Ένα ταχέως αναπτυσσόμενο δίκτυο λαθρεμπορίου κρίνεται απαραίτητο για την επέκταση του αυτοαποκαλούμενου «χαλιφάτου»
Απόδοση Αναστασία Κυριανίδη – Νικολαϊδη
Από όταν άρχισε να σαρώνει στο διάβα της ολόκληρο το Βόρειο Ιράκ στις
αρχές Ιουνίου, καταλαμβάνοντας πόλεις, διυλιστήρια και πετρελαιοπηγές, η
τρομοκρατική οργάνωση που αυτοαποκαλείται «Ισλαμικό Κράτος» μπορεί να
βγάζει περισσότερα χρήματα από οποιαδήποτε άλλη εγκληματική ομάδα,
σύμφωνα με στελέχη της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών. Ενώ η Αλ
Κάιντα, η Χεζμπολάχ και η Χαμάς εξαρτώνται από τη γαλαντομία των
πλούσιων υποστηρικτών τους και κρατικών χορηγών, το «Ισλαμικό Κράτος»
αυτοχρηματοδοτείται σχεδόν εξ ολοκλήρου με τα κέρδη που αποσπά από
εκβιασμούς, επιβολή παράνομων φόρων και ιδιαίτερα από το λαθρεμπόριο
πετρελαίου.
Οι Ταλιμπάν έκαναν χρήματα εξάγοντας λαθραία όπιο από το Αφγανιστάν, ενώ οι Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC) συντηρούνταν εν μέρει από την πώληση κοκαΐνης και από τα λύτρα των απαγωγών. Αλλά αυτές οι προσπάθειες ωχριούν σε σύγκριση με τα χρήματα που μπαίνουν στον κορβανά του «Ισλαμικού Κράτους» μέσω ενός δικτύου λαθραίας διακίνησης πετρελαίου που εκτείνεται σε μια μεγάλη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Σύμφωνα με μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, υπολογίζεται ότι οι Ταλιμπάν συγκέντρωσαν περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια το 2011, ήτοι πάνω από 1 εκατ. δολ. την ημέρα. Αμερικανοί ειδικοί της αντιτρομοκρατίας πιστεύουν ότι έως τα τέλη Ιουνίου το «Ισλαμικό Κράτος» είχε έσοδα έως και 2 εκατ. δολ. την ημέρα από το πετρέλαιο - αν και το ποσό αυτό μειώνεται, καθώς χάνει τον έλεγχο κάποιων κοιτασμάτων και οι Αρχές προσπαθούν να πατάξουν το διασυνοριακό λαθρεμπόριο.
Πέρυσι η οργάνωση έχει πάρει τον έλεγχο κοιτασμάτων πετρελαίου στο Ιράκ και στη Συρία, γεγονός που της έδινε πρόσβαση σε χιλιάδες βαρέλια την ημέρα, τα οποία πουλά στη μαύρη αγορά.
Η μεγαλύτερη ποσότητα από το πετρέλαιο της οργανώσης διακινείται μέσω τοπικών μεσαζόντων και τα χρήματα καταβάλλονται σχεδόν εξολοκλήρου σε μετρητά, κάνοντας εξαιρετικά δύσκολο τον εντοπισμό των συναλλαγών. Έτσι, το «Ισλαμικό Κράτος» προστατεύεται από τις παραδοσιακές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για να «στεγνώνουν» τα κεφάλαια της τρομοκρατίας, όπως είναι οι διεθνείς τραπεζικές κυρώσεις και οι νόμοι κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Ο ιδρυτής της Αλ Κάιντα, Οσάμα Μπιν Λάντεν, γόνος μιας πλούσιας οικογένειας με εξαιρετικές διασυνδέσεις, απολάμβανε τη στήριξη ενός δικτύου ξένων χορηγών με τραπεζικούς λογαριασμούς στο εξωτερικό/Ετσι, οι Αρχές κατόρθωσαν να στριμώξουν τους υποστηρικτές της Αλ Κάιντα. Η ως επί το πλείστον τοπική ροή εσόδων για το «Ισλαμικό Κράτος» δημιουργεί μια μοναδική πρόκληση για τις εμπλεκόμενες κυβερνήσεις που επιδιώκουν να σταματήσουν την προέλαση των ανταρτών.
