Από το ταξίδι μου στην Ευρώπη την προηγούμενη εβδομάδα, έχω κάπως
ανάμεικτα συναισθήματα. Από τη μια πλευρά, η συνεχιζόμενη κρίση στην
Ουκρανία έχει σκληρύνει σημαντικά την επίσημη στάση και τη στάση των
επισήμων απέναντι στην Ρωσία. Στην Ανατολική Ευρώπη, η Ρωσία για άλλη
μία φορά παίρνει τον ρόλο ενός ιστορικού αντιπάλου, και σε μεγάλο μέρος
στο υπόλοιπο της ηπείρου, χαρακτηρίζεται ως δύναμη του 19ου αιώνα. Από
την άλλη, αναφορικά με το ζήτημα των οικονομικών κυρώσεων εναντίον της
Ρωσίας, υπάρχει μια γενικότερη έλλειψη ενθουσιασμού. Οι Ευρωπαίοι
ανησυχούν για το επίπεδο της ενεργειακής τους εξάρτησης από τον
ανατολικό τους γείτονα, και είναι ιδιαίτερα απρόθυμοι να εγκαταλείψουν
την εξαγωγική τους αγορά στη Ρωσία, ιδιαίτερα τώρα, που η ανάκαμψη μετά
από την κρίση απέχει πολύ από το να ολοκληρωθεί.Η πρόσφατη ομιλία του προέδρου Barack Obama στις Βρυξέλλες, ήταν ηλεκτρισμένη. Το ΝΑΤΟ ανακαλύπτει εκ νέου την παλιά του αποστολή του να «κρατήσει τους Ρώσους εκτός». Ο Anders Fogh Rasmussen, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του ως γενικός γραμματέας της συμμαχίας το 2009 με μια τολμηρή προσέγγιση στη Μόσχα, τώρα κάνει λόγο για εκκρεμότητες στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς την ανατολή. Κατ’ αρχήν, αυτό μπορεί να σημαίνει τη Γεωργία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Με τον πρώην Νορβηγό πρωθυπουργό, Jens Stoltenberg να είναι έτοιμος να τον αντικαταστήσει αυτό το φθινόπωρο, η συζήτηση στη Σουηδία για την ένταξη στο ΝΑΤΟ έχει γίνει πιο ζωηρή. Η Φινλανδία δεν είναι ανεπηρέαστη, αλλά εξακολουθεί να κρατάει ακόμη-για την ώρα. Όταν η συμμαχία διεξάγει την επόμενη Σύνοδό της τον Σεπτέμβριο, μπορεί να αποφασίσει να αναδιατάξει τις δυνάμεις της μακρύτερα προς την Ανατολή, προς τα ανατολικά σύνορα της Πολωνίας, της Ρουμανίας και των κρατών της Βαλτικής.
Την ίδια στιγμή, και ενώ πολλοί άνθρωποι έχουν στο μυαλό τους την εκατονταετηρίδα από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και το βιβλίο του Christopher Clark το 2012 (Sleepwalkers), μια σύγχρονη εκδοχή του «Guns of August» της Barbara Tuchman να βρίσκονται σε πολλές bestseller λίστες (επίσης στη γερμανική τους μετάφραση), οι ανησυχίες για ένα θερμό πόλεμο υπερσκιάζουν τη συζήτηση για έναν ψυχρό πόλεμο. Ο τρόμος την περασμένη εβδομάδα για τις ρωσικές δυνάμεις που υποθετικά ήταν έτοιμες να εισβάλουν στην Ανατολική Ουκρανία, έκανε πολλούς Ευρωπαίους νευρικούς. Οι πολίτες είναι γενικά μπερδεμένοι για την Ουκρανία, μια χώρα σχεδόν δυσδιάκριτη στην ιστορική μνήμη από τη Ρωσία. Φαίνεται να υπάρχει μια συναίνεση πως ό,τι και να συμβεί στην Ουκρανία, δεν εγγυάται δυτική στρατιωτική δράση εκεί.
Με την Ουάσιγκτον να έχει τα ηνία και το ΝΑΤΟ να κάθεται πίσω, η ΕΕ παίρνει και αυτή μια θέση πίσω. Η Γερμανία, η μόνη δυναμή της, δημοσίως υποστηρίζει την αμερικανική ρητορική αλλά είναι πολύ προσεκτική, ώστε η κατάσταση να μην οδηγήσει σε οικονομική ρήξη με τη Ρωσία. Δεν είναι να απορεί κανείς που η Καγκελάριος Angela Merkel, η οποία έχει δηλώσει πως ο Vladimir Putin «ζει σε έναν άλλο κόσμο», έχει αποτύχει να γίνει ο κύριος συνομιλητής του Ρώσου προέδρου για την Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο αντίθετα έχει στραφεί προς τον Λευκό Οίκο. Ο Frank Walter Steinmeier, ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εξωτερικών, μετριοπαθής σε σχέση με τη Ρωσία, βρίσκεται στο μέσον της (σφύρας) αποφασιστικότητας της Μόσχας και των (άκμονα) δικών του επικριτών στο εσωτερικό. Επίσης, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergey Lavrov μιλάει κυρίως με τον Αμερικανό ομόλογό του, John Kerry. Η –με επιρροή- Ανατολική Επιτροπή της Γερμανικής Βιομηχανίας, θέλει να προστατέψει τα συμφέροντα των 6.000+ γερμανικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Helmut Schmidt, ο 95χρονος αξιοσέβαστος πολιτικός της Γερμανίας, σε μια συνέντευξή του στην Die Zeit, δήλωσε πως «κατανοεί» τα κίνητρα του Putin για την Κριμαία και εάν επρόκειτο να ψήφιζε για την συμπεριφορά της Ρωσίας, θα «απείχε». Καλώς ή κακώς, η Ευρώπη δεν βρίσκεται πίσω μόνο από την οθόνη του ραντάρ της Ουάσιγκτον, αλλά βρίσκεται και πίσω στην ιστορία. Και η ιστορία απαιτεί ηγεσία.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.carnegie.ru/eurasiaoutlook/?fa=55167
