Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
προσπαθεί να παγιώσει και θεσμικά την παντοδυναμία του, αλλά στελέχη του
κυβερνώντος κόμματός του τολμούν να συγκρουστούν μαζί του.
Σε μια κρίσιμη πολιτική περίοδο εισέρχεται η Τουρκία, με δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο να θέλουν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) να ταλανίζεται από πρωτοφανείς εσωκομματικές διαμάχες. Από τη μία, ο «σουλτάνος» Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος φέρεται να προσπαθεί να παγιώσει και θεσμικά την παντοδυναμία του στην πολιτική ζωή της χώρας υιοθετώντας ένα προεδρικό σύστημα, και από την άλλη στελέχη του Υπουργικού Συμβουλίου του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου που τολμούν να συγκρουστούν μαζί του. Στα τέλη του περασμένου μήνα ο τούρκος πρωθυπουργός αναγκάστηκε να παρέμβει προκειμένου να καθησυχάσει τα πνεύματα για τη ρήξη στις σχέσεις του Ερντογάν με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς σχετικά με την πορεία των ειρηνευτικών συνομιλιών με τους Κούρδους. Με τις γενικές εκλογές της 7ης Ιουνίου να είναι προ των πυλών, αναλυτές μιλούν για ταχείες πολιτικές εξελίξεις σε συνδυασμό με μια αύξηση στα κρούσματα πολιτικής βίας και περαιτέρω αυταρχικά μέτρα για την ασφάλεια από μέρους της κυβέρνησης.
Τον περασμένο μήνα ο Ερντογάν προέτρεψε την κυβέρνηση να μην προχωρήσει με τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Κούρδους, εκτός και αν το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) συμφωνήσει να εγκαταλείψει τα όπλα. Η δήλωση ήρθε λίγες ημέρες αφότου η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον σχηματισμό μιας ολιγομελούς επιτροπής που θα επιβλέπει τη διαδικασία, όπως ζήτησε ο φυλακισμένος κούρδος ηγέτης Αμπντουλάχ Οτσαλάν.
«Τα σχόλια του Ερντογάν ότι "δεν μου αρέσει" ή "δεν εγκρίνω το ένα και το άλλο" είναι τα δικά του συναισθήματα. Η κυβέρνηση διοικεί αυτή τη χώρα και η ευθύνη ανήκει στην κυβέρνηση» απάντησε ο αντιπρόεδρος Αρίντς. Ο Ερντογάν απάντησε ότι ο ίδιος δεν είναι «διακοσμητικό στοιχείο», ενώ ο δήμαρχος της Αγκυρας και υποστηρικτής του προέδρου Μελίχ Γκιοκτσέκ χαρακτήρισε τον Αρίντς «προδότη» κατηγορώντας τον ότι πρόσκειται στο κίνημα του ισλαμιστή ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν. Στη συνέχεια εξαπέλυσαν κατηγορίες ο ένας ενάντια στον άλλον για διαφθορά, υπεξαίρεση χρημάτων, κατάχρηση εξουσίας και συγκάλυψη εγκλήματος, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει εισαγγελική έρευνα και να παρέμβει ο Νταβούτογλου για να διαβεβαιώσει, χωρίς να πείσει πολλούς, ότι δεν υφίσταται καμία ρήξη στο AKP.
«Αν και το AKP περνάει μια εσωτερική κρίση, οι αποχρώσεις της είναι λιγότερο ορατές από αυτό που φαίνεται. Εχει ξεσπάσει μια διαμάχη μεταξύ της παλαιάς φρουράς και του Ερντογάν καθώς το κόμμα επέβαλε το όριο των τριών θητειών και όσοι εξελέγησαν όταν το AKP κατέλαβε την εξουσία το 2002 δεν μπορούν να θέσουν πάλι υποψηφιότητα» είπε στο «Βήμα» ο Δημήτρης Τριανταφύλλου, διευθυντής στο Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (CIES) στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας στην Κωνσταντινούπολη.
«Επομένως η μάχη έχει να κάνει με το ποιος θα ελέγχει ένα κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία για ένα χωρίς προηγούμενο διάστημα 12 χρόνων. Ο Νταβούτογλου προσπάθησε να επιβάλει τη δική του λίστα υποψηφίων και να αντιδράσει σε αυτό που κρίνεται ως αντισυνταγματικές παρεμβάσεις του προέδρου τόσο στο έργο της κυβέρνησης όσο και στο AKP. Αλλά η επιρροή του Ερντογάν είναι τόσο μεγάλη που ο πρωθυπουργός καθίσταται συνεταίρος και όχι αντίπαλος. Με άλλα λόγια, ο Νταβούτογλου παίζει το δεύτερο βιολί στον Ερντογάν μέσα στο AKP, ακόμη και αν ο πρόεδρος δεν είναι πια μέλος του κόμματος» προσέθεσε.
«Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την εξουσία του Ερντογάν. Αν το AKP δεν εξασφαλίσει τις 330 έδρες που χρειάζεται για δημοψήφισμα για αλλαγή του συντάγματος, θα προκύψει μεγαλύτερη κρίση» είπε στο «Βήμα» ο Χένρι Μπάρκεϊ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Λίχαϊ στις Ηνωμένες Πολιτείες και ειδικός σε θέματα Τουρκίας. Και εξήγησε: «Το βασικό ζήτημα σε αυτή τη φάση είναι το με ποιον συντάσσονται οι βουλευτές του κόμματος. Περίπου 130 βουλευτές περιορίζονται από το όριο στις θητείες και πρέπει να φύγουν από το κοινοβούλιο και αν αυτοί αντικατασταθούν από ακολούθους του Ερντογάν, τότε θα δούμε πολλές εντάσεις. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις επιδόσεις του κουρδικού κόμματος, που δεν είναι ξεκάθαρο αν θα ξεπεράσει το όριο του 10% για να μπει στο κοινοβούλιο. Είναι μια μάχη μεταξύ Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP) και του AKP. Αν το HDP δεν καταφέρει να μπει στο κοινοβούλιο, τότε θα προκύψει μια κρίση νομιμότητας, αλλά αν μπει και το AKP δεν ξεπεράσει τις 330 έδρες, τότε ο Ερντογάν θα έχει πρόβλημα».
Μπλακ άουτ και αιματηρή πολιτική βία
Η ασφάλεια επισκιάζει το οικονομικό τέλμα
«Μέχρι σήμερα δεν αποδόθηκε δικαιοσύνη για τα δεκάδες παιδιά του λαού που σκοτώθηκαν», ακούγονται να λένε οι δράστες σε βίντεο που ανέβασαν στο YouTube, προσθέτοντας: «Στο εξής εμείς θα απονέμουμε δικαιοσύνη». Η επιχείρηση απελευθέρωσης του εισαγγελέα από την αστυνομία είχε αιματηρή κατάληξη. Ο Κιράζ, τραυματίστηκε βαριά και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου κατέληξε, ενώ νεκροί έπεσαν και οι δράστες. Σε όλη τη διάρκεια της ομηρίας, η τουρκική κυβέρνηση ενεργοποίησε το νόμο που επιβάλλει λογοκρισία στη μετάδοση πληροφοριών από τα μέσα ενημέρωσης. Την ίδια στιγμή, ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο και αναμένεται να επικυρωθεί από τον Ερντογάν θα διευρύνει τις εξουσίες της αστυνομίας για την «ασφάλεια και την προστασία των πολιτών από βίαιους διαδηλωτές».
«Η κατάσταση στη Τουρκία είναι ρευστή» μας είπε ο καθηγητής Τριανταφύλλου από το πανεπιστήμιο Καντίρ Χας. «Σε αυτή τη φάση και με την έξαρση της πολιτικής βίας, κατάλοιπο των δεκαετιών του 1980 και 1990, αλλά και την πρόθεση της κυβέρνησης να επιβάλλει αυστηρά μέτρα ασφάλειας για την προστασία των πολιτών και της σταθερότητας της χώρας, η πολιτική ζωή μόνο φυσιολογική δεν είναι. Αν η βία συνεχίσει, η κυβέρνηση θα μπορούσε να επωφεληθεί από τη σκληρή της στάση, αφού η ανάγκη για αύξηση της ασφάλειας θα επισκιάσει το επικείμενο οικονομικό τέλμα» συμπλήρωσε ο ίδιος.
