Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη - Το Εθνικό Συμβούλιο, η ομοσπονδία και ο σοβινισμός
- Η περιθωριοποίηση της κατοχής, ο στόχος της λύσης, η στρατηγική, το πάγωμα της συμμαχίας με το Ισραήλ και οι επιπτώσεις στο φυσικό αέριο
- Η ΡΩΣΙΚΗ εισβολή στη Γεωργία και η αποχώρηση και του τελευταίου στρατιώτη
Τις πλείστες των περιπτώσεων η πολιτική ηγεσία της Κύπρου δίδει την εντύπωση ότι είναι αλλού. Ότι είναι εκτός τόπου και χρόνου! Αυτός είναι ένας ισχυρισμός που ακούγεται από τον απλό πολίτη και χρήζει τεκμηρίωσης. Γιατί, λοιπόν, είναι η πολιτική ηγεσία και δη σε επίπεδο Εθνικού Συμβουλίου εκτός τόπου και χρόνου; Πρώτον, διότι οι απόψεις που διατυπώνονται για τον στόχο της λύσης και τη μεθοδολογία δεν ανήκουν στο χρόνο τον οποίο ζούμε αλλά σε άλλες εποχές. Η λύση, για παράδειγμα, της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας ή της ομοσπονδίας γενικότερα είναι αποτέλεσμα άλλων εποχών, όπως το Απαρτχάιντ της Νοτίου Αφρικής. Η αιτία της δεν είναι η ελεύθερη βούληση των Κυπρίων, αλλά η επιβολή του γεωγραφικού, πληθυσμιακού και διοικητικού διαχωρισμού της Κύπρου διά της χρήσης των τουρκικών όπλων.
Στοιχεία «βιωσιμότητας» και ταυτότητα
Εάν η ομοσπονδία ήταν ρεαλιστική, γιατί δεν υπογράφηκε από το 1977 ώς σήμερα. Η μοναδική φορά που πήρε ολοκληρωμένη συνταγματική μορφή ήταν το 2004, με το σχέδιο Ανάν και απορρίφθηκε επειδή ήταν φόρμουλα αντιδημοκρατική και μη λειτουργική, που εξυπηρετούσε τα τουρκικά συμφέροντα. Σήμερα, οι Τούρκοι δεν αποδέχονται ούτε τη μια διεθνή προσωπικότητα, ούτε τη μια ιθαγένεια, ούτε και τη μια κυριαρχία. Και να τη δεχθούν, όμως, φραστικά θα υπάρχουν άλλες διατάξεις, όπως το κατάλοιπο ή η διπλή πηγή εξουσίας κατά τρόπον ώστε να διχοτομείται.
Αυτό γινόταν και επί Ντενκτάς και αργότερα επί Ταλάτ καθώς και επί Έρογλου. Συνεπώς, τα στοιχεία που καθιστούν την ομοσπονδία ως ρεαλιστική λύση είναι τα εξής:
1. Να γίνουν δεκτές οι τουρκικές θέσεις και να νομιμοποιηθεί ο διοικητικός, πληθυσμιακός και γεωγραφικός διαχωρισμός της Κύπρου, δηλαδή τα τετελεσμένα της εισβολής.
2. Να αλλάξει η εθνολογική ταυτότητα των Ελλήνων.
Μια διαδικασία που εμφανίζεται ως εργαλείο βιωσιμότητας της λύσης. Η προβολή της εθνικής ταυτότητας, καθώς και η εφαρμογή των δημοκρατικών αρχών και αξιών της Ε.Ε. και του κοινοτικού κεκτημένου θεωρείται από δεξιούς νεοφιλελεύθερους και αριστερούς εκσυγχρονιστές και μη ως εθνικισμός και σοβινισμός! Ερώτημα: Δεν είναι σοβινισμός η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία που στηρίζεται σε φυλετικά κριτήρια και στα κανόνια των τουρκικών τανκς και του ιμπεριαλισμού; Η προσπάθεια που είχε γίνει κυρίως προς το ΑΚΕΛ για την καταπίεση της ελληνικής εθνικής ταυτότητας των Κυπρίων, προφανώς έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα. Είναι, δε, πρόδηλο ότι η ετερότητα και ο σεβασμός των διαφορετικών εθνικών ταυτοτήτων αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της Ε.Ε. και τη διατηρεί σε συνοχή, παρά τα προβλήματα που υπάρχουν.
