Με τον Σάββα Ιακωβίδη
Τι θα γίνει με τα χημικά όπλα του δικτάτορα της Συρίας, Άσαντ; Χάρη
στους επιδέξιους χειρισμούς του προέδρου Πούτιν, φαίνεται πως η
πιθανότητα αμερικανικού χειρουργικού χτυπήματος κατά της Συρίας, προς το
παρόν, αναβάλλεται και απομακρύνεται. Η Ρωσία είναι ο ισχυρότερος
σύμμαχος της Δαμασκού, όπως και το Ιράν. Ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος
Ομπάμα αναζητούσε στηρίγματα και υποστήριξη, εντός και εκτός ΗΠΑ, για να
πλήξει τον Σύρο δικτάτορα, το ρωσικό σχέδιο ανέτρεψε άρδην τα
διπλωματικά και πολιτικά δεδομένα. Η Συρία δέχεται, αφού παραδέχεται ότι
κατέχει χημικά όπλα, να τα παραδώσει στον ΟΗΕ για έλεγχο και
καταστροφή. Πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα και κατά πόσον αυτήν τη φορά ο
Άσαντ θα τηρήσει τη δέσμευσή του, θα φανεί στα επόμενα 24ωρα. Ένας από
τους δρώντες στη συριακή κρίση, είναι η Τουρκία. Μετά τη σύλληψη του
Κούρδου ηγέτη Οτσαλάν (με ελληνική, δυστυχώς, συνέργεια), οι σχέσεις
Τουρκίας - Συρίας αναπτύχθηκαν σε εκπληκτικό βαθμό.
Με αφορμή, όμως, την εξέγερση των Σύρων κατά του Άσαντ, η Άγκυρα μετεστράφη. Όχι μόνο για πολιτικούς αλλά και για θρησκευτικούς λόγους. Με τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία, ενισχύει, εκπαιδεύει και εξοπλίζει τους αντάρτες. Η υποτιθέμενη «συριακή άνοιξη» μετατράπηκε σε φονικό εμφύλιο, που διαρκεί πάνω από δυόμισι χρόνια. Μετά την αποκάλυψη ότι χιλιάδες Σύροι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν μετά από επίθεση με χημικά όπλα, στις 21 Αυγούστου, η Τουρκία στηρίζει πλήρως τον Ομπάμα στην προσπάθειά του να πείσει για την αναγκαιότητα χειρουργικού χτυπήματος κατά του καθεστώτος της Συρίας. Ο τουρκικός γκρίζος λύκος ξέρει να ελίσσεται και να εκμεταλλεύεται τις εξελίξεις. Το γνωστό δόγμα Νταβούτογλου περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες της Τουρκίας εξελίχθηκε σε «πολλαπλά προβλήματα με όλους τους γείτονες». Η εικόνα που ο Ερντογάν επιχείρησε να κτίσει μεταξύ των αραβικών μαζών, ως δήθεν εκφραστή του αγώνα τους κατά του κράτους του Ισραήλ και ως δήθεν υπερασπιστή των δικαίων των μουσουλμάνων, έχει ξεφτίσει.
Η τουρκική εξωτερική πολιτική αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα αξιοπιστίας, συνέπειας, καθαρότητας στόχων και ικανότητας υλοποίησης. Κανείς δεν αντιλέγει πως η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα με έναν από τους μεγαλύτερους στρατούς του ΝΑΤΟ και της περιοχής. Όμως, η σοβαρή κρίση, που σοβεί στις σχέσεις της Άγκυρας με το Ισραήλ, ειδικά μετά την υπόθεση «Μαβί Μαρμαρά» και οι ενέργειες Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας έχουν προκαλέσει άκρως αρνητικά σχόλια. Επιφανείς Αμερικανοί αναλυτές προκρίνουν την Τουρκία ως μη αξιόπιστο, μη σοβαρό και ενοχλητικό σύμμαχο. Έτσι καλείται η κυβέρνηση Ομπάμα να ενισχύσει τον άξονα Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ επειδή οι τρεις αυτές χώρες είναι οι μόνες δημοκρατικές και σταθερές σε μια περιοχή αστάθειας και ασύμμετρων απειλών, κοινωνικών και πολιτικών αναστατώσεων και αιματηρών συγκρούσεων.
