Πριν από περίπου δύο χρόνια, ένας καναδός υπουργός υπερήφανα διακήρυξε
ότι ο Άγιος Βασίλης ήταν πολίτης του Καναδά. Εξάλλου, η κατοικία και το
εργοστάσιο παιχνιδιών ήταν στον Βόρειο Πόλο, ο οποίος σύμφωνα με την
ερμηνεία του υπουργού ανήκει στον Καναδά. Αν και ο Άγιος Βασίλης δεν
σχολίασε το θέμα, τώρα είναι ξεκάθαρο ότι θα μπορούσε να επιλέξει μεταξύ
διαφόρων διαβατηρίων για τα ταξίδια του στον κόσμο στις 24 Δεκεμβρίου.
Το 2007, ένα ιδιωτικά χρηματοδοτούμενο μίνι υποβρύχιο τοποθέτησε μία
ρωσική σημαία κάτω από το υποτιθέμενο σπίτι του Άγιου Βασίλη. Και πριν
από δύο εβδομάδες η Δανία, στην οποία ανήκει η Γροιλανδία, κατοχύρωσε
τις δικές της εδαφικές διεκδικήσεις, που επίσης περιλαμβάνουν τον Βόρειο
Πόλο.Υποβάλλοντας την αίτηση της στην Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Όρια της Υφαλοκρηπίδας, η Δανία μπήκε στο «μεγάλο παιχνίδι» της εποχής μας: τον ανταγωνισμό για τον οικονομικό έλεγχο ενός μεγάλου μέρους της Αρκτικής. Και το αίτημα της Δανίας είναι τεράστιο. Όχι μόνο διεκδικεί τα πάντα μεταξύ της Γροιλανδίας και του Βορείου Πόλου, αλλά εκτείνει τις διεκδικήσεις της σε 900.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μέχρι και τα υπάρχοντα όρια της ρωσικής οικονομικής ζώνης στην άλλη πλευρά του Πόλου - μία έκταση 20 φορές το μέγεθος της Δανίας. Η αξιολόγηση των διαφόρων διεκδικήσεων εξαρτάται από το στάτους της ωκεάνιας ράχης Λομονόσοφ, ενός τεράστιου όγκου που υψώνεται από τον πυθμένα της θάλασσας και εκτείνεται σε απόσταση 1800 χιλιομέτρων από τη Γροιλανδία ως την υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Σιβηρίας. Όλοι συμφωνούν στο ότι πρόκειται για ωκεάνια ράχη.
Το βασικό ερώτημα είναι αν πρόκειται για προέκταση της υφαλοκρηπίδας της Γροιλανδίας ή της Ανατολικής Σιβηρίας. Η Δανία, μαζί με την κυβέρνηση της Γροιλανδίας, λένε ότι πρόκειται για το πρώτο, κάτι που τους δίνει τη δυνατότητα να επεκτείνουν την οικονομική τους ζώνη σε μία τεράστια έκταση στην «κορυφή» του κόσμου. Ωστόσο, τίποτε δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό για τις διεκδικήσεις της Ρωσίας, που λέει ότι θα παρουσιάσει την ερχόμενη άνοιξη, αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα ισχυρίζεται το αντίθετο. Και τί συμβαίνει με τις διεκδικήσεις των Καναδών; Αυτές μένουν να διαπιστωθούν αλλά υπάρχουν αναφορές ότι ο πρωθυπουργός Στίβεν Χάρπερ δεν είναι ικανοποιημένος με τους καναδούς επιστήμονες που δεν μπορούν να υποστηρίξουν σθεναρά τα επιχειρήματα της χώρας.
Τόσο η Δανία όσο και η Ρωσία έχουν διοχετεύσει πολλούς πόρους στην εξερεύνηση της ωκεάνιας ράχης Λομονόσοφ. Η Δανία μίσθωσε παγοθραυστικά της Σουηδίας για επαναλαμβανόμενες αποστολές στην περιοχή και η Ρωσία στέλνει ειδικά υποβρύχια για να λαμβάνουν δείγματα από την ωκεάνια ράχη. Η περιοχή της Αρκτικής ήταν πάντα ζωτικής στρατηγικής σημασίας για τη Ρωσία, αφού εκεί εντοπίζεται το 85% της παραγωγής φυσικού αερίου της χώρας, κυρίως στη Δυτική Σιβηρία. Το Κρεμλίνο όρισε νέα στρατιωτική διοίκηση για την Αρκτική και επαναλειτουργεί βάσεις και σταθμούς ραντάρ σε όλη την αρκτική ακτογραμμή.
Αλλά η απόσταση από αυτές τις βάσεις προς οπουδήποτε είναι μεγάλη. Και σε αυτό προστίθεται και το σκληρό κλίμα της περιοχής. Ένας καναδός στρατιωτικός διοικητής, ρωτήθηκε τί θα έκανε αν ξένοι στρατιώτες επιτεθόντουσαν στον παγωμένο βορρά της χώρας και εκείνος ψύχραιμα απάντησε ότι θα έστελνε μία αποστολή διάσωσης. Αν και η Ρωσία ήλπιζε για το αντίθετο, τα εμπορικά δρομολόγια στην περιοχή μειώθηκαν αυτό τον χρόνο κατά 77%. Προς το παρόν, ούτε ο Άγιος Βασίλης ούτε κάποιος άλλος, έχει λόγο να ανησυχεί. Η φύση της ωκεάνιας ράχης Λομονόσοφ, θα αποτελέσει το μήλο της έριδος τα επόμενα χρόνια, αλλά εκείνον και εμάς θα μας απασχολήσουν πιο άμεσα ζητήματα.
* O Carl Bildt ήταν υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας από το 2006 μέχρι τον Οκτώβριο του 2014 και πρωθυπουργός από το 1991 μέχρι το 1994.
(Project Syndicate, το Βήμα)