Τα έσοδα του «Ισλαμικού Κράτους» από την παράνομη διακίνηση πληρώνουν και για την εδαφική του επέκταση. Πριν από την κατάληψη της Μοσούλης, τη 10η Ιουνίου, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ, οι ειδικοί αναλυτές υπολόγιζαν τον συνολικό αριθμό των ανταρτών της οργάνωσης σε περίπου 10.000. Χάρη σε μια καλά ενορχηστρωμένη εκστρατεία στρατολόγησης μέσω των social media σε Μέση Ανατολή και Δύση, το «Ισλαμικό Κράτος» είναι πιθανό να έχει διπλασιάσει το δυναμικό του. Ο Hisham al-Hashimi, Ιρακινός ειδικός στις εξεγέρσεις σουνιτών, εκτιμά ότι έχουν στρατολογηθεί ήδη πάνω από 30.000 αντάρτες, που πρέπει να ταϊστούν, να στεγαστούν και να εξοπλιστούν.
Το «Ισλαμικό Κράτος» διυλίζει μέρος του λαθραίου πετρελαίου για δική του χρήση, κυρίως σε βενζίνη και ντίζελ, για τον στόλο του από τεθωρακισμένα οχήματα και άρματα, λέει ο Richard Mallinson, γεωπολιτικός αναλυτής. Κάποιο από αυτό χρησιμοποιείται επίσης για την τροφοδοσία των μονάδων που ηλεκτροδοτούν τις πόλεις υπό κατάληψη. Το υπόλοιπο πετρέλαιο μπαίνει σε βυτία και πωλείται στη μαύρη αγορά. «Δεν νομίζω να είναι σημαντικές οι ποσότητες που εξάγονται μέσω αγωγών ή διά θαλάσσης», λέει ο Mallinson. «Καταλήγουν κυρίως σε ντόπιους αγοραστές και διυλιστήρια στην περιοχή».
Σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο των ΗΠΑ, το πετρέλαιο που πουλά το «Ισλαμικό Κράτος» περνά μέσα από την αυτόνομη ιρακινή περιοχή του Κουρδιστάν και στη συνέχεια περνά στο Ιράν και στην Τουρκία. Το Ιράν πρόσφατα πήρε μέτρα κατά της λαθραίας διέλευσης μέσω των συνόρων του. Οι λαθρέμποροι τείνουν να είναι ντόπιοι: Ιρακινοί, Τούρκοι, Σύριοι και Κούρδοι.
Η μάχη του «μαύρου χρυσού»
Το πετρέλαιο μπορεί να είναι η καλύτερη πηγή πλούτου του «Ισλαμικού Κράτους», αλλά ταυτόχρονα παρέχει στους εχθρούς του έναν ευδιάκριτο στόχο. Οι δυτικές κυβερνήσεις και οι συμμαχικές χώρες, μην έχοντας επιλογή για επιβολή κυρώσεων, θεωρούν «κλειδί» για την αναχαίτιση της προέλασης του «Ισλαμικού Κράτους» την εξάρθρωση του δικτύου λαθρεμπορίου, ανακαταλαμβάνοντας τα κοιτάσματα πετρελαίου.
Στις 28 Αυγούστου, ιρακινές και κουρδικές δυνάμεις ανακατέλαβαν δύο πηγές στο Βόρειο Ιράκ - Άιν Ζαλά και Μπατμά. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της επιτροπής ενέργειας του επαρχιακού συμβουλίου της Νινευή, οι τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» πυρπόλησαν τις δεξαμενές, καθώς προσπαθούσαν να σταματήσουν την προέλαση.
Σήμερα το «Ισλαμικό Κράτος» προσπαθεί να πάρει υπό τον έλεγχό του τη μονάδα του Μπαϊτζί στο Βόρειο Ιράκ, στην οποία διυλίζεται περίπου το ένα τρίτο του πετρελαίου της χώρας. Η μονάδα παραμένει κλειστή από την επίθεση των ισλαμιστών τον Ιούνιο και είναι πλέον το πεδίο σκληρών μαχών μεταξύ τζιχαντιστών και των δυνάμεων που παραμένουν πιστές στην ιρακινή κεντρική κυβέρνηση.
Οι τζιχαντιστές προσθέτουν στα έσοδά τους και χρήματα από τη φορολόγηση των κατοίκων των πόλεων που έχουν καταλάβει, όπως είναι η Μοσούλη, και τον έλεγχο των σιταποθηκών και άλλων κρίσιμων πόρων. Εγκληματικές δραστηριότητες όπως οι ληστείες τραπεζών, κοσμηματοπωλείων, οι εκβιασμοί και οι απαγωγές για λύτρα τούς παρέχουν σημαντικό συμπληρωματικό εισόδημα. Η οργάνωση υπολογίζεται ότι έχει συγκεντρώσει πάνω από 10 εκατ. δολάρια τα τελευταία χρόνια από πληρωμές λύτρων και μόνο.
