Του ΜΑΡΙΟΥ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗΤα μηνύματα από την Τουρκία υποδηλώνουν ότι είναι θέμα χρόνου η εμπλοκή της χώρας σε πολεμικές επιχειρήσεις σε Συρία και Ιράκ. Όμως το ερώτημα δεν είναι η επίσημη εμπλοκή της Τουρκίας, αλλά η μορφή που αυτή θα πάρει και κατά πόσο θα υπάρξει συντονισμός των όποιων Τουρκικών επιχειρήσεων με τον υπό την Ουάσιγκτον συνασπισμό, που εδώ και βδομάδες καταπολεμά ήδη τους τζιχαντιστές του Χαλιφάτου, δηλαδή του Ισλαμικού Κράτους (του Ιράκ και του Λεβάντε).Ο Τουρκικός συντονισμός με την Ούασινγκτον προϋποθέτει συμφωνία ως προς τους στόχους, και η ´Αγκυρα απαιτεί και θέτει δημόσια δυο συγκεκριμένους όρους. Πρώτον, την δημιουργία ζωνών απαγόρευσης πτήσεων στα σύνορα της με την Συρία, στις οποίες θα συγκεντρωθούν όλοι οι Σύριοι πρόσφυγες και αυτοί που έχουν ήδη καταφύγει στην Τουρκία και που ξεπερνούν το ένα εκ., και , δεύτερο, ότι στόχος της επιχείρησης, πέραν της κατίσχυσης των τζιχαντιστών, πρέπει να είναι και η ανατροπή του καθεστώτος ´Ασαντ στη Συρία.
Τέτοια συμφωνία αναφορικά με ζώνη ή ζώνες απαγόρευσης πτήσεων δεν φαίνεται να υπάρχει. Ως προς την ανατροπή Άσαντ, αυτή έχει προς το παρόν τεθεί σε δεύτερη προτεραιότητα διότι επείγει η εξουδετέρωση του Χαλιφάτου που αποτελεί και το κοινό σημείο αναφοράς του συνασπισμού. Ο τελευταίος είναι ετερόκλητος και συμπεριλαμβάνει φιλικά προς την Συρία κράτη όπως είναι το Ιράκ, η Αίγυπτος αλλά κυρίως το Ιράν. Και επιπλέον είναι γνωστό ότι σιωπηλός συνεργάτης στην κατίσχυση έναντι των τζιχαντιστών είναι και ο ίδιος ο Άσαντ.
Από τις δηλώσεις του διδύμου Ερντογάν-Νταβούτογλου και την απόφαση της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης της 2ας Οκτωβρίου, που εξουσιοδότησε την ανάπτυξη Τουρκικών δυνάμεων σε Συρία και Ιράκ, προκύπτει ότι τα πραγματικά κίνητρα και στόχοι της Άγκυρας είναι η επικυριαρχία στην Συρία και δευτερεύοντος στο Ιράκ, ταυτόχρονα με την εξουδετέρωση των Κούρδων ως αυτόνομων δρώντων σε Συρία και Τουρκία. Στην περίπτωση των Κούρδων του Βορείου Ιράκ πιστεύεται ότι η εκεί ηγεσία τους ελέγχεται λόγω της οικονομικής εξάρτησης τους από την Άγκυρα.
Ένας επιπλέον λόγος για την απόφαση των Τούρκων, που δεν προκύπτει από δηλώσεις αλλά από τα πράγματα, είναι η σιωπηρή “κατανόηση” και συνεργασία ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Τεχεράνη για την εξουδετέρωση των τζιχαντιστών. Αυτή εξελίσσεται παράλληλα με τις στρατηγικού επιπέδου συνομιλίες της Δύσης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Τυχόν εξομάλυνση των σχέσεων Ούασινγκτον και Τεχεράνης θα φέρει πραγματικά ριζικές ανατροπές στο σύστημα ασφάλειας στη περιοχή, με την Τουρκία να είναι ένας από τους μεγάλους χαμένους. Υπογραμμίζω εδώ ότι το περιφερειακό στρατηγικό βάρος της ´Αγκυρας για την Δύση εκτινάχθηκε στα ύψη μετά το 1979, όταν η Ουάσιγκτον “απώλεσε” το δυτικόφιλο Ιράν του Σάχη.
Η επικυριαρχία στην Συρία με την ανατροπή του καθεστώτος και την εγκατάσταση εκεί ενός ελεγχόμενου από την ´Αγκυρα σεχταριστικού, δηλαδή σουνιτικού μορφώματος, παραμένει διακαής πόθος της Άγκυρας. Είναι όμως και διεθνές σημείο αναφοράς μιας μέχρι στιγμής παταγωδώς λανθασμένης πολιτικής που είναι απόλυτα ταυτισμένη με το σουννιτικό ισλαμικό δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου. Με την απόφαση της της 2ας Οκτωβρίου και τον τρόπο που προσβλέπει ότι θα την διαχειριστεί, η Άγκυρα επιχειρεί να δικαιωθεί ως προς τις μέχρι στιγμής αποτυχημένες επιλογές της.
Υπομιμνήσκεται ότι η απόφαση της 2ας Οκτωβρίου δεν είναι καινούργια αλλά έρχεται να ανανεώσει υφιστάμενες αποφάσεις για ανάπτυξη δυνάμεων σε Συρία και Ιράκ.
