠΑ, με στόχο την "αποθήκευση" αρμάτων μάχης, τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού και άλλων βαρέων όπλων στα εδάφη τους. Τα σχέδια περιλαμβάνουν επίσης τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία.
"Η πιο επιθετική πρωτοβουλία από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου"
Όπως ήταν επόμενο, το Κρεμλίνο απάντησε με τις δικές του εξαγγελίες για "αποφασιστική ενίσχυση" των δυνάμεών του στις παραμεθόριες περιοχές. "Μια τέτοια κίνηση θα είναι η πλέον επιθετική πρωτοβουλία από μέρους του Πενταγώνου και του ΝΑΤΟ από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Η Ρωσία δεν θα έχει άλλη εναλλακτική λύση από το να ενισχύσει τις στρατιωτικές δυνάμεις σε άνδρες και εξοπλισμό στα δυτικά της σύνορα" τόνισε ο στρατηγός Γιούρι Γιακούμποφ, μέλος του γενικού επιτελείου.
Είναι πια σαφές ότι το ψυχροπολεμικό κλίμα στις σχέσεις Ρωσίας - Δύσης δεν αφορά μόνο μερικές επιθετικές ή ακόμη και εμπρηστικές δηλώσεις. Οι στρατιωτικές δυνάμεις των δύο πλευρών πλησιάζουν όλο και περισσότερο η μία την άλλη, με τον κίνδυνο ενός "θερμού επεισοδίου" να προβάλει όλο και πιο έντονος.
Δεν είναι τυχαίο ότι, με αφορμή τα γυμνάσια της Τετάρτης, το ΝΑΤΟ κατήγγειλε μια σειρά παραβιάσεις: ρωσικά μαχητικά να πετούν μερικές εκατοντάδες μέτρα πάνω από το αμερικανικό αντιτορπιλικό USS Jason Dunham και Eurofighters να αναχαιτίζουν πέντε ρωσικές πτήσεις στον εναέριο χώρο της Εσθονίας.
Αξιωματούχοι του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού παραδέχτηκαν επίσης ότι ο στόλος του ΝΑΤΟ βρέθηκε "άβολα κοντά" με ρωσικά πολεμικά πλοία σε διεθνή ύδατα. Πρόσφατη έκθεση του Δικτύου Ευρωπαϊκής Ηγεσίας καταγράφει εξάλλου σαράντα σοβαρά "περιστατικά" ανάμεσα σε ρωσικές και ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις μετά την όξυνση στις σχέσεις των δύο πλευρών την οποία πυροδότησαν οι εξελίξεις στην Ουκρανία.
Η περιοχή γύρω από το λιμάνι του Καλίνινγκραντ θεωρείτο ως μία από τις πιο στρατιωτικοποιημένες ζώνες του πλανήτη στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η κατάσταση άλλαξε για λίγο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90, αλλά σήμερα τείνει να επιστρέψει στο αρχικό σημείο. Η παρακολούθηση των ρωσικών πλοίων που μπαίνουν και βγαίνουν από το λιμάνι αποτελεί μια από τις βασικές δουλειές της αμερικανικής και δυτικοευρωπαϊκής στρατιωτικής κατασκοπίας.
Δεν είναι όμως μόνο το λιμάνι που έχει στρατηγική σημασία. Οι ΗΠΑ κατασκευάζουν σήμερα μια πυραυλική βάση στο Ρεντζίκοβο της Πολωνίας στο πλαίσιο της "αμυντικής ζώνης" που υποτίθεται ότι θα προστατεύει τα κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ από μια μακρινή πυραυλική επίθεση. Η Ρωσία απαντά αναπτύσσοντας συστοιχίες πυραύλων Ισκάντερ έξω από το Καλίνινγκραντ.
"Το στοιχείο της ανάσχεσης"
Ο Ιγκόρ Σουτγιάβιν, ειδικός σε αμυντικά θέματα της Ρωσίας του βρετανικού Βασιλικού Ινστιτούτου Ενωμένων Υπηρεσιών, υποστηρίζει ότι και οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν την περιοχή της Βαλτικής για να στέλνουν μηνύματα η μία στην άλλη. Για το ΝΑΤΟ το μήνυμα είναι: "Θα υπερασπιστούμε τα κράτη της Βαλτικής και τα συμφέροντα μας, δεν αστειευόμαστε" σημειώνει αναγνωρίζοντας ότι το μήνυμα γίνεται όλο και πιο επιθετικό.
Τόσο επιθετικό, ώστε ο Τσέχος ΝΑΤΟϊκός στρατηγός Πετρ Πάβελ να δηλώσει πριν από λίγους μήνες ότι η πιο μακρόπνοη στρατηγική που η συμμαχία μπορεί να προσφέρει στις χώρες της Βαλτικής είναι η προετοιμασία για έναν παγκόσμιο πόλεμο με πυρηνικά όπλα. Μιλώντας στο τσεχικό πρακτορείο ειδήσεων τόνισε ότι η σημερινή στρατηγική της Δύσης είναι "ντροπιαστικά αναποτελεσματική" και ότι σε περίπτωση πολέμου η Ρωσία θα μπορούσε να καταλάβει τις χώρες της Βαλτικής μέσα σε λίγες ημέρες.
"Ένα διαφορετικό ζήτημα είναι το πόσο αποτελεσματικό θα μπορούσε να αποδειχτεί το στοιχείο της ανάσχεσης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 5 του ΝΑΤΟ και το πυρηνικό συστατικό του σε ότι αφορά τη σχέση με τη Ρωσία" υποστήριξε.
Γιατί, επομένως, να εκπλήσσει η ανακοίνωση που έκανε την προηγούμενη εβδομάδα ο πρόεδρος Πούτιν απαντώντας στο αμερικανικό σχέδιο εγκατάστασης βαρέος οπλισμού στην ανατολική Ευρώπη; Όπως είπε, η Μόσχα θα ενισχύσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο με επιπλέον σαράντα νέους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους. Το παράδοξο βέβαια είναι ότι όλα αυτά γίνονται τη στιγμή που η ίδια η ρωσική κυβέρνηση καταγγέλλει τη Δύση για την προσπάθειά της να την "παρασύρει σε νέα κούρσα εξοπλισμών".
Τόσο η έκβαση της προηγούμενης κούρσας εξοπλισμών όσο και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα η ρωσική οικονομία είναι γνωστά. Εκείνο που παραμένει άγνωστο είναι το αν η Μόσχα θα πέσει για δεύτερη φορά στην ίδια παγίδα. Σύμφωνα, πάντως, με το ανεξάρτητο κέντρο ερευνών Gaidar, οι αμυντικές δαπάνες, που αντιπροσωπεύουν πια το 21% του συνολικού προϋπολογισμού της χώρας, είναι σήμερα διπλάσιες από ό,τι το 2010.
