15 Δεκεμβρίου 2013

ΧΩΡΙΖΕΙ ΣΤΑ ΔΥΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ Κρυφά μνημόνια στην ατζέντα Μέρκελ

«Το γερμανικό οικονομικό... τείχος θα χωρίζει την Ευρωζώνη πολλά χρόνια ακόμη», είναι η χαρακτηριστική δήλωση ενός διεθνούς πολιτικού αναλυτή στο «Εθνος της Κυριακής».
Η καγκελαρία δεν επιθυμεί με κανέναν τρόπο τον αυστηρό κεντρικό έλεγχο των τραπεζών που σχεδίασε ο Ντράγκι, γιατί φοβάται ότι στην περίπτωση αυτή θα οδηγηθούν στο λουκέτο και γερμανικές τράπεζες.

Ο ίδιος εξηγεί ότι «το ευρωπαϊκό όνειρο οικονομικής ολοκλήρωσης πήρε κάποιο επίχρισμα από την τελευταία συνάντηση των υπουργών Οικονομικών στο Eurogroup, διότι θεωρήθηκε ότι για να γίνει η οικονομική ολοκλήρωση πρέπει να προηγηθεί η τραπεζική αφού πρώτα θεσπιστεί ο κεντρικός έλεγχος, ο οποίος θα οδηγήσει στο κλείσιμο τραπεζών που έχουν σημαντικά προβλήματα έγκαιρα, ώστε να μην παρουσιάζονται τα κακά φαινόμενα του παρελθόντος.Οι Γερμανοί δεν επιθυμούν με κανέναν τρόπο να υπάρχει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ενωση έτσι όπως σχεδιάστηκε από την Ευρώπη και τον επικεφαλής της ΕΚΤ κ. Ντράγκι. Δεν επιθυμούν δηλαδή για κανέναν λόγο να υπάρχει η τραπεζική ενοποίηση, μέρος της οποίας είναι ο αυστηρός κεντρικός έλεγχος που θα οδηγεί σε διαφάνεια και που θα μπορούσε να οδηγήσει τις γερμανικές τράπεζες, μεγάλες και μικρές, σε κλείσιμο.

Γι' αυτό οι Γερμανοί και ζήτησαν εξαίρεση από τον έλεγχο για τις τράπεζές τους, τις Sparkasse (ταχυδρομικά ταμιευτήρια) που έχουν τοξικά στοιχεία στο ενεργητικό τους, συνολικής αξίας 1 τρισ. ευρώ... Βεβαίως, ταυτόχρονα δεν θέλουν να βάλουν το χέρι στην τσέπη για άλλα τραπεζικά συστήματα την ίδια ώρα που «κουκουλώνουν» τα προβλήματα των δικών τους τραπεζών και διαχειρίζονται τις ζημιές τους από λίγο κάθε χρόνο.

Η κρίση στην Ευρώπη είναι τραπεζική, λέει στο «Εθνος» οικονομικός αναλυτής διεθνούς κύρους, εξαιρώντας τη χώρα μας, για την οποία πιστεύει ότι ήταν και είναι δημοσιονομικής φύσεως.
Οι πολιτικοί ηγέτες του Νότου αλλά και η Γαλλία δεν είχαν το σθένος με αυτό το επιχείρημα να αντικρούσουν την εφαρμογή μέτρων λιτότητας στην Ευρωζώνη, την οποία τώρα υφίστανται μέσω της κρίσης των τραπεζικών συστημάτων τους, και να επιβάλουν μια συνολική λύση για τα τραπεζικά συστήματα της Ευρωζώνης σταματώντας τις δυσμενείς συνέπειες που βιώνουν τώρα. Αντ' αυτού, η Γερμανία βρήκε την ευκαιρία να επιβάλει την τάξη που εκείνη εκτιμά στις υπόλοιπες και περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης.

Ετσι λοιπόν, αντί να υπάρξει η αδέκαστη Κεντρική Αρχή Ελέγχου από την ΕΚΤ, αποφασίστηκε ένα βρυξελλώδους εμπνεύσεως σχήμα εξυγίανσης-διάσωσης ή εκκαθάρισης των τραπεζών.
Μάλιστα, σε αυτό το σχήμα που συμφωνήθηκε δεν υπάρχει σαφής απάντηση στο ερώτημα αν μια τράπεζα διαπιστώνεται ότι έχει προβλήματα ποιος θα το αποφασίζει και πώς θα το αποφασίζει το κλείσιμο μιας τράπεζας. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν αποτελεί θεωρία, καθώς αυτός που αποφασίζει είναι ο ίδιος που παίρνει και το χρηματικό βάρος της διάσωσης. Δηλαδή αυτός που πληρώνει.