Υπήρχαν ξεχωριστές αποφάσεις για τις δυο χώρες, που αμφότερες εξέπνεαν αρχές Οκτωβρίου. Παλαιότερα υπήρχαν και αποφάσεις για δημιουργία ζωνών ασφαλείας στο Βόρειο Ιράκ για την καταπολέμηση των Κούρδων της Τουρκίας που κατέφευγαν εκεί και οι οποίες καταργήθηκαν με συμφωνία των Κούρδων του Βορείου Ιράκ με την Άγκυρα. Το καινούργιο της πρόσφατης απόφασης είναι ότι οι δυο ξεχωριστές αποφάσεις ενοποιούνται αλλά προστίθεται και ρήτρα που επιτρέπει την ανάπτυξη ξένων δυνάμεων στο έδαφος της Τουρκίας. Και είναι εδώ που η Άγκυρα επιδιώκει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, προσπαθώντας να εκβιάσει αποφάσεις του συνασπισμού. Αφήνει να εννοηθεί ότι ξένες δυνάμεις δεν θα δράσουν μέσω Τουρκίας αν δεν ικανοποιηθούν οι όροι της. Και προχωρεί ακόμη περαιτέρω με το ενδεχόμενο να δράσει μόνη της, δημιουργώντας ζώνες επιρροής και προσκαλώντας τον συνασπισμό να συμμετάσχει σε ένα αυθαίρετο δικό της στρατιωτικό τετελεσμένο. Έτσι θα έχει την πρωτοβουλία και αυτονομία στις αποφάσεις.
Οι προαναφερθείσες απαιτήσεις των Τούρκων εκφράσθηκαν δημόσια με αλαζονικές δηλώσεις κυρίως από το ηγετικό δίδυμο, πριν και μετά την απόφαση της Εθνοσυνέλευσης. Ήδη ανακοινώθηκε ότι μέσα στην βδομάδα υψηλόβαθμη αμερικανική αποστολή θα βρίσκεται στην Άγκυρα για διαπραγματεύσεις ως προς τους όρους συμμετοχής της Τουρκίας. Ως προς τους εκβιασμούς, αυτοί γίνονται στο έδαφος και συγκεκριμένα γύρω από την τύχη της κουρδικής πόλης της Συρίας Κομπανί, στα σύνορα με την Τουρκία. Η Κομπανί σφυροκοπείται από τους τζιχαντιστές και είναι θέμα χρόνου η πτώση της, γεγονός που θα ακολουθηθεί με τις σφαγές και αποκεφαλισμούς στις οποίες μας έχουν συνηθίσει οι τζιχαντιστές. Μόνο η Τουρκία μπορεί να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη αλλά δεν το πράττει. Αρνείται όμως να επέμβει άμεσα αν δεν τις δοθούν διαβεβαώσεις ότι στη συνέχεια ο συνασπισμός θα συναινέσει στην δημιουργία ζωνών απαγόρευσης πτήσεων που νομοτελειακά θα οδηγήσουν στη ανατροπή του Άσαντ. Αρνείται επίσης επιδεικτικά να επιτρέψει σε έμπειρους Κούρδους μαχητές από την Τουρκία να περάσουν τα σύνορα για να προσφέρουν βοήθεια στους ομοεθνείς τους. Και τέλος εξοπλίζει και αφήνει τους τζιχαντιστές να κινούνται ελεύθερα στο έδαφος της.
Είναι όμως με το κουρδικό ζήτημα που η Τουρκία παίζει με την φωτιά. Επικρατεί μεγάλη αγανάκτηση στους Κούρδους της Τουρκίας, κυρίως, ότι η Τουρκία επιδιώκει την πτώση του Κομπανί για εκδικητικούς λόγους και για να καταδείξει ποιος κάνει κουμάντο. Ήδη ο αναγνωρισμένος αλλά φυλακισμένος στη Τουρκία Κούρδος ηγέτης Οτζαλάν δήλωσε ότι αν πέσει το Κομπανί υπεύθυνη θα είναι η Τουρκία και ότι σε τέτοια περίπτωση οι προχωρημένες διαπραγματεύσεις για ειρήνευση με τους Κούρδους της Τουρκίας θα τερματισθούν. Ανάλογες δηλώσεις έγιναν και από τους δυο στρατιωτικούς ηγέτες του κουρδικού αντάρτικου στην Τουρκία αλλά και Κούρδους πολιτικούς στην Τουρκία. Την εκτίμηση ότι ειδικά στο κουρδικό η Άγκυρα παίζει με τη φωτιά συμμερίζονται και έγκριτοι Τούρκοι αναλυτές όπως ο βετεράνος δημοσιογράφος Cengiz Çandar του οποίου οι αναλύσεις και πληροφορίες στον αγγλόφωνο ιστότοπο Αl Monitor (που έχει έδρα την αμερικανική πρωτεύουσα) θεωρούνται από τις πιο αξιόπιστες.
Η σημερινή ισλαμική Τουρκία εφαρμόζει μια στρατηγική που διέπεται από θρησκευτικές ιδεοληψίες και η οποία συγκρούεται με τα τα δεδομένα και τα πράγματα. Ελπίζω ότι αυτή θα συνεχιστεί, με το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου να συνεχίζουν να καθοδηγούνται και να εμπνέονται από τα μεταφυσικά τους οράματα. Και ευελπιστώ ότι η κατάσταση αυτή θα δώσει ικανό χρόνο ώστε η δική μας πλευρά να εγκαταλείψει την δική της “μεταφυσική” αντίληψη που θεωρεί τη Τουρκία ως το “κλειδί” για ειρήνη και συνεργασία στη ευρύτερη περιοχή και να αναζητήσει συνεργασίες και συνασπισμούς κατά των τουρκικών οραμάτων και μεταφυσικών ονειρώξεων. Οι γεωπολιτικές συγκυρίες δεν ήταν ποτέ πιο ευνοϊκές.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ
