02 Φεβρουαρίου 2014

Επιστροφή στην αφετηρία

Η προεκλογική εσωτερική επικαιρότητα και η φορτωμένη διεθνής επικαιρότητα υποβάθμισαν, μιντιακά, την επίσκεψη Ολάντ στην Τουρκία στις αρχές της βδομάδας.Γαλλία και Τουρκία δίνουν έμφαση στην ολόπλευρη εμβάθυνση των διμερών σχέσεων καθώς καμιά πλευρά δεν ενδιαφέρεται επί της ουσίας για την ουσιαστική πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.Σαν χειρονομία καλής θέλησης, ο Ολάντ πρότεινε να «ξεπαγώσουν» δύο κεφάλαια που έχει μπλοκάρει η Λευκωσία, κάτι που δεν επιθυμεί ο Ερντογάν, καθώς έτσι θα περιοριζόταν η δυνατότητά του για παρέμβαση στο έργο της Δικαιοσύνης!Ούτως ή άλλως ο ανατολικός μας γείτονας έχει εισέλθει σε μια μακρά περίοδο πολιτικής αστάθειας και αβεβαιότητας και μιας οικονομικής κρίσης που βραχυκυκλώνουν ανεπανόρθωτα την ήδη βαριά υποθηκευμένη προοπτική πλήρους ένταξης στην Ε.Ε.

Αν σωθούν τα προσχήματα και δεν δοθεί η αίσθηση της απόρριψης της Τουρκίας ως πολιτισμικά και θρησκευτικά ασύμβατης με την Ευρώπη, τότε αργά ή γρήγορα η ίδια η Αγκυρα θα πάρει την πρωτοβουλία να ζητήσει τη σύναψη ειδικής σχέσης με την Ε.Ε, καθώς η παράταση μιας διαπραγμάτευσης -το κόστος ολοκλήρωσης της οποίας δεν θέλει να το αναλάβει καμία πλευρά- την εμποδίζει να μεγιστοποιήσει τα οφέλη μιας ρεαλιστικής διμερούς θεσμικά αποτυπωμένης προσέγγισης.

Από την άλλη πλευρά, με δεδομένη την περιπλοκή στις σχέσεις της Ε.Ε με τη Ρωσία και με τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες όπως η Ουκρανία και η Γεωργία, η Τουρκία είναι το μόνο πεδίο που προσφέρεται για μια ειδική σχέση: η τελωνειακή Ενωση είναι μια πραγματικότητα εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια, ενώ η επιρροή και το κύρος της Τουρκίας θα αναβαθμίζονταν στις τακτικές συναντήσεις κορυφής με την Ε.Ε πολύ περισσότερο από την εικόνα του αιώνιου και εικονικού υποψήφιου που έχει η Αγκυρα στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Επιπροσθέτως, με δεδομένο το ναυάγιο των φιλοδοξιών Ερντογάν - Νταβούτογλου για επιρροή στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και την ταυτόχρονη πλήρη απουσία-παράκαμψη της Ε.Ε σε σχέση με τη Συρία και το Ιράν, η πολιτική συνεργασία Αγκυρας - Ευρώπης (δηλαδή Γαλλίας και Γερμανίας) μοιάζει εξ ορισμού επωφελής και για τις δύο πλευρές.

Για την Ελλάδα όλα τα παραπάνω σημαίνουν επιστροφή στην αφετηρία, στην προ του 1999 κατάσταση πραγμάτων, πριν δηλαδή η Σύνοδος Κορυφής του Ελσίνκι δώσει στην Τουρκία το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρα, που νομιμοποίησε στην αρχή ουσιαστικά και στη συνέχεια προσχηματικά την προσδοκία επίλυσης των διμερών ελληνοτουρκικών εκκρεμοτήτων αλλά και του Κυπριακού στη σκιά μιας υποχρεωτικής προσαρμογής της Αγκυρας στο κοινοτικό κεκτημένο.
Χαρακτηριστικό του χωρίς προσχήματα ρεαλισμού της Αγκυρας ως προς το μέλλον των ενταξιακών διαπραγματεύσεων είναι η αναγγελία έναρξης σεισμογραφικών ερευνών σε προσδιορισμένα «οικόπεδα» της ΑΟΖ της Κύπρου δυτικά της Πάφου.

Η ώρα της αλήθειας για την Αθήνα έχει έλθει: ο μαγικός εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας, που θα απαλλάξει την ελληνική πολιτική ελίτ από το κόστος είτε μιας παρατεταμένης και παγιωμένης ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης με την Αγκυρα, είτε από το αναπόφευκτο εσωτερικό κόστος ακόμη και της πιο ευνοϊκής για την ελληνική πλευρά συμβιβαστικής λύσης, αποτελεί πια παρελθόν.
Επιπλέον, το ουσιαστικό «πάγωμα» της πολιτικής ενοποίησης στην Ε.Ε - Ευρωζώνη συρρικνώνει τις προσδοκίες στήριξης της ασφάλειας της χώρας από τους εταίρους της. Η πλήρης εγκατάλειψη της Γαλλίας από τη Γερμανία στη Λιβύη το 2011 και στην Υποσαχάρια Αφρική σήμερα δείχνει τι μπορεί να περιμένει η Αθήνα.
kapopoulos@pegasus.gr-ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