Με βάση τις διαρροές που υπήρχαν δύο μήνες πριν αναφορικά με τις
προθέσεις και τα σχέδια του Μπάρακ Ομπάμα, τα οποία μετέφερε στις
εμπλεκόμενες πλευρές ο απεσταλμένος και επιφορτισμένος με το όλο
εγχείρημα Τζον Κέρι, η εικόνα που προέκυπτε ήθελε ένα σχέδιο ρεαλιστικό,
το οποίο και άγγιζε την ουσία των προβλημάτων.
Από την αντίδραση της κυβέρνησης Νετανιάχου ήταν επίσης σαφές πως στο Ισραήλ δεν υπήρχε ιδιαίτερος ενθουσιασμός με το σχέδιο αυτό και το χάσμα ανάμεσα στο Τελ Αβίβ και την Ουάσιγκτον διευρυνόταν, με αποτέλεσμα η κρίση να είναι πιο αισθητή από ποτέ στις σχέσεις των δύο χωρών.
Στο περιθώριο της Συνόδου στο Νταβός την εβδομάδα που μας πέρασε, Κέρι και Νετανιάχου συναντήθηκαν για να συζητήσουν εκ νέου το σχέδιο για το Παλαιστινιακό. Ωστόσο, οι προσδοκίες, όχι μόνο για τα αποτελέσματα του αμερικανικού εγχειρήματος, αλλά και για τις ίδιες τις προτάσεις που θα αποτυπώνονται στο χαρτί, έχουν χαμηλώσει υπερβολικά, καθιστώντας την προσέγγιση επικοινωνιακή και όχι ουσιαστική.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το σχέδιο πρότασης το οποίο έχει πλέον συνταχθεί από την αμερικανική πλευρά δεν αγγίζει καν σειρά ουσιαστικών ζητημάτων, ενώ ακόμη κι όταν αυτά αναφέρονται, η προσέγγιση είναι καθαρά διπλωματική.
Ο Τζον Κέρι, για παράδειγμα, φέρεται να έχει αποδεχθεί το πάγιο αίτημα της κυβέρνησης Νετανιάχου να αναγνωριστεί το Ισραήλ από την παλαιστινιακή ηγεσία ως εβραϊκό κράτος, κάτι το οποίο προβληματίζει τους Παλαιστίνιους διότι δημιουργεί αρνητικές προϋποθέσεις για τις μη εβραϊκές κοινότητες εντός του Ισραήλ. Επίσης το δικαίωμα των Παλαιστινίων στα ανατολικά Ιεροσόλυμα θα αποτελεί απλή αναφορά στο όποιο τελικό κείμενο και όχι συμφωνία. Το Ισραήλ θα απαλλάσσεται από την όποια ευθύνη αναφορικά με τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες.
Η ανταλλαγή γαιών στο πλαίσιο της διατήρησης κάποιων οικισμών εποίκων στα κατεχόμενα της Δυτικής Όχθης δεν θα προβλέπει αντιστοιχία ένα προς ένα ως προς την ποσότητα και την ποιότητα των εδαφών που θα ανταλλαγούν. Αυτό πολύ απλά μεταφράζεται σε δικαίωμα του Ισραήλ να προσαρτήσει εδάφη που κατέχει από τον πόλεμο του 1967 κι έπειτα δίχως να υποχρεούται σε απόδοση αντίστοιχων γαιών από τα διεθνώς πιστοποιημένα εδάφη του Ισραήλ.
Από τη μέχρι πρότινος δημόσια εμφάνιση και τις τοποθετήσεις του Τζον Κέρι για το Παλαιστινιακό, οι προσδοκίες ήταν πολύ μεγαλύτερες από αυτό που προκύπτει ως σχέδιο επαναπροσέγγισης για την ώρα. Αρχικά ο στόχος ήταν η άσκηση πίεσης στις δύο πλευρές για την αποδοχή περιγράμματος για την τελική συμφωνία. Κατόπιν αυτός ο στόχος εγκαταλείφθηκε για να αντικατασταθεί από μια ειρηνευτική πρόταση, την οποία Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι περιμένουν να τους γνωστοποιηθεί.
