kapopoulos@pegasus.gr
Κάπως έτσι ανατέλλει η νέα χρονιά το 2015 σε όλα τα μέτωπα: Από τη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία μέχρι την Ευρωζώνη και την αντιπαράθεση στο εσωτερικό των ΗΠΑ με ορίζοντα τις εκλογές του 2016, με δεδομένη την επιθυμία όλων των εμπλεκομένων να μην υπάρξει μετωπική, ανεξέλεγκτη και υψηλού κόστους γενικευμένη σύγκρουση, όλοι θα επιχειρήσουν να κλωτσήσουν το τενεκεδάκι.
Από το Κομπάνι, στο Σίδνεϊ και το Παρίσι
Πώς θα επηρεάσουν τα «επισκεπτήρια» του τρόμου στη Δύση τη γραμμή των ΗΠΑ για ελεγχόμενη και περιορισμένη εμπλοκή; Θα οδηγήσουν στην επιστροφή των χερσαίων δυνάμεων των ΗΠΑ στο Ιράκ;
Θα διευκολύνουν την εμπλοκή των Φρουρών της Επανάστασης ή του Ιρανικού Στρατού με το ταμπού της εμπλοκής της Τεχεράνης να έχει σπάσει από το τέλος του 2014, όταν αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας του Ιράν βομβάρδισαν πλάι πλάι με μαχητικά των ΗΠΑ θέσεις των Τζιχαντιστών στο Ιράκ; Είναι προφανές ότι την ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της σύγκρουσης φοβούνται οι δύο δυνάμεις της περιοχής, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία, που σε περίπτωση μαζικής χερσαίας εμπλοκής των ΗΠΑ θα πρέπει να κάνουν ξεκάθαρες επιλογές με όλο το συνεπαγόμενο εσωτερικό πολιτικό κόστος.
Σε ό,τι αφορά τις εκλογές στο Ισραήλ τον Μάρτιο και στην Τουρκία τον Ιούνιο δεν αναμένονται ανατροπές που να επηρεάζουν την πολιτική των δύο αυτών χωρών στη Μέση Ανατολή.
Ενα άλλο σημαντικό εντός του 2015 ζητούμενο είναι σε ποιο βαθμό θα τερματισθεί η πτωτική δυναμική της τιμής του πετρελαίου που πυροδοτούν η Σαουδική Αραβία και οι Χώρες του Κόλπου με την αύξηση της παραγωγής.
Η αβεβαιότητα που επικρατεί σήμερα για την πραγματοποίηση ή όχι της τετραμερούς συνάντησης κορυφής Ρωσίας, Ουκρανίας, Γαλλίας και Γερμανίας στην πρωτεύουσα του Καζακστάν, Αστάνακ, στις 15 Ιανουαρίου είναι αποκαλυπτική των τεράστιων δυσκολιών για τη διευθέτηση της κρίσης στην Ουκρανία.
Οι ΗΠΑ που αξιοποίησαν την ανεύθυνη στάση της Ε.Ε. που τον Νοέμβριο του 2013 επί τη ουσίας έθεσε στον τότε Πρόεδρο της Ουκρανίας Γιανουκόβιτς το δίλημμα ή με εμάς ή με την Ρωσία εξυπηρετούνται από μια ανακωχή-εκεχειρία, η οποία θα ελέγχει σε κάποιο βαθμό την κλιμάκωση της ένοπλης αντιπαράθεσης, αλλά δεν θα επιτρέπει την εξομάλυνση των σχέσεων της Ε.Ε. με τη Μόσχα.
Πώς θα επηρεάσουν τα «επισκεπτήρια» του τρόμου στη Δύση τη γραμμή των ΗΠΑ για ελεγχόμενη και περιορισμένη εμπλοκή;
Σε μια στιγμή εξάλλου που η πτώση της τιμής του πετρελαίου έχει συμπαρασύρει το ρούβλι, ο Πούτιν προφανώς κατανοεί ότι ούτε και η αδύνατη με τα σημερινά δεδομένα άρση εδώ και τώρα όλων των κυρώσεων και των ρωσικών αντιποίνων δεν θα ήταν συνώνυμη της πλήρους εξομάλυνσης.
Στην
Πολωνία και τις τρεις Βαλτικές Χώρες, το ΝΑΤΟ ενισχύει την παρουσία του
και η Ρωσία την επίδειξη ισχύος, με καθημερινές εμπλοκές και
αναχαιτίσεις στον αέρα και τη θάλασσα.
Εκεί που οι εξελίξεις αποκτούν μέρα με τη μέρα μη αντιστρέψιμο χαρακτήρα είναι στην Πολωνία και τις τρεις Βαλτικές Χώρες, όπου το ΝΑΤΟ ενισχύει την παρουσία του και η Ρωσία την επίδειξη ισχύος, με καθημερινές εμπλοκές και αναχαιτίσεις στον αέρα και τη θάλασσα.
Στην πιο δύσκολη θέση από όλους βρίσκεται η Γερμανία. Αν παραταθεί έστω και με ελεγχόμενη ένταση ο Ψυχρός Πόλεμος Δύσης-Ρωσίας πλήττονται ζωτικά της συμφέροντα. Αν πάρει πρωτοβουλία πλήρους εκκαθάρισης των εκκρεμοτήτων με τη Μόσχα, θα συγκρουσθεί μετωπικά όχι μόνον με την Ουάσιγκτον αλλά και με την Πολωνία και τις Βαλτικές που περιλαμβάνονται στον χώρο επιρροής του Βερολίνου προς Ανατολάς.