Υστερα από 16 ώρες διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες κατέληξαν να συμφωνήσουν στις γερμανικές θέσεις επί της αρχής, ενώ για τα περισσότερα επιμέρους σημαντικά θέματα θα κληθούν να αποφασίσουν στη χώρα μας, το α' εξάμηνο του 2014, επί της ελληνικής προεδρίας.

Εκτιμάται ότι ισχυρό ρόλο θα παίξει στο μέλλον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο, προς το παρόν τουλάχιστον, η Γερμανία πέτυχε τις κρίσιμες αποφάσεις να μην τις λαμβάνουν οι ανώτατοι υπερεθνικοί θεσμοί, όπως π.χ. η Κομισιόν και η ΕΚΤ, αλλά τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης (μέσω του Eurogroup ή του Ecofin). Αυτό θα... ευνοήσει μια διακυβερνητική διαπραγμάτευση εφ' όλης της ύλης. Γι' αυτό, πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι σε αυτό το διακυβερνητικό «παζάρι» η Γερμανία θα επιχειρήσει να περάσει δημοσιονομικά μέτρα και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις -που αποτελεί άμεση προτεραιότητά της- τουλάχιστον για τις δύο χώρες: Γαλλία και Ιταλία.

Το «αλισβερίσι» αυτό είναι απαραίτητο στη Γερμανία για τη διετία 2014-2015 που δεν θα ισχύει το bail-in, αλλά που θα βρίσκεται προ των πυλών, προκειμένου να ασκήσει τις πιέσεις για ενέργειες που θεωρεί, δικαίως ή αδίκως, ότι απαιτείται να γίνουν άμεσα, αφού το σκεπτικό που κυριαρχεί στην Ευρώπη είναι ότι οι δύο αυτές χώρες δεν μπορούν να μπουν σε μνημόνιο αλά... ελληνικά ή πορτογαλικά.

Οπως και της Γερμανίας, τα τραπεζικά συστήματα της Γαλλίας και της Ιταλίας είναι με ανοιχτές πληγές, αλλά τα δύο κράτη-μέλη της Ευρωζώνης έχουν ένα βασικό μειονέκτημα που δεν αντιμετωπίζει η χώρα της Μέρκελ: δεν έχουν ισχυρά ταμεία διάσωσης, ενώ παράλληλα, δύσκολα προσελκύουν, λόγω των προβλημάτων τους, νέους επενδυτές.

Ταμείο - κοροϊδία
Στο ίδιο γερμανικό πλαίσιο αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ένα υβριδικό ταμείο, που θα είναι μεν ευρωπαϊκό, αλλά θα απαρτίζεται από εθνικές «δεξαμενές» κεφαλαίου. Το ταμείο αυτό εκτιμάται ότι θα συγκεντρώσει από τα τραπεζικά συστήματα της Ευρωζώνης σε μια 10ετία περί τα 70 δισ. ευρώ, αναφέρουν διεθνή πρακτορεία. Γνωρίζοντας τις δυσκολίες που έφερε η Γερμανία για το σχέδιο οικονομικής διάσωσης από το ευρωπαϊκό ταμείο ESM, οικονομολόγοι και τραπεζικοί αναλυτές διερωτώνται αν αυτό το υβριδικό ταμείο που θα δημιουργηθεί για την εξυγίανση και εκκαθάριση των τραπεζών με τόσο λίγα κεφάλαια θα καταφέρει να διασώσει κάποια τράπεζα από τους κολοσσούς που δραστηριοποιούνται σήμερα στην Ευρώπη. Για να αντιληφθεί κάποιος τα μεγέθη των ευρωπαϊκών τραπεζών, η μεγαλύτερη τράπεζα της Ευρωζώνης που είναι η Deutsche Bank έχει σύνολο ενεργητικού αξίας 3 τρισ. ευρώ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΚΤ πιστεύουν επίσης ότι η τραπεζική ενοποίηση δεν μπορεί να λειτουργήσει αν οι τράπεζές της δεν είναι όλες κάτω από τον ίδιο αυστηρό έλεγχο, δεδομένου ότι οι περιφερειακές τράπεζες αλλά και άλλες μεγάλες τράπεζες της Ευρώπης είναι πλήρεις τοξικών και θα καταρρεύσουν από τον αυστηρό έλεγχο. Ο μακρύς αγώνας για την ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση φρενάρεται συνεχώς από τη Γερμανία, η οποία επιθυμεί τη λειτουργία του κεντρικού ελέγχου με τους δικούς της όρους ή και... καθόλου.Η ομπρέλα της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης θα ανοίξει στις 4 Νοεμβρίου του επόμενου έτους και προς το παρόν προβλέπεται ότι θα ενταχθούν οι 128 μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι τέσσερις ελληνικές συστημικές.