Το ζητούμενο
Το ζητούμενο δεν είναι εάν θα συνεχιστεί ο διάλογος ή εάν θα γίνει διεθνής διάσκεψη. Το ζητούμενο είναι κάτω από ποιες συνθήκες θα γίνουν και ποια θα είναι τα ισοζύγια δυνάμεων. Και ποιοι είναι οι στόχοι. Είτε σε διάλογο πάμε είτε σε διεθνή διάσκεψη με διαλυμένη οικονομία, χωρίς άμυνα και ευάλωτοι σε όλα τα επίπεδα, χωρίς συμμαχίες που να εξισορροπούν την τουρκική ισχύ, τότε: Είτε θα προκύψει αδιέξοδο, επειδή εμείς θα έχουμε το δίκαιο και οι Τούρκοι την ισχύ. Είτε -εάν καταλήξουμε σε λύση- θα επιβληθεί μέσω της ισχύος η τουρκική θέληση μέσω μιας ομοσπονδίας ανάλογης με εκείνη του σχεδίου Ανάν. Γιατί οι Τούρκοι να υποχωρήσουν όταν δεν έχουν κόστος από την κατοχή και όταν έχουν καταφέρει να πωλούν στην Ευρώπη και αλλού ότι συνιστούν ενεργειακό κόμβο, χωρίς όμως να έχουν αποθέματα φυσικού αερίου ή πετρελαίου;
Οι πτυχές του Κυπριακού και η Ε.Ε.
Από το 2004 σημειώθηκαν νέα δεδομένα:
1. Έχουμε την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. και την Τουρκία να καθίσταται υποψήφιο για ένταξη κράτος. Υπάρχουν δυο σημαντικά στοιχεία: το ένα είναι το πρωτόκολλο 10, που προνοεί ολόκληρη την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. με αναστολή του κοινοτικού κεκτημένου στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου.
2. Έχουμε την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που καθορίζει ότι η Ε.Ε. αναγνωρίζει ως μοναδικό κράτος στην Κύπρο αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι η Τουρκία οφείλει να την αναγνωρίσει. Αντί, λοιπόν, αυτός να είναι ο στρατηγικός στόχος μετά την ένταξη, δηλαδή η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η επανενσωμάτωση των κατεχομένων, επιλέχθηκε η συνέχιση τής επί μακρόν πολιτικής: Διάλογος με στόχο τη διχοτόμηση του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας σε δυο συνιστώντα κράτη.
Όταν η ελληνοκυπριακή πλευρά ζητά τη δημιουργία ομοσπονδίας δυο συνιστώντων κρατών, εκτελεί ή όχι εν ψυχρώ το νομικό πλαίσιο που καθορίζει η Ε.Ε.; Δίδει ή δεν δίδει τη δυνατότητα στον κ. Ντάουνερ να συμπεριφέρεται όπως συμπεριφέρεται; Προκαλείται ή δεν προκαλείται σύγχυση στους εταίρους μας. Πώς το Κυπριακό προβάλλεται ως θέμα εισβολής-κατοχής; Η λογική των συναντήσεων μεταξύ των διαπραγματευτών με την Ελλάδα και την Τουρκία αντίστοιχα, μπορεί μεν να ισχυριστεί κάποιος ότι εμπλέκει την Τουρκία, αλλά όχι ως κατοχική δύναμη.
Διότι, εξίσου εμπλεκόμενη είναι και η Ελλάδα, χωρίς να είναι κατοχική δύναμη. Πάντως, στην Ε.Ε. η Τουρκία με τη δική μας ανοχή αποσυνδέει τις κατοχικές της ευθύνες από το Κυπριακό, αφού δεν έχει επιπρόσθετες από τα οκτώ παγωμένα κεφάλαια κυρώσεις. Όταν η Ρωσία είχε προελάσει και εισβάλει στη Γεωργία κατά την κρίση του 2008, η Ε.Ε. απειλούσε να διακόψει ακόμη και σχέσεις με τη Μόσχα εάν δεν αποχωρούσε και ο τελευταίος Ρώσος στρατιώτης. Τότε, μάλιστα, είχε καταρτιστεί report από τον Χαβιέ Σολάνα. Η Ρωσία ήταν πιο αδύναμη από την Τουρκία για να φτάσει στα άκρα η Ε.Ε.;
Μάλλον όχι, αφού εκτός των άλλων, κυρίως η Γερμανία όπως και άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, εξαρτώνται ενεργειακά από τη Μόσχα. Και μάλιστα η Γεωργία δεν είναι καν μέλος της Ε.Ε. Δεν είναι όπως την περίπτωση της Κύπρου, που το έδαφός της τελεί υπό κατοχήν. Συνεπώς, είναι ζήτημα διπλωματικών χειρισμών και διατύπωσης ορθών θέσεων: εάν δηλαδή είναι ή όχι το Κυπριακό ζήτημα δικοινοτικό και μόνο ή εισβολής-κατοχής; Στην παρούσα φάση είναι πρόδηλο ότι η δικοινοτική πτυχή και δη ο διάλογος όταν και αν διεξάγεται λειτουργεί ως άλλοθι για την Τουρκία, αφού βάζει στην άκρη τη βασική πτυχή του προβλήματος, δηλαδή της εισβολής και της κατοχής.
