Το franchise του τρόμου

Πριν από ενάμιση χρόνο, τον Απρίλιο του 2013, οι Τσετσένοι αδελφοί Τσαρνάγιεφ σκόρπισαν τον θάνατο στον μαραθώνιο της Βοστόνης και έστειλαν ένα μήνυμα τρόμου μόνο και μόνο με τους συνειρμούς που προκαλούσε με την Αλ Κάιντα η καταγωγή και η θρησκεία τους. Χθες στο Σίδνεϊ το μήνυμα στάλθηκε από το Lindt Chocolat Cafe, όταν ο ένοπλος που κρατούσε ομήρους ζήτησε τη σημαία του Ισλαμικού Κράτους της Συρίας και του Ιράκ.Τόσο η Αλ Κάιντα στο παρελθόν όσο και το ISIS σήμερα αξιοποιούν στη λογική του franchise την κοινωνική περιθωριοποίηση και αποκλεισμό ή και τα προσωπικά ψυχολογικά αδιέξοδα κάποιου ή κάποιων μουσουλμάνων ή μη, που προχωρούν σε πράξεις βίας και τρομοκρατίας, αρκεί να αναφέρονται σε σύμβολα, κείμενα ή απλά να δηλώνουν οπαδοί της ισλαμικής τζιχάντ.

Από τον τζιχαντιστή Ευρωπαίο πολίτη τρίτης γενιάς μεταναστών που επιστρέφει στη Γαλλία και τη Βρετανία, μέχρι τη μακρινή Αυστραλία δεν χρειάζονται παράνομα δίκτυα, δεν χρειάζεται Διεθνής του Τρόμου. Ενα μεμονωμένο περιστατικό ατομικού ή και συλλογικού τοπικού αδιεξόδου βρίσκει παγκόσμια εμβέλεια με τη σημαία του χαλιφάτου, και οι τζιχαντιστές σε Συρία-Ιράκ βρίσκουν δωρεάν πρέσβεις και κήρυκες των μηνυμάτων τους.

Με την ταυτότητα και τα κίνητρα του ιρακινής καταγωγής πρωταγωνιστή του θρίλερ που εκτυλίχθηκε χθες στο Σίδνεϊ να επιτείνουν τη σύγχυση, είναι προφανής η ποιοτική αλλαγή που υπάρχει σε σχέση με το παρελθόν: Αν η Αλ Κάιντα ήταν οργάνωση-φάντασμα κάπου στο Αφγανιστάν-Πακιστάν, το ISIS είναι κράτος με συμπαγή γεωγραφική έκταση και αναφορές σε υπαρκτό παρελθόν, το Αραβικό Χαλιφάτο.

Στη λογική του franchise δεν μπορείς να ελέγχεις την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και προϊόντων των μελών της αλυσίδας, μπορείς όμως ως έδρα να απειλείς με στέρηση του τίτλου αλλά και να διαπραγματεύεσαι εν αγνοία του συνεργάτη σου με τοπικούς ανταγωνιστές. Ετσι από την Μπόκο Χαράμ στη Νιγηρία, τη Σαγιάντ στις Φιλιππίνες, μέχρι τον όποιο ψυχικά διαταραγμένο στη Βοστόνη ή στο Σίδνεϊ, θα διαμορφωθεί αργά αλλά σταθερά με προσυνεννόηση ή με τη διαπίστωση σύγκλισης ένα διεθνές δίκτυο συμπαράστασης στο ISIS.

Την επομένη της 11.09.2001 ο Γάλλος διανοητής Jean Baudrillard είχε γράψει ότι όσο περισσότερο το σύστημα παγκοσμίως συγκεντρώνεται, συνιστώντας οριακά ένα και μοναδικό δίκτυο, τόσο πιο ευάλωτο καθίσταται σε ένα και μοναχά σημείο. Χθες το σημείο ήταν στο μακρινό Σίδνεϊ.
kapopoulos@pegasus.gr

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