Σπύρος ΛίτσαςΣτην πολιτική, και πολύ περισσότερο στη διεθνή πολιτική, που
διεξάγεται σε ένα άναρχο και ανταγωνιστικό πεδίο διαρκούς εξαπάτησης και
συνεχόμενης ρευστότητας, ο βρυχηθμός ενός λιονταριού ποτέ δεν είναι
μονοσήμαντος. Μπορεί να σημαίνει ότι κάπου γύρω κοντά βρίσκεται ένα
λιοντάρι που αναζητά μετ' επιτάσεως το επόμενο θήραμά του ή ότι κάπου
γύρω βρίσκεται κάποιος ο οποίος προσποιείται τον βασιλιά της ζούγκλας.Στο σημείωμα της Πέμπτης υποστήριξα ότι, ακόμα κι αν η επιθετικότητα
της Τουρκίας στρέφεται -δίχως την παραμικρή προσπάθεια κάλυψης- εναντίον
της Ελλάδας και της Κύπρου, αυτό δεν αποτελεί για μένα έναν επιπλέον
λόγο ανησυχίας από αυτήν που οφείλουμε να έχουμε διαρκώς ως κράτος το
οποίο συνορεύει με έναν τόσο προβληματικό γείτονα, που από το 1923 μέχρι
και σήμερα δίνει επιτυχώς τις εξετάσεις του στον αναθεωρητισμό και στην
επιθετικότητα. Κι αυτό γιατί ο φόβος μπορεί να είναι και θετικό
συναίσθημα, αν αξιοποιηθεί ως μια διαρκής συλλογική υπενθύμιση των
κινδύνων που διαπερνούν την οντολογία όλων των κρατών υπό το δόγμα του
«Metus Hostilis» στη ρευστή διεθνή πραγματικότητα.Η Τουρκία σήμερα βρίσκεται στο «μάτι του κυκλώνα». Οι δομικές μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στη Συρία και στο Ιράκ και η άνοδος του τζιχαντιστικού Ισλάμ δημιουργούν για την Αγκυρα μια πηγή διαρκούς τριβής στα ανατολικά σύνορά της. Επίσης, το κουρδικό ζήτημα ουσιαστικά τώρα ανοίγει, με ό,τι κι αν αυτό σημαίνει για τα στρατηγικά δεδομένα της περιοχής. Η ρήξη των σχέσεών της με την Αίγυπτο, εξαιτίας της υποστήριξης και της χρηματοδότησης των Αδελφών Μουσουλμάνων, η ισχυρή συμμαχική σχέση μεταξύ Ελλάδας - Ισραήλ και Κύπρου, αλλά και οι αποστάσεις που η Σαουδική Αραβία κρατά από την Αγκυρα, κυρίως γιατί ο βασιλικός οίκος των Σαούντ δεν βλέπει με θετικό μάτι τον νεοοθωμανισμό του Αχμέτ Νταβούτογλου, δημιουργούν μια κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο που δεν προσφέρεται για οπορτουνισμούς από το Λευκό Παλάτι. Σε αυτή τη συνθήκη αξίζει να προστεθεί και η ακόλουθη παράμετρος: οι ΗΠΑ είναι σαφέστατα ενοχλημένες από τους λεονταρισμούς της Αγκυρας, κυρίως όμως με το ότι διαπιστώνουν ξανά μετά το 2003 ότι δεν μπορούν να υπολογίζουν στη βοήθεια της Τουρκίας σε μια κρίσιμη στιγμή. Η τουρκική πολιτική είχε πάντα τη δική της «ατζέντα», η οποία, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις από αυτήν του ΝΑΤΟ, και αυτή η κατάσταση διευρύνεται διαρκώς από την άνοδο του Ερντογάν και των ισλαμιστών του AKP στην εξουσία.
Οι διαρκείς «βρυχηθμοί» της Αγκυρας ασφαλώς και δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητοι από την Αθήνα και τη Λευκωσία. Ο Ελληνισμός, όμως, πρέπει να γνωρίζει πως το παιχνίδι δεν είναι δεδομένο και ότι η διεθνής αρένα δεν επιβραβεύει τους νταήδες, όταν απέναντί τους βρίσκονται ψύχραιμοι και καλά προετοιμασμένοι δρώντες. Το όλον του Ελληνισμού δεν είναι ένα άνευ ουσίας στρατηγικό μέγεθος. Η σύναψη της συμμαχικής σχέσης με το Ισραήλ ήταν μια εξαιρετική κίνηση της κυβέρνησης Παπανδρέου, που ενισχύθηκε επιτυχώς από την κυβέρνηση Σαμαρά, ενώ η τριμερής μεταξύ Ελλάδας - Κύπρου και Αιγύπτου αποδεικνύει τις δυναμικές ροές που διαπερνούν τον χώρο της Μεσογείου και λειτουργούν υπέρ ημών. Επιμονή στην οικοδόμηση μιας σύγχρονης αποτρεπτικής στρατηγικής χρειάζεται, που θα εξαφανίσει το φοβικό σύνδρομο το οποίο έχει ενσταλάξει στον κοινωνικό ιστό το θερμό επεισόδιο των Ιμίων -ψυχραιμία που πρέπει να ομολογήσουμε ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα διαθέτει-, ενώ, τέλος, χρειάζεται αποφασιστικότητα απέναντι στον προβληματικό γείτονα, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει συνηθίσει να «βρυχάται» και να πετυχαίνει αυτά που θέλει. Η διαρκής ρευστότητα, όμως, της διεθνούς πολιτικής δεν επιτρέπει παγιώσεις. Κι αυτό φαίνεται από το ότι η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας την τελευταία εβδομάδα εξέδωσε μια νέα αναφορά, που προβλέπει μεγαλύτερη αύξηση του πληθωρισμού από αυτήν που είχε προβλέψει τον Ιούλιο, της τάξης του 8,9%. Δύσκολοι καιροί για «λέοντες»...
Σπύρος Λίτσας
