Του Κώστα Ράπτη Στην Τουρκία, ο δρόμος προς τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου 2014 (και
πολύ περισσότερο προς τις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου, όπου ο
πρωθυπουργός Tayyip Erdoğan φιλοδοξεί να αναδειχθεί στην αρχηγία του
κράτους με άμεση καθολική ψηφοφορία) είναι στρωμένος με “αίμα” και...
λάσπη. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) αντιμετωπίζει την
μεγαλύτερη δοκιμασία του μετά το 2007, οπότε το κεμαλικό κατεστημένο
επιχείρησε τη δικαστική του απαγόρευση. Τότε, η αμείλικτη απάντηση των
κυβερνώντων ήταν οι σαρωτικές διώξεις και μετέπειτα καταδίκες που έφερε η
αποκάλυψη της υπόθεσης Ergenekon, ήτοι του παρακρατικού δικτύου που
συνωμοτούσε για την ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης μέσα από
προβοκάτσιες. Ωστόσο, τώρα, οι ίδιες διωκτικές αρχές έχουν επιφέρει
ισχυρότατο πλήγμα εναντίον του Erdoğan και της ικανότητάς του να
προβάλλει ως ο ηγέτης ενός “λευκού” (Αk) κόμματος, όπως το θέλει το
ακρωνύμιό του.
Από το πρωί της 17ης Ιανουαρίου, η αστυνομία προχώρησε στην σύλληψη 84
προσώπων στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα μετά από έρευνα η οποία
διεξαγόταν υπό άκρα μυστικότητα τον τελευταίο χρόνο. Η λίστα των
συλληφθέντων ήταν εντυπωσιακή, εφόσον συμπεριλάμβανε τους υιούς των
υπουργών Εσωτερικών Muammer Güler, Οικονομίας Zafer Çağlayan
,Περιβάλλοντος και Οικισμού Erdoğan Bayraktar, τους μεγιστάνες των
κατασκευών Ali Ağaoğlu, Osman Ağca και Emrullah Turanlı, τον Süleyman
Aslan, επικεφαλής της κρατικής τράπεζας Halkbank, τον δήμαρχο Fatih
(ήτοι του διαμερίσματος της Κωνσταντινούπολης που ταυτίζεται με την
παλαιά Επτάλοφο) Mustafa Demir, τον Αζέρο επιχειρηματία Reza Zarrab
καθώς διευθυντικά στελέχη υπουργείων.
Η υπόθεση προέκυψε από τη σύγκλιση τριών διαφορετικών ερευνών που αφορούσαν τις δραστηριότητες του Zarrab (εξαγορά της τουρκικής υπηκοότητας για συγγενείς και συνεργάτες του), της Halkbank (παράνομες συναλλαγές με το Ιράν, κατά παράβαση των διεθνών κυρώσεων) και του υπουργείου Περιβάλλοντος (αποχαρακτηρισμός προστατευόμενων περιοχών της Κωνσταντινούπολης προς όφελος “φίλων” κατασκευαστών). Επικεφαλής της έρευνας (η οποία συμπεριλάμβανε και την παρακολούθηση των συνδιαλέξεων των υπουργικών τέκνων) είναι οι εισαγγελείς Zekeriya Öz και Celal Kara, οι οποίοι πρωτοστάτησαν σε προηγούμενες έρευνες εναντίον της Ergenekon.
Η ανακοίνωση των συλλήψεων προκάλεσε πτώση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης κατά τουλάχιστον 2% (και 4% σε ό,τι αφορά τις μετοχές της Halkbank).
Οι υπουργοί Εσωτερικών, Οικονομίας και Περιβάλλοντος ακύρωσαν τις προγραμματισμένες δραστηριότητές τους την Τρίτη, ενώ ο Erdoğan, o οποίος δεν είχε ενημερωθεί για την έρευνα αρχικά δήλωσε ότι δεν είναι σωστό να τοποθετηθεί σχετικά με μία δικαστική έρευνα εν εξελίξει, κατόπιν όμως, στον προσφιλή του ρόλο του “θύματος”, διαμήνυσε ότι “η Τουρκία δεν είναι μπανανία” και ότι το ΑΚΡ δεν θα υποκύψει στις όποιες βρώμικες μεθόδους και ανίερες συμμαχίες επιλέξουν οι αντίπαλοί του.