Αυτό στο οποίο είχε αρχικώς αποδοθεί ο τίτλος «Συμφωνία συνολικής λύσης» έχει υποβιβαστεί σε πλαίσιο επανέναρξης του ειρηνευτικού διαλόγου. Αντί συμφωνίας αναμένεται κείμενο κατανόησης και επανέναρξης του διαλόγου. Σε γενικές γραμμές η αίσθηση που δημιουργείται είναι πως πολύ πριν ξεκινήσει η όποια προσέγγιση ο Κέρι πιστώνεται μια πρώτη αποτυχία.
Εφόσον το σχέδιο, το οποίο έχει διαρρεύσει, δοθεί στις δυο πλευρές δίχως τροποποιήσεις, γίνεται κατανοητό ότι είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου. Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί έναν διάλογο ο οποίος δεν προσφέρει ούτε στο ελάχιστο κάτι καινούργιο. Ίσως να συμμετάσχει σε αυτόν για τυπικούς λόγους, ωστόσο άτομα από το περιβάλλον του -αν και είναι προσεκτικοί στα σχόλιά τους- διαβεβαιώνουν πως δεν βλέπουν φως στο τούνελ. Ακόμη κι αν ο Αμπάς αποδεχόταν τις προτάσεις Κέρι, ακόμη κι αν υπέγραφε ένα τέτοιο κείμενο, δεν θα ήταν σε θέση να το εφαρμόσει. «Η υπογραφή ενός τέτοιου κειμένου θα σήμαινε και την απομάκρυνσή του από το αξίωμα που κατέχει» σχολιάζει με νόημα στέλεχος της Παλαιστινιακής Αρχής που συμμετέχει στη διαπραγματευτική ομάδα.
Εντός των επόμενων εβδομάδων αναμένεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο και κυρίως οι λέξεις πίσω από τις αμερικανικές προθέσεις. Η αίσθηση, για την ώρα, είναι ότι πριν καν ανοίξει τα χαρτιά του ο Τζον Κέρι έχει υποστεί μια πρώτη ήττα, υποκύπτοντας στις δυνάμεις εκείνες που δεν επιθυμούν την ανατροπή του υπάρχοντος status quo στην περιοχή.
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: ΠΑΝΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
Από την αντίδραση της κυβέρνησης Νετανιάχου ήταν επίσης σαφές πως στο Ισραήλ δεν υπήρχε ιδιαίτερος ενθουσιασμός με το σχέδιο αυτό και το χάσμα ανάμεσα στο Τελ Αβίβ και την Ουάσιγκτον διευρυνόταν, με αποτέλεσμα η κρίση να είναι πιο αισθητή από ποτέ στις σχέσεις των δύο χωρών.
Στο περιθώριο της Συνόδου στο Νταβός την εβδομάδα που μας πέρασε, Κέρι και Νετανιάχου συναντήθηκαν για να συζητήσουν εκ νέου το σχέδιο για το Παλαιστινιακό. Ωστόσο, οι προσδοκίες, όχι μόνο για τα αποτελέσματα του αμερικανικού εγχειρήματος, αλλά και για τις ίδιες τις προτάσεις που θα αποτυπώνονται στο χαρτί, έχουν χαμηλώσει υπερβολικά, καθιστώντας την προσέγγιση επικοινωνιακή και όχι ουσιαστική.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το σχέδιο πρότασης το οποίο έχει πλέον συνταχθεί από την αμερικανική πλευρά δεν αγγίζει καν σειρά ουσιαστικών ζητημάτων, ενώ ακόμη κι όταν αυτά αναφέρονται, η προσέγγιση είναι καθαρά διπλωματική.
