Η πολιτική και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Αναμφίβολα η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών σήμερα σε διεθνές επίπεδο όχι μόνο χρησιμοποιεί το διαδίκτυο, αλλά και διαθέτει προσωπικό αποτύπωμα σε ένα τουλάχιστον μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Μια νέα μορφή κοινωνικοποίησης, επομένως και πολιτικής προβολής, έχει πλέον εδραιωθεί, δημιουργώντας νέους όρους στο πολιτικό παίγνιο.Το facebook ή το twitter παράγει νέες πολιτικές τάσεις, αλλά και δυναμικά πολιτικά μέσα διασποράς της είδησης, με στόχο τη γρήγορη διάχυση απόψεων, ιδεών, συνθημάτων, προσκλήσεων κ.ά. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πυρήνας επικοινωνίας, προβολής, διαφήμισης και επηρεασμού της κοινής γνώμης σε ποσοτικές κλίμακες που ξεπερνούν τους συμβατικούς αριθμούς, τα γεωγραφικά δεδομένα κ.ά. Για παράδειγμα, ο ρόλος του twitter κατά τη διάρκεια της εξέγερσης στο πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης ή στην κατάληψη της πλατείας Ταχρίρ στο Κάιρο είναι καταλυτικός και ήδη μελετάται ως πολιτικό εργαλείο αιχμής από μεγάλο αριθμό κοινωνικών επιστημόνων ανά τον κόσμο.

Ο κόσμος εξελίσσεται, επομένως μεταβάλλεται και η πολιτική διεργασία. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα στη Σαουδική Αραβία το twitter έχει επιτύχει να γίνει ένα ελεύθερο βήμα διαλόγου, ένα είδος σύγχρονου Speaker’s Corner του Hyde Park. Η αλλαγή διαπιστώνεται και στην Ελλάδα. Πλέον ένας μεγάλος αριθμός πολιτικών διαθέτει λογαριασμό στο twitter, με το οποίο όχι μόνο προβάλλουν το έργο τους ή τα γραπτά τους, αλλά και παίρνουν μέρος στον δημόσιο διάλογο που εξελίσσεται καθημερινά εμπρός σε ένα κοινό εκατοντάδων χιλιάδων ψηφοφόρων. Αναμφίβολα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πολυπλοκοποιούν την πολιτική αναμέτρηση, αφού εδραιώνουν σε καθημερινό επίπεδο και σε δημόσια θέα την πολιτική αντιπαράθεση, αλλά και αυξάνουν τα μέσα επίτευξης της εσωτερικής νομιμοποίησης μιας ιδέας, μιας ενέργειας, ενός μηνύματος. Τέλος, ισχυροποιείται ο έλεγχος που ασκείται από την κοινωνία των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα, καθώς βέβαια και τα ερεθίσματα αξιολόγησης.

Μια μεγάλη ψηφιακή εκκλησία του δήμου υφίσταται πλέον σε οθόνες ταμπλετών και έξυπνων κινητών, όπου ο καθένας λαμβάνει το μήνυμα και το αξιολογεί ανά πάσα ώρα και στιγμή. Αυτή η διαδικασία διαμορφώνει νέες τάσεις στην πολιτική διάδραση και ώσμωση, καθώς επίσης και στον έντυπο Τύπο, όπου πλέον η βαρύτητα πέφτει στον τρόπο ανάλυσης μιας πληροφορίας και όχι στην παροχή της πληροφορίας αυτής καθαυτής.

Οδεύουμε ως γηραιά ήπειρος σε μια μακρά προεκλογική περίοδο για τις ευρωεκλογές υπό συνθήκες υψηλής πολιτικής πόλωσης και κοινωνικής δυσαρέσκειας, και το διαδίκτυο αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα παίξουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο θα διεξαχθεί η όλη διαδικασία, ενώ θα κρίνουν αποφασιστικά και τη δημιουργία του προεκλογικού πλαισίου.

Κάποτε ο έντυπος Τύπος και η τηλεόραση ήταν τα κομβικά μέσα διαμόρφωσης των όρων της πολιτικής μονομαχίας. Κλασικό παράδειγμα, η λογομαχία μεταξύ Ρίτσαρντ Νίξον και Τζον Κένεντι τον Σεπτέμβριο του 1960, όταν ο δεύτερος νίκησε τις εντυπώσεις απέναντι σε έναν αντίπαλο που ιδροκοπούσε ασταμάτητα υπό τους δυνατούς τηλεοπτικούς προβολείς. Σήμερα η μάχη κατά ένα μεγάλο ποσοστό, τουλάχιστον ως προς τους αναποφάσιστους, θα δοθεί στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην Ελλάδα κερδισμένος θα είναι ο πολιτικός αυτός φορέας που θα προσεγγίσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως εργαλείο προβολής των πολιτικών θέσεών του και όχι ως μια πλατφόρμα προβολής των ναρκισσιστικών ενστίκτων στελεχών με «εγώ» μεγαλύτερο των σημερινών τραγικών δεδομένων.  H κοινωνική κλίμακα στην οποία απευθύνονται πλέον τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ασύλληπτα μεγάλη και η φθορά ακαριαία και βαρύτατη σε περίπτωση σφαλμάτων. Μια νέα εποχή έχει ήδη ανατείλει, όπου ο πολιτικός χρόνος έχει σμικρυνθεί υπερβολικά και μέσα σε δευτερόλεπτα κρίνονται το μήνυμα και ο αποστολέας.  Κι όποιος αντέξει...
 Σπύρος Ν. Λίτσας