Κόκκινο χαλί από τους Κούρδους για τουρκικές δυνάμεις στη Συρία

Χαρίτος Πάνος

Οι μάχες μεταξύ των ενόπλων του Ισλαμικού Χαλιφάτου και των Κούρδων στη βόρεια Συρία θυμίζουν σε μεγάλο βαθμό σε όσους βίωσαν τα γεγονότα από κοντά εκείνη την περίοδο, την παρά λίγο πτώση της Βεγγάζης στην πρώτη φάση του πολέμου στη Λιβύη και την ανατροπή των δεδομένων με την εμπλοκή των ξένων δυνάμεων.Ο λόγος για την περίοδο που το καθεστώς Καντάφι είχε απολέσει πλήρως τον έλεγχο του ανατολικού τμήματος της χώρας κι έπειτα από μια ουσιαστική ανασύνταξη και ανάπτυξη των δυνάμεών του κατάφερε να φτάσει με αξιώσεις ανακατάληψης στη δυτική είσοδο της Βεγγάζης. Μετά από ολονύχτιες μάχες, οι επαναστάτες είχαν τεράστιες απώλειες και πλέον υποχωρούσαν προς το κέντρο της πόλης σε άτακτη φυγή. Ήταν εκείνη ακριβώς τη στιγμή που γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη βομβάρδισαν τις θέσεις των καθεστωτικών δυνάμεων. Κατέστρεψαν ολοσχερώς τα τεθωρακισμένα άρματα μάχης, το δίκτυο ανεφοδιασμού των επιτιθέμενων και γύρισαν τον τροχό σε σχέση με την έκβαση του πολέμου.Οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί στη βόρεια Συρία και όπου αλλού έγιναν, όπως το Ιράκ, αποτελούν, όπως είχαμε επισημάνει παλαιότερα, σημαντική παράμετρο για την άσκηση επιρροής στο μέτωπο με το Ισλαμικό Κράτος, ωστόσο δεν είναι ικανοί να ανατρέψουν τα δεδομένα.Η επιθετικότητα των τζιχαντιστών την τελευταία εβδομάδα στα κουρδικά χωριά που συνορεύουν με την Τουρκία και η αδυναμία ανακοπής της προέλασής τους αποδεικνύει ξεκάθαρα πως όσες χώρες ή αεροσκάφη κι αν λάβουν μέρος στην επιχείρηση αυτή, δεν θα έχουν τύχη εφόσον δεν υπάρξει ικανός σύμμαχος επί του εδάφους.

Ο συμβολισμός και η ουσία της μάχης

Όπως και στη Λιβύη το 2011, έτσι και στη Συρία σήμερα οι μάχες στον κουρδικό τομέα έχουν ουσιαστικό αλλά και συμβολικό χαρακτήρα. Η πτώση της Βεγγάζης, την προαναφερθείσα περίοδο, στα χέρια των δυνάμεων του Καντάφι θα σηματοδοτούσε την ήττα των εξεγερμένων.Το Κομπανί στη Συρία δεν είναι απλώς μία πόλη στον χάρτη που, όπως και άλλες, αν πέσει στα χέρια των τζιχαντιστών, θα αυξήσει το γενικό σύνολο κατοχής. Η πτώση αυτής της πόλης θα ήταν πρωτίστως, από άποψη ψυχολογίας, μια νίκη των τζιχαντιστών ενάντια στο σύνολο εκείνων που τους αντιμάχονται. Θα ισοδυναμούσε με τη διατήρηση του διαύλου ανασυγκρότησης και ανεφοδιασμού από τους θυλάκους που δρουν εντός της Τουρκίας.Εφόσον όμως το Κομπανί παραμείνει υπό κουρδικό έλεγχο, τότε οι ακραίοι ισλαμιστές κινδυνεύουν να απολέσουν την επικοινωνία και τη στήριξη που λαμβάνουν από τους ενόπλους τους που βρίσκονται στο βορειότερο από αυτό τμήμα.

Σε σχέση με τους Κούρδους, η απώλεια της εν λόγω πόλης θα ήταν ταπεινωτική και θα σήμαινε την απώλεια της ευρύτερης περιοχής. Το μήνυμα Οτσαλάν από τη φυλακή προ τριημέρου, που προανήγγειλε την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας με την Τουρκία εφόσον επιτραπεί η πτώση του Κομπανί, είχε έναν και μόνο αποδέκτη. Ωστόσο, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε ήδη λάβει τις αποφάσεις του και η δήλωση Οτσαλάν έγινε κυρίως για τη διατήρησή του στο προσκήνιο.
Ο μόνος ενδοιασμός από τουρκικής πλευράς για εμπλοκή στα της Συρίας δεν ήταν άλλος από την αιχμαλωσία 49 Τούρκων υπηκόων. Η απελευθέρωσή τους (έναντι πολύ μεγάλου χρηματικού ποσού που καταβλήθηκε ως λύτρα, έστω κι αν δεν επιβεβαιώνεται από την Άγκυρα) έλυσε τα χέρια του προέδρου και της στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας για το επόμενο βήμα, που ήταν η εμπλοκή. Άλλωστε, η Τουρκία είχε αναλάβει δράση με υπερπτήσεις εδώ και δυόμιση χρόνια, παρέχοντας πληροφορίες στις δυνάμεις του ελεύθερου συριακού στρατού στο έδαφος. Για την Ιστορία, θυμίζω την κατάρριψη τουρκικού τζετ έξω από τη Λατάκια δύο χρόνια πριν και την κατάρριψη αντιστοίχως ενός ελικοπτέρου κι ενός συριακού μαχητικού από την Τουρκία.

Στρατιωτικοί αναλυτές ανά τον κόσμο δεν διατηρούν την ελάχιστη αμφιβολία για το ό,τι η τουρκική στρατιωτική εμπλοκή μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά για την αντιστροφή του κλίματος και των δεδομένων στο μέτωπο με το Ισλαμικό Κράτος. Η ανησυχία που κυριαρχεί είναι άλλη.
Όπως και στη Λιβύη, όπου η καθοριστική συμμετοχή της Γαλλίας επέφερε την επικράτηση των εξεγερμένων και είχε ως αντίτιμο τα συμβόλαια της Total με τις ανατολικές πετρελαιοπηγές της χώρας, έτσι και η Τουρκία θα διεκδικήσει ανταλλάγματα γι' αυτή τη συμμετοχή της. Τα ανταλλάγματα αυτά δεν θα αποτελέσουν βεβαίως αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε κάποιο διεθνές φόρουμ, αλλά θα διασφαλιστούν επί του εδάφους. Δεν είναι τυχαία, άλλωστε, η αρχική σιωπή και ο προβληματισμός του Μπασάρ αλ Άσαντ και η εκδήλωση ανησυχίας από την Τεχεράνη για την εμπλοκή της Τουρκίας.

Η στρατιωτική ανάληψη δράσης από την Άγκυρα μπορεί να περιορίσει τη δράση του Ισλαμικού Χαλιφάτου, μπορεί όμως να διευρύνει ακόμη περισσότερο τον κύκλο της αντιπαράθεσης στη Συρία και να διαταράξει τις εκ των πραγμάτων λεπτές, ή ακόμη και ανύπαρκτες, ισορροπίες στο Ιράκ.