Η Αθήνα έβγαλε τον Σόιμπλε από τα νερά του Ο γερμανός ΥΠΟΙΚ επέμεινε μέχρι τέλους στις γραμμές της αυστηρής λιτότητας και τελικώς βρέθηκε απομονωμένος

Η Ανγκελα Μέρκελ φαίνεται ότι βγαίνει κερδισμένη από τη συμβιβα-στική στάση που τήρησε, εν αντιθέσει με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ο οποίος μέχρι τέλους επέμενε στη σκληρή γραμμή.

Ηταν δύσκολος τοκετός. Η συμφωνία για την παράταση του προγράμματος βοήθειας για την Ελλάδα στο Eurogroup την περασμένη Παρασκευή βγήκε μέσα από μια πρωτοφανή διαμάχη στις γραμμές της ευρωζώνης. Στη σύγκρουση αυτή, που άρχισε με την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα, άλλαξε όχι μόνο η σχέση της Αθήνας με τις Βρυξέλλες αλλά σε έναν βαθμό και ο συσχετισμός δυνάμεων στην Ευρωπαϊκή Ενωση εις βάρος της Γερμανίας. Πίσω από τη συμφωνία συσπειρώθηκαν για πρώτη φορά οι χώρες που ήθελαν από καιρό να αποβάλουν τη γερμανική μονολιθικότητα, δίσταζαν όμως από μόνες τους να το κάνουν, με πρώτες την Ιταλία και τη Γαλλία.   

Ο σκληρός Γερμανός

Η συμφωνία δεν αποτελεί νίκη ούτε για τον Γιάνη Βαρουφάκη ούτε για τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών είχε αντιταχθεί εξαρχής εναντίον κάθε ουσιαστικής παραχώρησης στη νέα κυβέρνηση - τουλάχιστον όσο αυτή δεν αναγνώριζε το γράμμα, το πνεύμα και την αιώνια ισχύ του δεύτερου προγράμματος βοήθειας που συνενώνει τη δανειακή σύμβαση με τους όρους του Μνημονίου. Τις τελευταίες ημέρες μάλιστα είχε κυριολεκτικά «ξεσαλώσει»: ο τρόπος που απέρριψε το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για εξάμηνη παράταση της συμφωνίας την περασμένη Τετάρτη ξεπερνούσε σε ιταμότητα καθετί προηγούμενο στα σύγχρονα ευρωπαϊκά χρονικά. Μετά τη λήξη της συνεδρίασης περιορίστηκε στη δήλωση ότι συμφωνήθηκε η συνέχιση του προγράμματος για την Ελλάδα υπό τη σημερινή μορφή του, κάτι που περιλαμβάνει και τη διατήρηση των όρων του.

Η Ανγκελα Μέρκελ, αντίθετα, βγήκε κερδισμένη από το γεγονός. Εστω και την τελευταία στιγμή η καγκελάριος αντιλήφθηκε ότι δεν επιτρέπεται να τραβήξει παραπέρα το σχοινί. Αντί γι' αυτό «τράβηξε» στην άκρη τον κ. Σόιμπλε για να μπει, όπως έδειξε το 50λεπτο τηλεφώνημά της με τον κ. Τσίπρα, η ίδια στη θέση του. Χωρίς αυτή την παρέμβαση και χωρίς την εντολή  προς τον υπουργό της να επιδιώξει την εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης στο Eurogroup δεν θα προέκυπτε το αποτέλεσμα της Παρασκευής. Θέλοντας ή μη, ο κ. Σόιμπλε υποχώρησε, με αποτέλεσμα η σκιά της καγκελαρίου να πλανάται συνεχώς πάνω από τη συνεδρίαση.

