ΓΕΩΡΓΙΟΣ-ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΠΡΕΒΕΛΑΚΗΣ*
«Στον βαθμό που θα προχωρήσουμε σε εθνοκάθαρση στη Συρία, θα καταστρέψουμε κομμάτια από τον ανθρώπινο πολιτισμό»
«Η Ρωσία έχει καταγάγει μια σημαντική νίκη: η Μόσχα έχει την πρωτοβουλία, καθώς κατάφερε να καθορίσει την ατζέντα»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Δημήτρη Σ. Φαναριώτη
• Τι θ” αλλάξει στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή μετά τις επιδρομές, εάν τελικώς αυτές διεξαχθούν; Μπορούν τα χειρουργικά πλήγματα να οδηγήσουν στην πτώση του καθεστώτος Ασαντ;
Προφανώς όχι. Ούτως ή άλλως, ο σχεδιασμός που υπήρχε από την Αμερική κατά βάση και, επίσης, τη Γαλλία βεβαίως δεν αποσκοπούσε να διεξαγάγει μια επιχείρηση σε βάθος για την ανατροπή του Ασαντ. Τουλάχιστον ως προς τις δηλώσεις, ήταν κάποια επίδειξη ισχύος για να μην περάσει χωρίς αντίδραση η χρήση των χημικών όπλων. Οπως γνωρίζουμε από την Ιστορία, πρόκειται για ένα τρόπον τινά «ταμπού» που υφίσταται από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: δεν είναι αποδεκτή η χρήση των χημικών όπλων. Θα ήταν δυσμενές να δημιουργηθεί ένα προηγούμενο χωρίς κάποια αντίδραση, κάποια απάντηση. Νομίζω ότι από την αρχή ο σκοπός ήταν μια περιορισμένη παρέμβαση.
• Ποιοι είναι κατά την εκτίμησή σας οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους ο Ομπάμα θέλει να αναλάβει δράση στη Συρία και ποιες αναμένεται ότι θα είναι, εάν τελικώς γίνουν οι επιδρομές, οι γεωπολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στην περιοχή;
Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να γνωρίζει τους λόγους με βεβαιότητα· θα απασχολήσουν τους ιστορικούς του μέλλοντος. Πάντα υπάρχει το επιφανειακό επίπεδο των δηλώσεων· από πίσω, όμως, κρύβονται δυνάμεις οι οποίες πιέζουν προς διάφορες κατευθύνσεις και με διαφορετικούς στόχους. Η γεωπολιτική ανάλυση είναι, λοιπόν, πάντα πολύ σύνθετη. Αυτό που μπορούμε, ενδεχομένως, είναι να διατυπώσουμε ορισμένες υποθέσεις.
Μια πρώτη ερμηνεία είναι η επιρροή την οποία ασκεί ένα μέρος της κοινής γνώμης. Στην υπόθεση αυτή, ο Ομπάμα κάπως αυτο-παγιδεύτηκε, σπεύδοντας να δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα παρέμβουν εάν υπάρξει χρήση χημικών όπλων. Επομένως, ο Ομπάμα είναι υποχρεωμένος να αντιδράσει, εφ” όσον έγινε ή παρουσιάζεται ότι έγινε χρήση χημικών από τον Ασαντ – βλέπετε ότι υπάρχουν μια σειρά από ερωτήματα: έστω και έτσι, είναι υπεύθυνος ο Ασαντ ή κάποιος στρατηγός έδρασε ερήμην του; Μήπως πρόκειται για προβοκάτσια; Σε ποιο βαθμό; Αλλά ας παραμερίσουμε τα ερωτήματα αυτά….
Μια δεύτερη υπόθεση δείχνει την κατάσταση στη Συρία τόσο περίπλοκη, ώστε για την Αμερική δεν υπάρχει καλή λύση. Εάν παραμείνει ο Ασαντ, είναι βεβαίως αντίθετο με τα αμερικανικά συμφέροντα και ευτελίζεται η Αμερική, η οποία έχει πάρει θέση και έχει εκτεθεί εναντίον αυτού του καθεστώτος. Εάν ηττηθεί ο Ασαντ, πάλι τα πράγματα είναι άσχημα για τα αμερικανικά συμφέροντα. Η συριακή αντιπολίτευση είναι ένα συνονθύλευμα από διάφορες δυνάμεις, πολλές από τις οποίες είναι διακηρυγμένοι εχθροί των ΗΠΑ και εντάσσονται στο νεφέλωμα «τρομοκρατία».
Αυτό, άλλωστε, είναι κάτι που έχει συζητηθεί αρκετά.