Ενώ ο στρατός των ΗΠΑ εγκαινιάζει αεροπορικές επιδρομές στο Ιράκ εναντίον των τζιχαντιστών, οι κεντρικές κυβερνήσεις αναζητούν τρόπους για να χτυπήσουν τα ταμεία του «Ισλαμικού Κράτους», «Δεν έχει βρεθεί το μέρος όπου φυλάσσονται όλα αυτά τα χρήματα, αλλά μπορεί να υπάρχουν τρόποι για το μάθουμε», λέει ο Brian Fishman, πρώην διευθυντής έρευνας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στην αμερικανική Στρατιωτική Ακαδημία στο West Point. «Αφού δεν είναι σε κάποιον τραπεζικό λογαριασμό, θα πρέπει κάπου να τα έχουν βάλει».
Απόδοση Αναστασία Κυριανίδη – Νικολαϊδη
Οι Ταλιμπάν έκαναν χρήματα εξάγοντας λαθραία όπιο από το Αφγανιστάν, ενώ οι Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC) συντηρούνταν εν μέρει από την πώληση κοκαΐνης και από τα λύτρα των απαγωγών. Αλλά αυτές οι προσπάθειες ωχριούν σε σύγκριση με τα χρήματα που μπαίνουν στον κορβανά του «Ισλαμικού Κράτους» μέσω ενός δικτύου λαθραίας διακίνησης πετρελαίου που εκτείνεται σε μια μεγάλη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Σύμφωνα με μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, υπολογίζεται ότι οι Ταλιμπάν συγκέντρωσαν περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια το 2011, ήτοι πάνω από 1 εκατ. δολ. την ημέρα. Αμερικανοί ειδικοί της αντιτρομοκρατίας πιστεύουν ότι έως τα τέλη Ιουνίου το «Ισλαμικό Κράτος» είχε έσοδα έως και 2 εκατ. δολ. την ημέρα από το πετρέλαιο - αν και το ποσό αυτό μειώνεται, καθώς χάνει τον έλεγχο κάποιων κοιτασμάτων και οι Αρχές προσπαθούν να πατάξουν το διασυνοριακό λαθρεμπόριο.
Πέρυσι η οργάνωση έχει πάρει τον έλεγχο κοιτασμάτων πετρελαίου στο Ιράκ και στη Συρία, γεγονός που της έδινε πρόσβαση σε χιλιάδες βαρέλια την ημέρα, τα οποία πουλά στη μαύρη αγορά.
Η μεγαλύτερη ποσότητα από το πετρέλαιο της οργανώσης διακινείται μέσω τοπικών μεσαζόντων και τα χρήματα καταβάλλονται σχεδόν εξολοκλήρου σε μετρητά, κάνοντας εξαιρετικά δύσκολο τον εντοπισμό των συναλλαγών. Έτσι, το «Ισλαμικό Κράτος» προστατεύεται από τις παραδοσιακές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για να «στεγνώνουν» τα κεφάλαια της τρομοκρατίας, όπως είναι οι διεθνείς τραπεζικές κυρώσεις και οι νόμοι κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Ο ιδρυτής της Αλ Κάιντα, Οσάμα Μπιν Λάντεν, γόνος μιας πλούσιας οικογένειας με εξαιρετικές διασυνδέσεις, απολάμβανε τη στήριξη ενός δικτύου ξένων χορηγών με τραπεζικούς λογαριασμούς στο εξωτερικό/Ετσι, οι Αρχές κατόρθωσαν να στριμώξουν τους υποστηρικτές της Αλ Κάιντα. Η ως επί το πλείστον τοπική ροή εσόδων για το «Ισλαμικό Κράτος» δημιουργεί μια μοναδική πρόκληση για τις εμπλεκόμενες κυβερνήσεις που επιδιώκουν να σταματήσουν την προέλαση των ανταρτών.
Τα έσοδα του «Ισλαμικού Κράτους» από την παράνομη διακίνηση πληρώνουν και για την εδαφική του επέκταση. Πριν από την κατάληψη της Μοσούλης, τη 10η Ιουνίου, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ, οι ειδικοί αναλυτές υπολόγιζαν τον συνολικό αριθμό των ανταρτών της οργάνωσης σε περίπου 10.000. Χάρη σε μια καλά ενορχηστρωμένη εκστρατεία στρατολόγησης μέσω των social media σε Μέση Ανατολή και Δύση, το «Ισλαμικό Κράτος» είναι πιθανό να έχει διπλασιάσει το δυναμικό του. Ο Hisham al-Hashimi, Ιρακινός ειδικός στις εξεγέρσεις σουνιτών, εκτιμά ότι έχουν στρατολογηθεί ήδη πάνω από 30.000 αντάρτες, που πρέπει να ταϊστούν, να στεγαστούν και να εξοπλιστούν.