Επιπτώσεις
Με την υιοθέτηση του σχεδίου διάσωσης-εξυγίανσης ή και εκκαθάρισης μιας τράπεζας «εκ των έσω» (bail-in), οι επιπτώσεις θα είναι πολύπλευρες και ξεκινούν από τον απλό καταθέτη, τον ομολογιούχο και τον μέτοχο επενδυτή και φτάνουν μέχρι και τις πραγματικές οικονομίες των χωρών της Ευρωζώνης και τις επιχειρήσεις που λειτουργούν σε αυτές.Πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως η πεποίθηση της γερμανικής πλευράς ότι θα διατηρήσει τα υψηλά ποσά καταθέσεων που προέρχονται από τις αδύναμες χώρες του Νότου και ότι θα προσελκύσει και άλλες ως ισχυρή χώρα αποτελούν φρούδες ελπίδες των ιδίων.Οι ίδιοι αναλυτές εκτιμούν ότι μπορεί να αλλάξει η θέση ολόκληρης της Ευρώπης στον παγκόσμιο «χάρτη» από τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι αποφάσεις που λαμβάνονται έναντι άλλων που δεν ακολουθούν.Εκτιμούν επίσης ότι σε περίπτωση αναγκαστικής εκκαθάρισης μιας τράπεζας της Ευρωζώνης θα μπορούσε στη χειρότερη αλλά πιθανή περίπτωση να γίνει μαζική φυγή καταθέσεων και να προκληθεί και το φαινόμενο «ντόμινο».Επιπλέον, το πιο απλό που εκτιμάται ότι θα συμβεί σε μεγάλο βαθμό όσον αφορά τις καταθέσεις είναι οι επιχειρήσεις αλλά και τα φυσικά πρόσωπα που έχουν υψηλά ποσά να τα «φυγαδεύσουν» εκτός Ευρωζώνης.Η πληγή στην εμπιστοσύνη του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος εν συνόλω θεωρείται ότι προς το τέλος του 2015 θα δημιουργήσει «φυγή» μεγάλου ύψους καταθέσεων σε χώρες εκτός Ευρωζώνης, όπως π.χ. προς τη Μ. Βρετανία, την Αμερική, την Ασία κ.α. Προβλέπεται δηλαδή ότι από την εφαρμογή του bail-in ένας από τους μεγάλους χαμένους θα είναι και η Γερμανία.

Το τραπεζικό «παζλ» που τείνει να καταστρέψει η Γερμανία έχει και άλλα κομμάτια. Οσοι ομολογιούχοι έχουν τραπεζικά ομόλογα πλήρους εξασφάλισης ή μειωμένης εξασφάλισης, λήξης μετά το 2016, ήδη έχουν στα χέρια τους ομόλογα που αξίζουν κάτι λιγότερο εφόσον θα ήθελαν να τα πουλήσουν. Διότι ο κίνδυνος μεγαλώνει και ο επενδυτής θα μειώσει την τιμή για να το αγοράσει.
Επίσης, σε νέες εκδόσεις οι τράπεζες θα έχουν μεγάλο πρόβλημα να προσελκύσουν επενδυτές, ακόμα και με αυξημένα «κουπόνια» (απόδοση που πληρώνεται ετησίως στους κατόχους ομολόγων), καθώς οι εν δυνάμει ομολογιούχοι θα έχουν αυξημένο ρίσκο να μην το πληρωθούν ποτέ.
Αυτή είναι η δεύτερη πηγή ρευστότητας που θα κάνει «φτερά» μετά την εφαρμογή της «εκ των έσω» διάσωσης.

Επιπλέον, εφόσον γίνει αποδεκτό και το δεύτερο σκέλος της γερμανικής απαίτησης, δηλαδή να θεωρούνται τα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα σε κάποιον βαθμό ανασφαλή, τότε οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να εγγράφουν ζημίες (προβλέψεις) και η κατάσταση των χαρτοφυλακίων των τραπεζών θα χειροτερέψει ακόμα περισσότερο από την ήδη δυσμενή εικόνα που παρουσιάζουν.
Ευφυώς ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, δήλωσε ότι η αξιολόγηση των κρατικών ομολόγων πρέπει να είναι σε παγκόσμια κλίμακα και έτσι, κομψά, ακύρωσε, επί του παρόντος τουλάχιστον, τις γερμανικές προτάσεις.«Η πρώτη φορά που θα συμβεί θα είναι σοκ. Το bail-in δεν έχει εκτιμηθεί από την αγορά μέχρι στιγμής. Επί του παρόντος η αγορά κοστολογεί ότι οι πιθανότητες να συμβεί αντιστοιχούν σε λιγότερο από 15%». Αυτά δήλωσε ο επικεφαλής των Ευρωπαίων αναλυτών χρηματοπιστωτικής αξιολόγησης της Citigroup, Ααρον Ελιοτ.
ΕΛΕΝΗ ΚΟΜΙΝΗ