Η ίδια συνεδρίαση παρήγαγε λοιπόν και ένα παράδοξο: την αποδυνάμωση της Γερμανίας και ταυτόχρονα την ενδυνάμωση της κυρίας Μέρκελ. Το πρώτο επειδή διασπάστηκε η συμπαγής ομάδα των υποστηρικτών της καγκελαρίου, το δεύτερο επειδή η ίδια αποδείχθηκε για άλλη μία φορά μαέστρος στην επίτευξη συμβιβασμών. Ο,τι έχασε σε επίπεδο συμμαχιών το κέρδισε σε αύξηση κύρους.

Η εξέλιξη αυτή ήταν κατά μεγάλο μέρος προδικασμένη. Η καγκελάριος, σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, δεν ήθελε να τραβήξει τα πράγματα στα άκρα επειδή συνεχίζει να φοβάται ότι τυχόν Grexit  (έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη) θα μπορούσε να παρασύρει στον όλεθρο και ολόκληρη τη Νομισματική Ενωση. Απλώς αποδεχόταν αρχικά την αρχή του κ. Σόιμπλε ότι «ο πόλεμος νεύρων είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα», για να παρέμβει όμως έγκαιρα και δυναμικά όταν αντιλήφθηκε ότι και μόνο ο φραστικός πόλεμος απειλεί πλέον με καταστροφή τους πάντες και τα πάντα.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η κυρία Μέρκελ είχε προνοήσει και για τη συνέχεια: σε περίπτωση ναυαγίου της συνεδρίασης του Eurogroup σχεδίαζε να συγκαλέσει έκτακτη συνάντηση των τριών προέδρων των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού (της ίδιας, που ηγείται των Χριστιανοδημοκρατών, του Σίγκμαρ Γκάμπριελ των Σοσιαλδημοκρατών και του Χορστ Ζεεχόφερ της Χριστιανοκοινωνικής Ενωσης της Βαυαρίας) με στόχο την εξεύρεση λύσης του ελληνικού προβλήματος στο πλαίσιο της ευρωζώνης.

Ο μάλλον χαμένος του  Eurogroup της Παρασκευής ήταν ο κ. Σόιμπλε. Το όραμά του ήταν μια Ευρώπη με μηδενικά ελλείμματα, ρεκόρ στις εξαγωγές και μεγάλη ανταγωνιστικότητα στις διεθνείς αγορές. Ετσι όπως το είχε επιτύχει και στη Γερμανία ως υπουργός Οικονομικών. Και όπως ακριβώς το εφάρμοζε, παρά τη διαρκή κρίση, και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με τα δικής του εμπνεύσεως εργαλεία: Σύμφωνο Σταθερότητας, ομπρέλες στήριξης, εποπτεία των ευρωπαϊκών τραπεζών, τρόικες, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζεται γενικά ως ο αυθεντικός οικονομικός «εξπέρ»  της ηπείρου.

Ωσπου τον τελευταίο μήνα ήρθε κάποιος no-name πολιτικός από τη Νότια Ευρώπη - χωρίς πείρα, κύρος και γραβάτα - που έθεσε υπό αίρεση την αυθεντία του. «Δεν τον είχα ξαναδεί ποτέ τόσο νευρικό» λέει ο Σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Εβαλντ Σούρερ.  Ο Σόιμπλε, προσθέτει, είναι πολιτικός συντηρητικών αρχών: για αυτόν μετράνε πριν απ' όλα η υπόληψη και η τήρηση του λόγου τιμής. Ο «αναρχικός» τρόπος του Βαρουφάκη, αντίθετα, τον κάνει να νιώθει εντελώς έξω από τα νερά του.

