«ΣΤΟΠ» ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΕΣ ΛΕΗΛΑΤΗΜΕΝΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ Το κυνήγι των... κλεμμένων θησαυρών

Στα επίπεδα που βρισκόταν προ δεκαετίας έπεσε η αγορά αρχαιοτήτων μέσω οίκων δημοπρασίας, όπως δείχνουν οι αριθμοί.

Το πορτρέτο ιερέα της αιγυπτιακής θεότητας Μουτ που αποσύρθηκε από δημοπρασία

Είκοσι έξι εκατομμύρια εξακόσιες χιλιάδες δολάρια ήταν οι εισπράξεις του 2014 για τους δύο μεγαλύτερους οίκους, τους Σόθμπις και Κρίστις. Χαμηλότερα από πέρσι και πρόπερσι που ήταν περίπου στα 33 εκατ.Οι αριθμοί φαντάζουν τεράστιοι σε κοινωνίες που χειμάζονται, όμως υπήρξαν χρόνια που ήταν εξαπλάσιοι. Στην αρχή της κρίσης, το 2010, οι εισπράξεις των δύο έφτασαν τα 133,8 εκατ., ποσό-ρεκόρ.

Δυστυχώς, όσο και αν οι αριθμοί δεν ευημερούν, και οι σχετικές αγορές πιάνουν πάτο, ο χορός των πωλήσεων συνεχίζεται. Λεηλατημένες αρχαιότητες, που είχαν ξεπλυθεί κατά τα περασμένα χρόνια, γίνεται προσπάθεια να εμφανιστούν ξανά σε δημοπρασίες.

Η κεφαλή του Ερμή Προπυλαίου, που δεν πουλήθηκε στο Λονδίνο, καθώς αποδείχθηκε ότι ήταν στημένο στη νότια πτέρυγα των Προπυλαίων

Μονάχα που τώρα οι αρχές προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και τα κράτη έχουν στα χέρια τους δυνατά εργαλεία. Λίστες που κατασχέθηκαν είτε σε αποθήκες στη Γενεύη, είτε στην Ιταλία, είτε στη Σχοινούσα, από το αρχείο Σάιμς- Μιχαηλίδη.

Η επίσημη Ελλάδα είχε την επιτυχία της. Τον περασμένο Οκτώβριο πέτυχε να αποσυρθεί από δημοπρασία των Μπόναμς στο Λονδίνο μια γλυπτή κεφαλή του Ερμή, ρωμαϊκής εποχής, αντίγραφο σπουδαίου έργου της κλασικής περιόδου.

Πρόκειται για κεφαλή του Ερμή Προπυλαίου, ρωμαϊκό αντίγραφο έργο του σπουδαίου γλύπτη της αρχαιότητας και μαθητή του Φειδία Αλκαμένη. Το κλασικό έργο ήταν στημένο στη νότια πτέρυγα των Προπυλαίων, στην Ακρόπολη των Αθηνών.

Η απόσυρση του γλυπτού επετεύχθη όταν η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού είδε τον ηλεκτρονικό κατάλογο.
Υστερα από έλεγχο στο κατασχεθέν φωτογραφικό υλικό του διαβόητου εμπόρου τέχνης Μπεκίνα, διαπιστώθηκε πως το έργο αυτό ήταν ανάμεσα σε εκείνα που σχετίζονταν με τη χώρα μας.
Ετσι, προέκυψε η προέλευση και παράνομη εξαγωγή του Ερμή από την Ελλάδα.

Διαπραγματεύσεις
Δυστυχώς, ουδείς γνωρίζει πότε εξήχθη το έργο από την Ελλάδα και από πού ακριβώς έχει αφαιρεθεί. Για να επιστραφεί, απαιτούνται διαπραγματεύσεις με τον κάτοχό του. Η κάμψη των πωλήσεων οφείλεται σαφώς στην κρίση, όμως οι «τοξικές» αρχαιότητες και η προσπάθεια πάση θυσία πώλησής τους σε δημοπρασίες, έχουν κι αυτές μεγάλο μερίδιο.

Ποιος θα δώσει πλέον χρήματα σε ένα διαμφισβητούμενο αρχαίο, όσο και αν επιθυμεί την απόκτησή του; Μόνο τον τελευταίο μήνα του περασμένου έτους οι Σόθμπις και οι Κρίστις αναγκάστηκαν να αποσύρουν από δημοπρασίες τέσσερα αντικείμενα.

Ενα πορτρέτο ιερέα από τον ναό της αιγυπτιακής θεότητας Μουτ (670- 610 π.Χ.), με τιμή εκκίνησης 400- 600 χιλιάδες δολάρια, αποσύρθηκε από τους Σόθμπις αν και είχε πωληθεί κανονικά από τον ίδιο οίκο το 2008.

Τότε όμως δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ακόμη αρχεία κατασχεμένων φωτογραφιών από γνωστούς διεθνώς αρχαιοπώλες. Τώρα, ένας Ελληνας αρχαιολόγος που παρακολουθεί άγρυπνα τα τεκταινόμενα, ο Χρήστος Τσιρογιάννης, απέδειξε ότι το αρχαίο σχετίζεται με τον Σάιμς και τα αρχεία της Σχοινούσας.

Τέσσερα ακόμα «όχι» πριν από λίγες μέρες
Οι Κρίστις είχαν αναγκαστεί να αποσύρουν, πριν από λίγες μέρες και πάλι μετά από έρευνες του δρος Τσιρογιάννη, τρία αντικείμενα. Ενα αιγυπτιακό αλαβάστρινο αγγείο (τιμή εκκίνησης 150-250 χιλιάδες δολάρια), έναν αττικό ερυθρόμορφο κρατήρα (τιμή εκκίνησης 60- 90 χιλιάδες) και ένα ρωμαϊκό μαρμάρινο κιονόκρανο (80-120 χιλιάδες). Τον περασμένο Νοέμβριο μόλις, οι Κρίστις είχαν αποσύρει και ένα ειδώλιο από τη Σαρδηνία (φωτογραφία).Οι χώρες που έχουν δει την κληρονομιά τους να λεηλατείται, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα, έχουν ακόμη πολύ αγώνα μπροστά τους, καθώς οι αρχαιοκαπηλία ανθίζει. Σύντομα, δυστυχώς, θα προστεθούν και οι αρχαιότητες από τη Συρία, τη Λιβύη και τις άλλες χώρες, ανάμεσα στις οποίες δεν παύει ποτέ να είναι και η Αίγυπτος.
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ
akotti@pegasus.gr