Επομένως, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, το συμφέρον της Αμερικής είναι να συντηρείται μια ισορροπία δυνάμεων ανάμεσα στον Ασαντ και την αντιπολίτευση. Αυτό σημαίνει ότι τώρα που ο Ασαντ τείνει να επικρατήσει, μια παρέμβαση των Αμερικανών θα μπορούσε να διευκολύνει την αντιπολίτευση.Εάν κάποια στιγμή η αντιπολίτευση τείνει να επικρατήσει, πάλι θα μπορούσαν να παρέμβουν οι δυτικές δυνάμεις. Δηλαδή: οι αμερικανικές και δυτικές παρεμβάσεις θα λειτουργούν ως ρυθμιστικός παράγοντας ώστε η κατάσταση να παραμένει σε αυτή την εκκρεμότητα. Αυτό σημαίνει τεράστιες καταστροφές για τους πληθυσμούς.Υπάρχει και μια άλλη θεωρία συνωμοσίας, κατά την οποία η συριακή κρίση μπορεί να έχει κάποια σχέση με το βασικό πρόβλημα της περιοχής, δηλαδή το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
• Η Ρωσία και η Κίνα εκτιμάται ότι θα παραμείνουν εσαεί υποστηρικτές του Ασαντ ή ακόμη κι αυτό μπορεί να αλλάξει στο μέλλον. Το λέω αυτό επειδή τις τελευταίες ημέρες βλέπουμε ότι ειδικά η Μόσχα προσπαθεί να πάρει τα σκήπτρα των διπλωματικών πρωτοβουλιών, να προσπαθήσει να πάρει το παιχνίδι στα χέρια της. Ποια είναι η εκτίμησή σας;
Η Ρωσία έχει καταγάγει μια σημαντική νίκη: η Μόσχα έχει την πρωτοβουλία, καθώς κατάφερε να καθορίσει την ατζέντα. Επομένως, από διπλωματική άποψη, η Ρωσία φαίνεται να κερδίζει. Από εκεί και πέρα, εάν θα εξακολουθήσει να στηρίζει τον Ασαντ… Οπως γνωρίζετε, είτε αφορά τις μεγάλες είτε τις μικρές δυνάμεις, στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχουν ούτε φιλίες ούτε διαρκής υποστήριξη σε κανέναν και από κανέναν. Υπάρχουν συμφέροντα. Εάν κάποια στιγμή τα συμφέροντα της Ρωσίας αλλάξουν· αν, παραδείγματος χάριν, εγκαταλείποντας τον Ασαντ, εξασφαλίζει ανταλλάγματα από τους Δυτικούς, θα τον εγκαταλείψει, δεν θα διστάσει. Επομένως είναι θέματα ισορροπίας, ανάλογα με το πώς εκτιμούν οι διάφορες δυνάμεις τα συμφέροντά τους. Πάλι βρισκόμαστε στη γνωστή κατάσταση: η μοίρα των μικρότερων, καλών ή κακών, δικτατορικών ή δημοκρατικών, διακυβεύεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων των μεγάλων δυνάμεων – τους πωλούν και τους αγοράζουν σύμφωνα με τα συμφέροντά τους.
• ΕΡ.: Πόσο πιθανό είναι να ξεφύγει η κατάσταση πέρα από κάθε έλεγχο και εννοώ να έχουμε έναν μακροχρόνιο εμφύλιο όπου ο Ασαντ θα παραμένει στην εξουσία, αλλά αυτός που θα την πληρώνει τελικώς θα είναι ο λαός του;
Ούτως ή άλλως, τα προγνωστικά για τον λαό είναι πολύ κακά ό,τι και να γίνει. Εάν ο Ασαντ παραμείνει στην εξουσία, θα παραταθεί ένα δικτατορικό καθεστώς, το οποίο αναγκαστικά θα σκληρύνει περισσότερο, επειδή θα είναι αποδυναμωμένο και θα ζει με το άγχος ότι απειλείται.
Εάν επικρατήσει η αντιπολίτευση, θα αρχίσει μια περίοδος χάους, αναρχίας, εσωτερικών συγκρούσεων και αντιθέσεων· θα περάσουμε σε μια δεύτερη φάση εμφυλίου, στην οποία δεν θα συμμετέχει ενδεχομένως ο Ασαντ, αλλά άλλοι «παίκτες», οι οποίοι θα συγκρούονται για να επικρατήσουν. Νομίζω ότι το πιθανότερο είναι να παραταθεί η παρούσα κατάσταση. Η εξέλιξη αυτή θα αποβεί εξαιρετικά δυσμενής για τον συριακό λαό. Ο μέγας απειλούμενος είναι, φυσικά, οι χριστιανικοί πληθυσμοί της Συρίας.
Το ανθρωπιστικό ζήτημα που έχει προκύψει αφορά τους χριστιανούς, όπως και τους μουσουλμάνους, όπως και τους Εβραίους, όλον τον κόσμο.
Οποιοσδήποτε πληθυσμός θίγεται είναι τραγωδία για την ανθρωπότητα. Αλλά υπάρχει και ένα πρόσθετο ζήτημα, το οποίο αφορά τον πολιτισμό της Μεσογείου και, ευρύτερα, τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Αυτή η περιοχή και, ιδιαιτέρως, η Συρία αποτελεί ένα βασικό κομμάτι της Ιστορίας της Μεσογείου και της Ιστορίας της Ευρώπης και της ανθρωπότητας. Ακριβώς αυτή η Ιστορία αποτυπώνεται στην ποικιλία των πληθυσμών που ζουν σε αυτή την περιοχή.
Ο καθένας κατέχει ένα κομμάτι, είναι φορέας ενός τμήματος αυτής της Ιστορίας.
Στον βαθμό, λοιπόν, που προχωρούμε σε εθνοκάθαρση, ή σε θρησκευτική κάθαρση, από τη στιγμή που οδεύουμε σε ομογενοποίηση του πληθυσμού καταστρέφουμε κομμάτια από την Ιστορία της ανθρωπότητας. Καταστρέφουμε αυτήν την άυλη κληρονομία. Επομένως, στο ανθρωπιστικό ζήτημα προστίθεται μια τεράστια απώλεια: η πλήρης εξαφάνιση των ήδη συρρικνωμένων χριστιανικών πληθυσμών από τη Συρία. Καταστρέφεται μια σημαντική ιστορική παρουσία.
* ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΟΡΒΟΝΗ ΚΑΙ MONIMOΣ ANTIΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΟΝ ΟΟΣΑ