Το ποτήρι ξεχείλισε την περασμένη Τετάρτη με την αποστολή στις Βρυξέλλες της γνωστής πρότασης του έλληνα υπουργού. «Ο Σόιμπλε το πήρε σαν τη χειρότερη κοροϊδία (verarschen)» προσθέτει. Και αυτό επειδή αντιλήφθηκε ότι ο κ. Βαρουφάκης προσπαθούσε με ένα λεκτικό τέχνασμα («Δούρειο Ιππο») να αποκρύψει το γεγονός ότι επεδίωκε μόνο την παράταση της δανειακής συμφωνίας χωρίς τους όρους του μισητού Μνημονίου. «Τυχόν αποδοχή της ελληνικής πρότασης θα αποτελούσε κακό προηγούμενο και για άλλες χώρες της ευρωζώνης» λέει ο Σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Γιόαχιμ Πος. Και αυτό δεν το θέλει με τίποτα ο γερμανός υπουργός.

Θα κρατήσει η εκεχειρία;

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η κυβερνητική πηγή. «Ο Σόιμπλε φοβάται ότι ο Βαρουφάκης υπονομεύει το έργο της ζωής του» λέει: τη συντηρητική Ευρώπη. «Γι' αυτό και αντιδρά υστερικά σε κάθε νύξη του έλληνα υπουργού».Παρά τη συμφωνία της Παρασκευής, προσθέτει η πηγή, «τα δύσκολα είναι ακόμη μπροστά μας». Το πρόβλημα της Ελλάδας θα κριθεί στις διαπραγματεύσεις για τη νέα συμφωνία μετά τη λήξη της παράτασης. Εκεί θα φανεί αν η εκεχειρία μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου είναι απλώς ευκαιριακή ή αν θα πάρει μόνιμη μορφή.  

«Εγώ αμφιβάλλω ότι η εκεχειρία θα κρατήσει πολύ, δεδομένου ότι οι δύο πλευρές έχουν αντιθετικές απόψεις» λέει. «Αλλά Ευρώπη είμαστε, ένα "θαύμα" σαν αυτό της Παρασκευής δεν πρέπει να αποκλείεται».

Σάρα Βάγκενκνεχτ, πρώτη αντιπρόεδρος της ΚΟ του Die Linke
«Ο Ντράγκι παίζει πολύ αρνητικό ρόλο»
Η Σάρα Βάγκενκνεχτ (Sarah Wagenknecht) είναι η πρώτη αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος Die Linke (Αριστερά).

Υστερα από τη συμφωνία της Παρασκευής στο Eurogroup αποκλείστηκε το ενδεχόμενο του Grexit;

«Περισσότερο από ό,τι προηγουμένως. Ο αποφασιστικός παράγοντας για το Grexit είναι η συμπεριφορά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Μόνο αυτή μπορεί να πετάξει την Ελλάδα από την ευρωζώνη μέσω της διακοπής του εφοδιασμού με χρήματα των ελληνικών τραπεζών. Αυτό είναι και το ισχυρότερο μέτρο πίεσης στις διαπραγματεύσεις. Δεν είναι ωστόσο ξεκάθαρο αν η ΕΚΤ θα κάνει πράξη τις απειλές. Γι' αυτό δεν έχει εξάλλου καμία δικαιοδοσία. Στις αρχές Ιανουαρίου ο γενικός εισαγγελέας του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έκανε σαφές ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να μην αναμειγνύεται στα λεγόμενα προγράμματα προσαρμογής των χωρών της ευρωζώνης».

Πώς κρίνετε τον ρόλο του Μάριο Ντράγκι στη διαμάχη Αθήνας - Βρυξελλών;

«Ο Ντράγκι παίζει πολύ αρνητικό ρόλο. Η ΕΚΤ έχει παραβιάσει τα όρια της εντολής της με το να γίνει, δίπλα στο ΔΝΤ και στην Κομισιόν, μέλος της τρόικας. Ο Ντράγκι έχει κάνει κατάχρηση της δύναμης της ΕΚΤ για να εξαναγκάσει τις κυβερνήσεις των υπερχρεωμένων χωρών σε μια πολιτική της λιτότητας και της σωτηρίας των τραπεζών. Ακριβώς όπως το κάνει και στην Ελλάδα». 

Χειλάς Νίκος