Ψυχάρη Ειρήνη
Σε μια κρίσιμη πολιτική περίοδο εισέρχεται η Τουρκία, με δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο να θέλουν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) να ταλανίζεται από πρωτοφανείς εσωκομματικές διαμάχες. Από τη μία, ο «σουλτάνος» Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος φέρεται να προσπαθεί να παγιώσει και θεσμικά την παντοδυναμία του στην πολιτική ζωή της χώρας υιοθετώντας ένα προεδρικό σύστημα, και από την άλλη στελέχη του Υπουργικού Συμβουλίου του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου που τολμούν να συγκρουστούν μαζί του. Στα τέλη του περασμένου μήνα ο τούρκος πρωθυπουργός αναγκάστηκε να παρέμβει προκειμένου να καθησυχάσει τα πνεύματα για τη ρήξη στις σχέσεις του Ερντογάν με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς σχετικά με την πορεία των ειρηνευτικών συνομιλιών με τους Κούρδους. Με τις γενικές εκλογές της 7ης Ιουνίου να είναι προ των πυλών, αναλυτές μιλούν για ταχείες πολιτικές εξελίξεις σε συνδυασμό με μια αύξηση στα κρούσματα πολιτικής βίας και περαιτέρω αυταρχικά μέτρα για την ασφάλεια από μέρους της κυβέρνησης.
Τον περασμένο μήνα ο Ερντογάν προέτρεψε την κυβέρνηση να μην προχωρήσει με τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Κούρδους, εκτός και αν το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) συμφωνήσει να εγκαταλείψει τα όπλα. Η δήλωση ήρθε λίγες ημέρες αφότου η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον σχηματισμό μιας ολιγομελούς επιτροπής που θα επιβλέπει τη διαδικασία, όπως ζήτησε ο φυλακισμένος κούρδος ηγέτης Αμπντουλάχ Οτσαλάν.
«Τα σχόλια του Ερντογάν ότι "δεν μου αρέσει" ή "δεν εγκρίνω το ένα και το άλλο" είναι τα δικά του συναισθήματα. Η κυβέρνηση διοικεί αυτή τη χώρα και η ευθύνη ανήκει στην κυβέρνηση» απάντησε ο αντιπρόεδρος Αρίντς. Ο Ερντογάν απάντησε ότι ο ίδιος δεν είναι «διακοσμητικό στοιχείο», ενώ ο δήμαρχος της Αγκυρας και υποστηρικτής του προέδρου Μελίχ Γκιοκτσέκ χαρακτήρισε τον Αρίντς «προδότη» κατηγορώντας τον ότι πρόσκειται στο κίνημα του ισλαμιστή ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν. Στη συνέχεια εξαπέλυσαν κατηγορίες ο ένας ενάντια στον άλλον για διαφθορά, υπεξαίρεση χρημάτων, κατάχρηση εξουσίας και συγκάλυψη εγκλήματος, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει εισαγγελική έρευνα και να παρέμβει ο Νταβούτογλου για να διαβεβαιώσει, χωρίς να πείσει πολλούς, ότι δεν υφίσταται καμία ρήξη στο AKP.
«Αν και το AKP περνάει μια εσωτερική κρίση, οι αποχρώσεις της είναι λιγότερο ορατές από αυτό που φαίνεται. Εχει ξεσπάσει μια διαμάχη μεταξύ της παλαιάς φρουράς και του Ερντογάν καθώς το κόμμα επέβαλε το όριο των τριών θητειών και όσοι εξελέγησαν όταν το AKP κατέλαβε την εξουσία το 2002 δεν μπορούν να θέσουν πάλι υποψηφιότητα» είπε στο «Βήμα» ο Δημήτρης Τριανταφύλλου, διευθυντής στο Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (CIES) στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας στην Κωνσταντινούπολη.
«Επομένως η μάχη έχει να κάνει με το ποιος θα ελέγχει ένα κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία για ένα χωρίς προηγούμενο διάστημα 12 χρόνων. Ο Νταβούτογλου προσπάθησε να επιβάλει τη δική του λίστα υποψηφίων και να αντιδράσει σε αυτό που κρίνεται ως αντισυνταγματικές παρεμβάσεις του προέδρου τόσο στο έργο της κυβέρνησης όσο και στο AKP. Αλλά η επιρροή του Ερντογάν είναι τόσο μεγάλη που ο πρωθυπουργός καθίσταται συνεταίρος και όχι αντίπαλος. Με άλλα λόγια, ο Νταβούτογλου παίζει το δεύτερο βιολί στον Ερντογάν μέσα στο AKP, ακόμη και αν ο πρόεδρος δεν είναι πια μέλος του κόμματος» προσέθεσε.
«Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την εξουσία του Ερντογάν. Αν το AKP δεν εξασφαλίσει τις 330 έδρες που χρειάζεται για δημοψήφισμα για αλλαγή του συντάγματος, θα προκύψει μεγαλύτερη κρίση» είπε στο «Βήμα» ο Χένρι Μπάρκεϊ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Λίχαϊ στις Ηνωμένες Πολιτείες και ειδικός σε θέματα Τουρκίας. Και εξήγησε: «Το βασικό ζήτημα σε αυτή τη φάση είναι το με ποιον συντάσσονται οι βουλευτές του κόμματος. Περίπου 130 βουλευτές περιορίζονται από το όριο στις θητείες και πρέπει να φύγουν από το κοινοβούλιο και αν αυτοί αντικατασταθούν από ακολούθους του Ερντογάν, τότε θα δούμε πολλές εντάσεις. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις επιδόσεις του κουρδικού κόμματος, που δεν είναι ξεκάθαρο αν θα ξεπεράσει το όριο του 10% για να μπει στο κοινοβούλιο. Είναι μια μάχη μεταξύ Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP) και του AKP. Αν το HDP δεν καταφέρει να μπει στο κοινοβούλιο, τότε θα προκύψει μια κρίση νομιμότητας, αλλά αν μπει και το AKP δεν ξεπεράσει τις 330 έδρες, τότε ο Ερντογάν θα έχει πρόβλημα».
Μπλακ άουτ και αιματηρή πολιτική βία
Η ασφάλεια επισκιάζει το οικονομικό τέλμα
Την ώρα που η Τουρκία είχε βυθιστεί στο σκοτάδι από το εθνικό μπλακ άουτ
την περασμένη εβδομάδα, ακόμη ένα κρούσμα πολιτικής βίας συντάρασσε τη
χώρα, με την υπόθεση ομηρίας του τούρκου εισαγγελέα Μεχμέτ Σελίμ Κιράζ να έχει αιματηρή κατάληξη. Ο Κιράζ, που είχε αναλάβει την υπόθεση του θανάτου του 15χρονου Μπερκίν Ελβάν
από αστυνομικούς το 2013, βρέθηκε όμηρος στα χέρια ενόπλων που
εισέβαλαν στο γραφείο του στην Κωνσταντινούπολη. Οι ένοπλοι, τοποθέτησαν
στους τοίχους σημαίες της αριστερής οργάνωσης DHKP-C και ανάρτησαν στο
Twitter φωτογραφίες του εισαγγελέα με το όπλο στον κρόταφο.
«Μέχρι σήμερα δεν αποδόθηκε δικαιοσύνη για τα δεκάδες παιδιά του λαού που σκοτώθηκαν», ακούγονται να λένε οι δράστες σε βίντεο που ανέβασαν στο YouTube, προσθέτοντας: «Στο εξής εμείς θα απονέμουμε δικαιοσύνη». Η επιχείρηση απελευθέρωσης του εισαγγελέα από την αστυνομία είχε αιματηρή κατάληξη. Ο Κιράζ, τραυματίστηκε βαριά και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου κατέληξε, ενώ νεκροί έπεσαν και οι δράστες. Σε όλη τη διάρκεια της ομηρίας, η τουρκική κυβέρνηση ενεργοποίησε το νόμο που επιβάλλει λογοκρισία στη μετάδοση πληροφοριών από τα μέσα ενημέρωσης. Την ίδια στιγμή, ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο και αναμένεται να επικυρωθεί από τον Ερντογάν θα διευρύνει τις εξουσίες της αστυνομίας για την «ασφάλεια και την προστασία των πολιτών από βίαιους διαδηλωτές».
«Η κατάσταση στη Τουρκία είναι ρευστή» μας είπε ο καθηγητής Τριανταφύλλου από το πανεπιστήμιο Καντίρ Χας. «Σε αυτή τη φάση και με την έξαρση της πολιτικής βίας, κατάλοιπο των δεκαετιών του 1980 και 1990, αλλά και την πρόθεση της κυβέρνησης να επιβάλλει αυστηρά μέτρα ασφάλειας για την προστασία των πολιτών και της σταθερότητας της χώρας, η πολιτική ζωή μόνο φυσιολογική δεν είναι. Αν η βία συνεχίσει, η κυβέρνηση θα μπορούσε να επωφεληθεί από τη σκληρή της στάση, αφού η ανάγκη για αύξηση της ασφάλειας θα επισκιάσει το επικείμενο οικονομικό τέλμα» συμπλήρωσε ο ίδιος.
Ψυχάρη Ειρήνη