Όμως, ο τουρκικός γκρίζος λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Ας προσεχθούν τα εξής: Οι συνομιλίες για το Κυπριακό αρχίζουν τον Οκτώβριο. Οι επόμενοι μήνες θα είναι ακόμα πιο οδυνηροί, οικονομικά, για την Κύπρο. Οι πρόνοιες του μνημονίου θα είναι πιο απαιτητικές. Η κρίση θα επιταθεί. Οι πολίτες είναι γονατισμένοι. Αναστασιάδης, Ντάουνερ και Τούρκοι διασυνδέουν την επίλυση του Κυπριακού με την οικονομία και το φυσικό αέριο. Η Τουρκία, παρά τα σοβαρά προβλήματά της, δεν έχει σχεδόν κανένα λόγο να υποχωρήσει. Αν το πράξει, θα απαιτήσει πανάκριβο αντίτιμο. Είναι, συνεπώς, διάχυτη η εκτίμηση πως, η Κύπρος, ενδέχεται να πληρώσει ακριβά τις όποιες επιπτώσεις της συριακής κρίσης. Να έχουν και αυτά υπόψη όσοι φλυαρούν περί «πατριωτικού ορθολογισμού» και «διεκδικητικού ρεαλισμού».
Με αφορμή, όμως, την εξέγερση των Σύρων κατά του Άσαντ, η Άγκυρα μετεστράφη. Όχι μόνο για πολιτικούς αλλά και για θρησκευτικούς λόγους. Με τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία, ενισχύει, εκπαιδεύει και εξοπλίζει τους αντάρτες. Η υποτιθέμενη «συριακή άνοιξη» μετατράπηκε σε φονικό εμφύλιο, που διαρκεί πάνω από δυόμισι χρόνια. Μετά την αποκάλυψη ότι χιλιάδες Σύροι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν μετά από επίθεση με χημικά όπλα, στις 21 Αυγούστου, η Τουρκία στηρίζει πλήρως τον Ομπάμα στην προσπάθειά του να πείσει για την αναγκαιότητα χειρουργικού χτυπήματος κατά του καθεστώτος της Συρίας. Ο τουρκικός γκρίζος λύκος ξέρει να ελίσσεται και να εκμεταλλεύεται τις εξελίξεις. Το γνωστό δόγμα Νταβούτογλου περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες της Τουρκίας εξελίχθηκε σε «πολλαπλά προβλήματα με όλους τους γείτονες». Η εικόνα που ο Ερντογάν επιχείρησε να κτίσει μεταξύ των αραβικών μαζών, ως δήθεν εκφραστή του αγώνα τους κατά του κράτους του Ισραήλ και ως δήθεν υπερασπιστή των δικαίων των μουσουλμάνων, έχει ξεφτίσει.
Η τουρκική εξωτερική πολιτική αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα αξιοπιστίας, συνέπειας, καθαρότητας στόχων και ικανότητας υλοποίησης. Κανείς δεν αντιλέγει πως η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα με έναν από τους μεγαλύτερους στρατούς του ΝΑΤΟ και της περιοχής. Όμως, η σοβαρή κρίση, που σοβεί στις σχέσεις της Άγκυρας με το Ισραήλ, ειδικά μετά την υπόθεση «Μαβί Μαρμαρά» και οι ενέργειες Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας έχουν προκαλέσει άκρως αρνητικά σχόλια. Επιφανείς Αμερικανοί αναλυτές προκρίνουν την Τουρκία ως μη αξιόπιστο, μη σοβαρό και ενοχλητικό σύμμαχο. Έτσι καλείται η κυβέρνηση Ομπάμα να ενισχύσει τον άξονα Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ επειδή οι τρεις αυτές χώρες είναι οι μόνες δημοκρατικές και σταθερές σε μια περιοχή αστάθειας και ασύμμετρων απειλών, κοινωνικών και πολιτικών αναστατώσεων και αιματηρών συγκρούσεων.
Όμως, ο τουρκικός γκρίζος λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Ας προσεχθούν τα εξής: Οι συνομιλίες για το Κυπριακό αρχίζουν τον Οκτώβριο. Οι επόμενοι μήνες θα είναι ακόμα πιο οδυνηροί, οικονομικά, για την Κύπρο. Οι πρόνοιες του μνημονίου θα είναι πιο απαιτητικές. Η κρίση θα επιταθεί. Οι πολίτες είναι γονατισμένοι. Αναστασιάδης, Ντάουνερ και Τούρκοι διασυνδέουν την επίλυση του Κυπριακού με την οικονομία και το φυσικό αέριο. Η Τουρκία, παρά τα σοβαρά προβλήματά της, δεν έχει σχεδόν κανένα λόγο να υποχωρήσει. Αν το πράξει, θα απαιτήσει πανάκριβο αντίτιμο. Είναι, συνεπώς, διάχυτη η εκτίμηση πως, η Κύπρος, ενδέχεται να πληρώσει ακριβά τις όποιες επιπτώσεις της συριακής κρίσης. Να έχουν και αυτά υπόψη όσοι φλυαρούν περί «πατριωτικού ορθολογισμού» και «διεκδικητικού ρεαλισμού».