Ο Τζον Κέρι, για παράδειγμα, φέρεται να έχει αποδεχθεί το πάγιο αίτημα της κυβέρνησης Νετανιάχου να αναγνωριστεί το Ισραήλ από την παλαιστινιακή ηγεσία ως εβραϊκό κράτος, κάτι το οποίο προβληματίζει τους Παλαιστίνιους διότι δημιουργεί αρνητικές προϋποθέσεις για τις μη εβραϊκές κοινότητες εντός του Ισραήλ. Επίσης το δικαίωμα των Παλαιστινίων στα ανατολικά Ιεροσόλυμα θα αποτελεί απλή αναφορά στο όποιο τελικό κείμενο και όχι συμφωνία. Το Ισραήλ θα απαλλάσσεται από την όποια ευθύνη αναφορικά με τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες.
Η ανταλλαγή γαιών στο πλαίσιο της διατήρησης κάποιων οικισμών εποίκων στα κατεχόμενα της Δυτικής Όχθης δεν θα προβλέπει αντιστοιχία ένα προς ένα ως προς την ποσότητα και την ποιότητα των εδαφών που θα ανταλλαγούν. Αυτό πολύ απλά μεταφράζεται σε δικαίωμα του Ισραήλ να προσαρτήσει εδάφη που κατέχει από τον πόλεμο του 1967 κι έπειτα δίχως να υποχρεούται σε απόδοση αντίστοιχων γαιών από τα διεθνώς πιστοποιημένα εδάφη του Ισραήλ.
Από τη μέχρι πρότινος δημόσια εμφάνιση και τις τοποθετήσεις του Τζον Κέρι για το Παλαιστινιακό, οι προσδοκίες ήταν πολύ μεγαλύτερες από αυτό που προκύπτει ως σχέδιο επαναπροσέγγισης για την ώρα. Αρχικά ο στόχος ήταν η άσκηση πίεσης στις δύο πλευρές για την αποδοχή περιγράμματος για την τελική συμφωνία. Κατόπιν αυτός ο στόχος εγκαταλείφθηκε για να αντικατασταθεί από μια ειρηνευτική πρόταση, την οποία Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι περιμένουν να τους γνωστοποιηθεί.
Αυτό στο οποίο είχε αρχικώς αποδοθεί ο τίτλος «Συμφωνία συνολικής λύσης» έχει υποβιβαστεί σε πλαίσιο επανέναρξης του ειρηνευτικού διαλόγου. Αντί συμφωνίας αναμένεται κείμενο κατανόησης και επανέναρξης του διαλόγου. Σε γενικές γραμμές η αίσθηση που δημιουργείται είναι πως πολύ πριν ξεκινήσει η όποια προσέγγιση ο Κέρι πιστώνεται μια πρώτη αποτυχία.
Εφόσον το σχέδιο, το οποίο έχει διαρρεύσει, δοθεί στις δυο πλευρές δίχως τροποποιήσεις, γίνεται κατανοητό ότι είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου. Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί έναν διάλογο ο οποίος δεν προσφέρει ούτε στο ελάχιστο κάτι καινούργιο. Ίσως να συμμετάσχει σε αυτόν για τυπικούς λόγους, ωστόσο άτομα από το περιβάλλον του -αν και είναι προσεκτικοί στα σχόλιά τους- διαβεβαιώνουν πως δεν βλέπουν φως στο τούνελ. Ακόμη κι αν ο Αμπάς αποδεχόταν τις προτάσεις Κέρι, ακόμη κι αν υπέγραφε ένα τέτοιο κείμενο, δεν θα ήταν σε θέση να το εφαρμόσει. «Η υπογραφή ενός τέτοιου κειμένου θα σήμαινε και την απομάκρυνσή του από το αξίωμα που κατέχει» σχολιάζει με νόημα στέλεχος της Παλαιστινιακής Αρχής που συμμετέχει στη διαπραγματευτική ομάδα.
Εντός των επόμενων εβδομάδων αναμένεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο και κυρίως οι λέξεις πίσω από τις αμερικανικές προθέσεις. Η αίσθηση, για την ώρα, είναι ότι πριν καν ανοίξει τα χαρτιά του ο Τζον Κέρι έχει υποστεί μια πρώτη ήττα, υποκύπτοντας στις δυνάμεις εκείνες που δεν επιθυμούν την ανατροπή του υπάρχοντος status quo στην περιοχή.
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: ΠΑΝΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