Το
Κρεμλίνο δεν μπορεί να υποχωρήσει και να δεχθεί έστω και την
αποκατάσταση μιας ψιλής κυριότητας του Κιέβου στην περιοχή του Ντονμπάς,
αν δεν υπάρξουν εγγυήσεις για τη μη μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στο
ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε.Πρόκειται για μια σύγκρουση πιο
επικίνδυνη και πιο απρόβλεπτη από τον Ψυχρό Πόλεμο. Τότε υπήρχε η μη
αμφισβητούμενη μοιρασιά της Ευρώπης σε Ζώνες Επιρροής στη Γιάλτα.Σήμερα υπάρχει μετωπική σύγκρουση για τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ που η
Μόσχα θεωρεί Πρόσω Εσωτερικό και η Ουάσιγκτον χώρο επέκτασης της Ε.Ε.
και του ΝΑΤΟ.
«Κουτσή ή παράλυτη πάπια» στον Λευκό Οίκο;
Όλα τα πολλαπλά μέτωπα στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, αλλά και ο Ευρύτερος Ψυχρός Πόλεμος Δύσης-Ρωσίας που έχει ως επίκεντρο αλλά δεν περιορίζεται στην Ουκρανία θα επηρεασθούν σε καθοριστικό βαθμό από τις σχέσεις του Λευκού Οίκου με το Ρεπουμπλικανικό Κογκρέσο στα επόμενα δύο χρόνια, με ορίζοντα την προεδρική εκλογή του Νοεμβρίου του 2016.
Οι Ρεπουμπλικάνοι που δεν θεωρούν ότι η οικονομία είναι πλέον ένα προνομιακό πεδίο για να πλήξουν τον Ομπάμα και το Δημοκρατικό Κόμμα, επικεντρώνουν την προσοχή τους σε δύο μέτωπα: Στο υψηλό κόστος -κυρίως φορολογικό- της χρηματοδότησης της Πρόνοιας και των παροχών Υγείας, αλλά και στην εξωτερική πολιτική. Εκεί βάλλουν ευθέως σε όλες τις επιλογές του Λευκού Οίκου: Από την αποκατάσταση των σχέσεων με την Κούβα που προφανώς προαναγγέλλει παρόμοιες εξελίξεις και με το Ιράν και τη στάση απέναντι στη Μόσχα που θεωρείται μαλακή μέχρι και την αντιμετώπιση της προβολής ισχύος της Κίνας στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού που θεωρείται ως ανεπαρκής.
Μέχρι στιγμής ο Ομπάμα έχει στείλει κάθε δυνατό μήνυμα για να προειδοποιήσει ότι δεν πρόκειται να είναι Πρόεδρος-Κουτσή Πάπια, όπως αποκαλείται ο ένοικος του Λευκού Οίκου που συγκατοικεί με εχθρικό Κογκρέσο. Πρώτο δείγμα γραφής ήταν η με εκτελεστικά διατάγματα κατοχύρωση της δυνατότητας νομιμοποίησης έξι περίπου εκατομμυρίων λαθρομεταναστών κυρίως Μεξικανών στις Νότιες Πολιτείες.
Στις αρχές του 2015 οι ΗΠΑ εκπέμπουν ένα αντιφατικό στίγμα: Συνυπάρχει μια επίδειξη παντοδυναμίας από τις υποκλοπές της NSA, μέχρι τον πλήρη έλεγχο των μηχανισμών του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και το τεράστιο προβάδισμα στην έρευνα, που διασφαλίζει τεχνολογική υπεροχή για το ορατό μέλλον και ταυτόχρονα η αδυναμία σύνθεσης ενός νέου παγκόσμιου πλαισίου γεωπολιτικής ασφάλειας και οικονομικών-χρηματοπιστωτικών ισορροπιών.
Οι ΗΠΑ του 2015 δεν έχουν σχέση με τη απόλυτη και σαφή κυριαρχία που είχαν στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου πριν από εβδομήντα χρόνια, το 1945. Μπορούν να εμποδίζουν τις περιφερειακές ηγεμονικές φιλοδοξίες της Ρωσίας και της Κίνας, να παρεμβαίνουν αποφασιστικά στις ισορροπίες της Μέσης Ανατολής, αλλά και να εκμεταλλεύονται την κρίση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, που προκάλεσε η στάση της Γερμανίας στην Ευρωζώνη, για να αποτρέπουν αντίπαλες και ανταγωνιστικές δυναμικές, αλλά δεν διαθέτουν τη δυνατότητα επιβολής μιας συνολικής, αλλά ούτε καν και περιφερειακών Pax Americana.
Ο παρεμβατισμός των ΗΠΑ μετά το Τέλος του Ψυχρού Πολέμου προϋποθέτει στρατηγικών διαστάσεων λάθη από τους άλλους: Όπως η εισβολή του Σαντάμ στο Κουβέιτ το καλοκαίρι του 1990, η πολιτική της Μεγάλης Σερβίας του Μιλόσεβιτς το 1991 και η πολιτική της Γερμανίας στην Ευρωζώνη μετά την έκρηξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το φθινόπωρο του 2008 μέχρι και σήμερα.
Περιορισμός ζημιών λοιπόν περισσότερο ως διαπίστωση μοναδικής επιλογής ή ακόμη χειρότερο και ως ευχής. Ουδείς σήμερα διαθέτει συνταγές ελεγχόμενης έντασης και σύγκρουσης, όπως μας θύμισαν οι κουκουλοφόροι με τα Καλάζνικοφ που σκόρπισαν τον θάνατο στα γραφεία της Σατρικής Επιθεώρησης Charlie Hebdo στο Παρίσι την Τετάρτη.
