09 Νοεμβρίου 2014

ΑΟΖ: Συμφέρει η ανακήρυξη; Τι λένε οι καθηγητές Αντώνης Μπρεδήμας και Αντώνης Τζανακόπουλος

ΑΟΖ: Συμφέρει η ανακήρυξη; Τι λένε οι καθηγητές Αντώνης Μπρεδήμας και Αντώνης Τζανακόπουλος
  • Γιάμαλη Αναστασία
  • Το πρόβλημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών ανάμεσα σε χώρες που γειτνιάζουν και των οποίων τα δικαιώματα επικαλύπτονται είναι πολύ μεγάλο και έχει οδηγήσει πολλές χώρες στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Συγκεκριμένα οι περισσότερες υποθέσεις που έχουν απασχολήσει τη Χάγη αφορούν διαμάχες κρατών για τις θαλάσσιες ζώνες.Η "Α", σε μια προσπάθεια να ξεκαθαρίσει το θολό τοπίο αναφορικά με το θέμα της ΑΟΖ, συζήτησε με τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνη Μπρεδήμα και τον αναπληρωτή καθηγητή Νομικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Αντώνη Τζανακόπουλο.

    ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΡΕΔΗΜΑΣ
    Για τον "αυτοκρατορισμό" της Τουρκίας μίλησε ο ομότιμος καθηγητής Αντώνης Μπρεδήμας όταν τον ρωτήσαμε πόσο μεγάλη απειλή συνιστούσε η κορβέτα.
    "Η Τουρκία επιθυμεί να δημιουργήσει από τη μία εντάσεις και από την άλλη τετελεσμένα. Από νομικής απόψεως, αυτό το οποίο έγινε συνιστά παραβίαση του διεθνούς δικαίου διότι επιτρέπεται μεν η διέλευση των εμπορικών ή πολεμικών πλοίων μιας χώρας από την αιγιαλίτιδα ζώνη μιας άλλης με την προϋπόθεση ότι η διέλευση θα είναι αβλαβής, πράγμα που σημαίνει ότι εν προκειμένω δεν έπρεπε η Buyukada να κόβει βόλτες για 26 ώρες".
    Για το αν συμφέρει την Ελλάδα να ανακηρύξει ΑΟΖ απάντησε πως "λίγη σημασία έχει" και εκτίμησε πως "η οριοθέτηση της ΑΟΖ θα προκαλέσει σύγκρουση με την Τουρκία, που θα μας κατηγορεί ότι παραβιάσαμε το διεθνές δίκαιο".
    Για το θέμα του Καστελόριζου απαντά πως "εάν όχι απλώς κηρύξουμε ΑΟΖ, αλλά την οριοθετήσουμε και στην περιοχή ανατολικά του Καστελόριζου ώστε να ενώνεται με την κυπριακή ΑΟΖ, τότε η Τουρκία περιορίζεται σε ένα μικρό τρίγωνο θαλάσσιας ζώνης. Αυτό είναι εσφαλμένο. Το ερώτημα απλώς είναι ποια θα είναι η ΑΟΖ στην περιοχή του Καστελόριζου και σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να προχωρήσουμε σε διαπραγματεύσεις ή να πάμε σε δικαστήριο, που αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να πάμε".
    Για το κατά πόσο Αθήνα - Λευκωσία - Κάιρο μπορούν με μια συμφωνία να παρακάμψουν τις αντιδράσεις της Άγκυρας ο καθηγητής απαντά πως μπορούν οι τρεις χώρες να προχωρήσουν σε συμφωνία, αλλά "οι αντιδράσεις της Άγκυρας θα εξαρτηθούν από πολλούς παράγοντες".
    Ο καθηγητής ωστόσο επισημαίνει πως "η ανακήρυξη είναι δικαίωμα κάθε χώρας, το θέμα είναι η οριοθέτηση. Ένας μονομερής καθορισμός των ορίων δεν δεσμεύει την άλλη χώρα".
    Η πρόσφατη Συμφωνία Έρευνας και Διάσωσης, εξηγεί ο καθηγητής "δεν έχει επίπτωση στο θέμα της ΑΟΖ ούτε δεσμεύει την Τουρκία. Θα τη δέσμευε μόνο αν αφορούσε έρευνα και διάσωση αεροπλάνων που πέφτουν στη θάλασσα. Η εν λόγω συμφωνία αφορά τα ατυχήματα στην θάλασσα και έτσι δεν δεσμεύεται η Τουρκία. Υπάρχει λοιπόν θέμα η Τουρκία μπορεί να αντιδράσει ήπια και να μην αναγνωρίσει τη συμφωνία, αλλά υπάρχει και το ενδεχόμενο μιας πιο δυναμικής αντίδρασης.


    ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

    "Η ανακήρυξη της ΑΟΖ γίνεται με τη θέσπιση ενός νόμου. Η ισχύς του ωστόσο θα είναι περιορισμένη. Μπορεί μια χώρα να έχει ΑΟΖ μέχρι 200 μίλια, αλλά, επειδή η Ελλάδα δεν είναι η Χιλή και η ΑΟΖ της πέφτει πάνω σε ΑΟΖ άλλου κράτους, το εθιμικό δίκαιο λέει ότι η οριοθέτηση πρέπει να γίνει με συμφωνία. Τα δύο κράτη λοιπόν θα πρέπει να προχωρήσουν σε διαπραγμάτευση οριοθετώντας τις μεταξύ τους ζώνες. Αν η διαπραγμάτευση δεν οδηγήσει σε συμφωνία με βάση τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982), στην οποία η Τουρκία δεν είναι μέλος, οι δύο χώρες πάνε σε δικαστήριο υπό το εθιμικό δίκαιο, που στα ζητήματα ουσίας λέει τα ίδια πράγματα με τη Σύμβαση" λέει ο Αντ. Τζανακόπουλος.
    Στο πώς γίνεται η οριοθέτηση εξηγεί πως γίνεται "μόνο με διαπραγματεύσεις σε ό,τι αφορά το εθιμικό δίκαιο. Είτε σε διαιτητικό δικαστήριο το οποίο θα λύσει την διαφορά με δεσμευτική ισχύ". "Η Τουρκία δεν πρόκειται να συμφωνήσει όπως δεν το έχει κάνει μέχρι τώρα" εκτιμά.
    Στο καυτό ερώτημα για το κατά πόσον το Καστελόριζο έχει ΑΟΖ ο αναπλ. καθηγητής απαντά πως "με βάση τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας τα νησιά (όπως ορίζονται από τη σύμβαση, τα κριτήρια της οποίας πληροί το Καστελόριζο) έχει οπωσδήποτε αιγιαλίτιδα ζώνη και μπορεί να έχει και τις υπόλοιπες ζώνες, δηλαδή υφαλοκρηπίδα και, εφ' όσον την ανακηρύξει, και ΑΟΖ, επειδή μπορεί να συντηρήσει και οικονομική ζωή". "Η Τουρκία όμως δεν δέχεται ότι αυτό είναι εθιμικό δίκαιο" εξηγεί.
    Στο κατά πόσον μπορούν να γίνουν έρευνες ή άντληση υδρογονανθράκων μόνο εφόσον έχει ανακηρυχθεί ΑΟΖ απαντά πως "μια χώρα μπορεί να ανακηρύξει ΑΟΖ αν θέλει να αποκλείσει τους άλλους από το να ψαρεύουν στα νερά της για παράδειγμα. Σε ό,τι αφορά πετρέλαιο και φυσικό αέριο, τα δικαιώματα εκμετάλλευσης είναι τα ίδια και με την υφαλοκρηπίδα που ένα κράτος την έχει αυτοδικαίως".
    Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο τριμερούς ανακήρυξης ΑΟΖ Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου εξηγεί πως "θα μπορούσε να γίνει, αλλά δεν θα δέσμευε με κάποιον τρόπο την Τουρκία".