Ήδη κατά τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του καλοκαιριού, ο Τούρκος πρωθυπουργός είχε επανειλημμένα αναφερθεί στις “σκοτεινές δυνάμεις” εντός και εκτός της χώρας απεργάζονταν την υπονόμευσή του. Όμως εν προκειμένω τα πράγματα είναι περισσότερο σαφή: οι πάντες θεωρούν το τελευταίο σκάνδαλο ως απάντηση του δικτύου του Fethullah Gülen στην προσπάθεια της κυβέρνησης να απαγορεύσει τη λειτουργία των φροντιστηρίων προπαρασκευής για τις εξετάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Εγκατεστημένος στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ από την επαύριο του “μεταμοντέρνου πραξικοπήματος” του 1997 ο πρώην ιεροκήρυκας Gülen ηγείται μιας ισχυρής “κοινότητας” (Cemaat) η οποία ελέγχει περίπου χίλια σχολεία ανά τον κόσμο (και το ένα τέταρτο των φροντιστηρίων) και ισχυρά μέσα ενημέρωσης (όπως η εφημερίδα Ζaman), ενώ θεωρείται ότι έχει διεισδύσει στη Δικαιοσύνη και την Αστυνομία. Το τελευταίο αυτό στοιχείο υπήρξε αποφασιστικής σημασίας όταν η “κοινότητα”, ως σύμμαχος τότε του Erdoğan, πήρε πάνω της το ξεδόντιασμα του κεμαλικού κατεστημένου. Ωστόσο, η συμμαχία αυτή διερράγη όταν ο πρωθυπουργός παρεμπόδισε την διείσδυση της “κοινότητας” στις μυστικές υπηρεσίες, Από την πλευρά του ο Gülen έχει σταθεί επιφυλακτικός απέναντι στα κουρδικά ανοίγματα του Erdoğan και επικριτικός σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των διαδηλωτών του καλοκαιριού και την διαιώνιση της αντιπαράθεσης Τουρκίας-Ισραήλ.
Άλλωστε, στις ΗΠΑ η AIPAC, κυριότερη οργάνωση του φιλοϊσραηλινού λόμπι, κινητοποίησε 47 γερουσιαστές, οι οποίοι ζήτησαν τη διεξαγωγή έρευνας εναντίον της Halkbank, η οποία αποτελούσε κοινό μυστικό ότι πρωτοστατούσε στις εξαγωγές τουρκικού χρυσού προς το Ιράν, με αντάλλαγμα την εισαγωγή ιρανικών υδρογονανθράκων, κατά παράκαμψη των διεθνών κυρώσεων. Επιπλέον, ο υπερατλαντικός παράγοντας έχει πολλά να πει για τον πλουτισμό όχι μόνο των Τούρκων υπουργών αλλά και του ίδιου του Erdoğan και της οικογένειάς του, όπως προκύπτει από τα διπλωματικά τηλεγραφήματα που διέρρευσαν μέσω Wikileaks.
Στο εσωτερικό της Τουρκίας, πάντως, η αντιπολίτευση, ήδη γαλβανισμένη από τη συζήτηση περί προϋπολογισμού, όπου για άλλη μία φορά δεν επισυνάφθηκε αναλυτική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κάνει λόγο για το “μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία της Τουρκικής Δημοκρατίας” και ζητά την παραίτηση του πρωθυπουργού. Στην δε κυβερνώσα παράταξη, αναρωτιούνται αν υπάρχουν άλλοι βουλευτές πρόθυμοι να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Hakan Şükür (άλλοτε ποδοσφαιρικού αστέρα της Galatasaray, της Inter Milan και της Εθνικής Τουρκίας), ο οποίος εγκατέλειψε το ΑΚΡ, αλλά όχι και τη βουλευτική του έδρα, καταγγέλλοντας την “αχαριστία” των κυβερνώντων προς την “κοινότητα” του Gülen.