Το «Ισλαμικό Κράτος» διυλίζει μέρος του λαθραίου πετρελαίου για δική του χρήση, κυρίως σε βενζίνη και ντίζελ, για τον στόλο του από τεθωρακισμένα οχήματα και άρματα, λέει ο Richard Mallinson, γεωπολιτικός αναλυτής. Κάποιο από αυτό χρησιμοποιείται επίσης για την τροφοδοσία των μονάδων που ηλεκτροδοτούν τις πόλεις υπό κατάληψη. Το υπόλοιπο πετρέλαιο μπαίνει σε βυτία και πωλείται στη μαύρη αγορά. «Δεν νομίζω να είναι σημαντικές οι ποσότητες που εξάγονται μέσω αγωγών ή διά θαλάσσης», λέει ο Mallinson. «Καταλήγουν κυρίως σε ντόπιους αγοραστές και διυλιστήρια στην περιοχή».
Σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο των ΗΠΑ, το πετρέλαιο που πουλά το «Ισλαμικό Κράτος» περνά μέσα από την αυτόνομη ιρακινή περιοχή του Κουρδιστάν και στη συνέχεια περνά στο Ιράν και στην Τουρκία. Το Ιράν πρόσφατα πήρε μέτρα κατά της λαθραίας διέλευσης μέσω των συνόρων του. Οι λαθρέμποροι τείνουν να είναι ντόπιοι: Ιρακινοί, Τούρκοι, Σύριοι και Κούρδοι.
Η μάχη του «μαύρου χρυσού»
Το πετρέλαιο μπορεί να είναι η καλύτερη πηγή πλούτου του «Ισλαμικού Κράτους», αλλά ταυτόχρονα παρέχει στους εχθρούς του έναν ευδιάκριτο στόχο. Οι δυτικές κυβερνήσεις και οι συμμαχικές χώρες, μην έχοντας επιλογή για επιβολή κυρώσεων, θεωρούν «κλειδί» για την αναχαίτιση της προέλασης του «Ισλαμικού Κράτους» την εξάρθρωση του δικτύου λαθρεμπορίου, ανακαταλαμβάνοντας τα κοιτάσματα πετρελαίου.
Στις 28 Αυγούστου, ιρακινές και κουρδικές δυνάμεις ανακατέλαβαν δύο πηγές στο Βόρειο Ιράκ - Άιν Ζαλά και Μπατμά. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της επιτροπής ενέργειας του επαρχιακού συμβουλίου της Νινευή, οι τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» πυρπόλησαν τις δεξαμενές, καθώς προσπαθούσαν να σταματήσουν την προέλαση.
Σήμερα το «Ισλαμικό Κράτος» προσπαθεί να πάρει υπό τον έλεγχό του τη μονάδα του Μπαϊτζί στο Βόρειο Ιράκ, στην οποία διυλίζεται περίπου το ένα τρίτο του πετρελαίου της χώρας. Η μονάδα παραμένει κλειστή από την επίθεση των ισλαμιστών τον Ιούνιο και είναι πλέον το πεδίο σκληρών μαχών μεταξύ τζιχαντιστών και των δυνάμεων που παραμένουν πιστές στην ιρακινή κεντρική κυβέρνηση.
Οι τζιχαντιστές προσθέτουν στα έσοδά τους και χρήματα από τη φορολόγηση των κατοίκων των πόλεων που έχουν καταλάβει, όπως είναι η Μοσούλη, και τον έλεγχο των σιταποθηκών και άλλων κρίσιμων πόρων. Εγκληματικές δραστηριότητες όπως οι ληστείες τραπεζών, κοσμηματοπωλείων, οι εκβιασμοί και οι απαγωγές για λύτρα τούς παρέχουν σημαντικό συμπληρωματικό εισόδημα. Η οργάνωση υπολογίζεται ότι έχει συγκεντρώσει πάνω από 10 εκατ. δολάρια τα τελευταία χρόνια από πληρωμές λύτρων και μόνο.
Ενώ ο στρατός των ΗΠΑ εγκαινιάζει αεροπορικές επιδρομές στο Ιράκ εναντίον των τζιχαντιστών, οι κεντρικές κυβερνήσεις αναζητούν τρόπους για να χτυπήσουν τα ταμεία του «Ισλαμικού Κράτους», «Δεν έχει βρεθεί το μέρος όπου φυλάσσονται όλα αυτά τα χρήματα, αλλά μπορεί να υπάρχουν τρόποι για το μάθουμε», λέει ο Brian Fishman, πρώην διευθυντής έρευνας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στην αμερικανική Στρατιωτική Ακαδημία στο West Point. «Αφού δεν είναι σε κάποιον τραπεζικό λογαριασμό, θα πρέπει κάπου να τα έχουν βάλει».
