Του Maxim Suchkov
Οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας ήταν πάντα ένα κοκτέηλ από δεκάδες
πολέμους, παρασκηνιακές ίντριγκες και μια μάχη για τις ζώνες επιρροής.
Ήταν αναπόφευκτο, εάν σκεφτεί κανείς ότι οι δυο τους μοιράζονται μια
μεγάλη γεωγραφική και πολιτιστική γειτονιά από την Ευρώπη και τον
Καύκασο, μέχρι την Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Αλλά η Ρωσία και η
Τουρκία μοιράζονται κάτι περισσότερο από αυτό: και οι δύο προώθησαν την
φιλοδοξία του να γίνουν μια κυρίαρχη δύναμη στην Ευρασία.
Σήμερα, το γενικό πλαίσιο της σχέσης, εκτιμάται ότι είναι λιγότερο
αντίπαλο. Τα τελευταία χρόνια και τα δύο κράτη έχουν απογοητευτεί –αν
και αυτό προκύπτει από διαφορετικά κίνητρα- από τους Ευρωπαίους εταίρους
των. Ωστόσο, η φύση της διμερούς σχέσης των σε άλλες στρατηγικές
περιοχές, έχει αποδειχθεί ότι είναι πιο λεπτή.
Στη Μέση Ανατολή, η Ρωσία και η Τουρκία έχουν ακολουθήσει αποκλίνουσες
αφηγήσεις της Αραβικής Άνοιξης, του πολέμου στη Συρία και της μάχης κατά
της ISIS. Η Μόσχα δεν αναγνωρίζει πλήρως τους λόγους που διαμορφώνουν
την τουρκική στάση σε σχέση με αυτά τα ζητήματα, αλλά παραμένει ανήσυχη
ότι αυτές οι διαφορές θα οδηγήσουν την Άγκυρα να «εξερευνήσει» τον
Βόρειο Καύκασο πιο έντονα.
Η Τουρκία διαθέτει πραγματική δύναμη ώστε να είναι είτε ένα spoiler είτε εταίρος στο να διασφαλίσει την ασφάλεια της πιο ευμετάβλητης περιοχής της Ρωσίας. Σύμφωνα με το νότιο επιστημονικό κέντρο της ρωσικής ακαδημίας επιστημών, αυτή τη στιγμή 19 οργανισμοί με έδρα στην Τουρκία, εμπλέκονται σε διάφορες δραστηριότητες στον Βόρειο Καύκασο. Οι περισσότεροι από αυτούς άρχισαν τις δραστηριότητές τους στη διάρκεια του α΄ πολέμου στην Τσετσενία και πιστεύεται ότι ακόμη υποστηρίζουν την διάδοση των εξτρεμιστικών ιδεολογιών. Ωστόσο, αυτή η πρόκληση αποτελεί επίσης μια ευκαιρία για συνεργασία: εάν η Άγκυρα και η Μόσχα το εννοούν ότι θέλουν να καταπολεμήσουν την τρομοκρατία, η αντιμετώπιση των πρακτικών αυτών των οργανώσεων, θα μπορούσε να είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης για να κάνουν reset στις διμερείς σχέσεις.
Το ζήτημα αυτό εμπίπτει στο μεγαλύτερο θέμα της τουρκικής ιδεολογικής αναζήτησης. Για τις νεογέννητες ελίτ της Αραβικής Άνοιξης, η Τουρκία αντιπροσωπεύει ένα μοντέλο κοσμικού μουσουλμανικού κράτους. Αργότερα ωστόσο, οι τουρκικές πολιτικές στη Μέση Ανατολή έχουν δεχθεί βαριά πυρά από όλες τις πλευρές: στο εγχώριο μέτωπο από τους Κούρδους καθώς και από τους πολιτικούς αντιπάλους της κυβέρνησης, περιφερειακά από τους Σιίτες μουσουλμάνους, και σε διεθνές επίπεδο από την κυβέρνηση Obama και κάποιους συμμάχους στο ΝΑΤΟ. Η Άγκυρα έχει ακόμη αντιμετωπίσει κάποια αντίσταση από την τρόικα των μοναρχιών του Κόλπου –Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα- που δεν θέλουν να εξουσιοδοτήσουν την Τουρκία στη θέση του κυρίαρχου για τον κόσμο των Σουνιτών.
Αυτή η κριτική ασφαλώς δεν σημαίνει ότι η Άγκυρα θα εγκαταλείψει τη στρατηγική της στη Μέση Ανατολή. Αλλά είναι λογικό να υποθέσουμε ότι σε καιρούς όπου η πολιτική της δεν εξελίσσεται ομαλά, το να παίζει την κάρτα του παν-τουρκισμού για να κερδίσει πόντους στις περιοχές όπου το πολιτικό της προφίλ είναι υψηλότερο, ίσως θα μπορούσε να είναι μια επιλογή για να εξετάσει.
Πραγματικά, η πολιτισμική και εθνοτική Τουρκία ταυτίζεται με ένα μεγάλο μέρος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, δηλαδή με την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο. Οι ιδέες του παν-τουρκισμού για την εμπλοκή «με κράτη που μιλάνε μία γλώσσα, πιστεύουν στην ίδια θρησκεία και ασπάζονται τις ίδιες αξίες για τη διαμόρφωση μιας κοινής πολιτικής», έχουν ήδη απήχηση στο Νότιο Καύκασο, ιδιαίτερα στο Αζερμπαϊτζάν και την γεωργιανή αυτόνομη δημοκρατία της Ατζαρίας. Στα βουνά, πολλές τουρκικές βάσεις επενδύουν κεφάλαια στην ανακαίνιση τζαμιών στο Karachay-Circassia και προάγουν εκπαιδευτικά και πολιτιστικά προγράμματα για τις τουρκόφωνες εθνοτικές ομάδες του Βορείου Καυκάσου. Αυτού του τύπου η δραστηριότητα ίσως να μην είναι νέα, αλλά ασφαλώς δεν κάνει τους Ρώσους να αισθάνονται άνετα. Στην πραγματικότητα, συχνά θεωρείται σαν κάτι που ενοχλεί στο μάτι. Σε λεπτά ζητήματα όπως αυτά, είναι σημαντικό για την Μόσχα και την Άγκυρα να διαχωρίσουν τη συνεργασία (σιτάρι)από τον ανταγωνισμό (ήρα). Σε αυτή τη σύνθετη σχέση, σχεδόν τα πάντα είναι επιτρεπτά, αλλά δεν είναι όλα ωφέλιμα.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.carnegie.ru/eurasiaoutlook/?fa=57192
Πηγή:www.capital.gr