Η συγκυρία
3. Έχουμε την οικονομική καταστροφή της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και την ανακάλυψη των υδρογονανθράκων. Και από την άλλη, η Τουρκία είναι μεν ισχυρή, αλλά διέρχεται και εσωτερική και εξωτερική περίοδο κρίσης. Το καθεστώς Ερντογάν είναι διεθνώς και εσωτερικά πληγωμένο, ενώ η πολιτική της Άγκυρας, που στόχο έχει να βάλει το Ισραήλ στη γωνιά, δημιουργεί, μαζί με τα κοινά συμφέροντα που εκπηγάζουν από το φυσικό αέριο, τη δημιουργία στρατηγικής συμμαχίας μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ. Μια συμμαχία που δεν είναι αντίθετη ούτε με τα συμφέροντα της Ε.Ε. ούτε με εκείνα των ΗΠΑ. Αντιθέτως, η διαδικασία των γεωτρήσεων στο οικόπεδο 12 ήταν αποτέλεσμα της συγκυριακής σύγκλισης των δικών μας συμφερόντων με εκείνα των Ισραηλινών και των Αμερικανών.
Ο αγωγός στην Τουρκία
Όμως, όπως δείχνουν τα πράγματα, και αυτή η συγκυρία της στρατηγικής συνεργασίας Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ «παγώνει»… Και εφόσον δεν συναφθεί τριμερής συμμαχία που θα λάβει διαστάσεις περιφερειακής δύναμης πώς θα γίνει από την Κύπρο διαχείριση του φυσικού αερίου; Και τονίζονται αυτά διότι το φυσικό αέριο από εργαλείο ισχύος μπορεί να εξελιχθεί σε εργαλείο υποταγής, ειδικά όταν το έχει στα χέρια του ο αδύνατος, ο οποίος δεν φροντίζει να γίνει ισχυρός μέσα από συμμαχίες.
Είναι, δε, αντιληπτό στην παρούσα φάση ότι συνταυτίζεται από ξένους και ημετέρους η σύνδεση του φυσικού αερίου με τη λύση της ομοσπονδίας και την τριχοτόμηση της υφιστάμενης κυπριακής ΑΟΖ μεταξύ των δυο συνιστώντων κρατών και της Τουρκίας συν του ότι προωθείται η επωφελής, όπως λέγεται από τους Μπράιζα, Έρογλου και ημέτερους, από οικονομικής άποψης, κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία. Εκείνο που δεν λαμβάνεται υπόψη είναι οι γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές εξαρτήσεις και η περαιτέρω ενίσχυση της Άγκυρας ως περιφερειακής δύναμης και η μετατροπή της θαλάσσιας περιοχής από την Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα σε τουρκική λίμνη. Με αποτέλεσμα τη γεωπολιτική και συνταγματική ομηρία της Κύπρου στην Τουρκία.
Στρατηγική και στόχος
ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ δεν είναι εάν θα πάμε σε διεθνή διάσκεψη ή σε διάλογο. Το θέμα είναι εάν έχουμε ενισχυμένους συντελεστές ισχύος. Εμείς δεν έχουμε. Διότι, δεν υπάρχει ούτε ορθός στόχος ούτε στρατηγική επίτευξης που είναι συναφής με τους συντελεστές ισχύος, οι οποίοι ξεκινούν από τις ένοπλες δυνάμεις, την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και φτάνουν στη συμμετοχή μας σε διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ε.Ε., ή σε άλλες διμερείς ή πολυμερείς συμμαχίες στρατηγικού χαρακτήρα όπως με Ισραήλ και Ελλάδα.
Τέτοιες συμμαχίες λειτουργούν, λόγω της διάθεσης μέσων, σε έναν γεωγραφικό χώρο από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή, ως συντελεστές πολλαπλασιαστή ισχύος. Εφόσον, λοιπόν, δεν συζητούνται σε βάθος και με σοβαρότητα τα ζητήματα του στόχου, δηλαδή τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή, εφόσον δεν συζητείται η μεθοδολογία και ενίσχυση των συντελεστών ισχύος, εφόσον δεν αναλύονται ενδελεχώς τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα, οι δικές μας διεθνείς σχέσεις καθώς και εκείνες της Τουρκίας, ακόμη χίλια χρόνια αν συνεδριάζει το Εθνικό Συμβούλιο, δεν θα βγάζει άκρη.
Και θα χρησιμοποιείται ως θεσμός μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων για εσωτερική κατανάλωση, αντί για καταρτισμό στρατηγικής για λύση και επανενσωμάτωση των κατεχομένων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Και οι Τούρκοι θα συνεχίζουν να μας κατηγορούν διεθνώς ότι έχουμε την ευθύνη των αδιεξόδων, εφόσον οι λανθασμένες εκτός τόπου και χρόνου πολιτικές μας δίδουν την ευκαιρία στην Άγκυρα να απαλλάσσεται των ευθυνών της ως κατοχική δύναμη και να εμπεδώσει με ή χωρίς λύση τη διχοτόμηση.
