Του Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη
- Συρία όπως τη Βοσνία το 1994/95 και Ιράκ το 2003
- Η απόδοση ενοχής στο καθεστώς Άσαντ για εντολή
να πληγεί με πυραυλικά συστήματα χημικών γομώσεων άμαχος πληθυσμός,
αποτελεί τη βάση νομιμοποίησης της προαποφασισμένης διεθνούς επέμβασης…
- ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΑΣΑΝΤ είχε σχεδόν εδραιώσει τη νίκη του επί των ανταρτών και δεν είχε κανέναν λόγο, ιδιαίτερα μάλιστα ενόσω ανέμενε την άφιξη των διεθνών εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ, να κάνει χρήση χημικών κατά άμαχου πληθυσμού του
Κατόπιν τούτων, υπάρχει -και δικαίως- μια γενικότερη επιφύλαξη ως προς τα ευρήματα και το κατά πόσον είναι απαλλαγμένα πολιτικών σκοπιμοτήτων κατασκευής ενόχων από τις μυστικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας. Η απόδοση ενοχής στο καθεστώς Άσαντ για εντολή να πληγεί με πυραυλικά συστήματα χημικών γομώσεων άμαχος πληθυσμός και να δολοφονηθούν κατά τρόπο φρικώδη γυναίκες και παιδιά αποτελεί τη βάση νομιμοποίησης της προαποφασισμένης διεθνούς επέμβασης.
Οι σοβαρότατες επιφυλάξεις εξηγούνται από το γεγονός ότι τα κράτη και οι κυβερνήσεις λειτουργούν κατά έναν ορθολογικό τρόπο στον πόλεμο και στην ειρήνη. Συνεπώς, δεν υπήρχε περίπτωση, παρά μόνο σε συνθήκες παραφροσύνης, να δώσει εντολή ένα καθεστώς να δολοφονηθούν με χημικά πολίτες του, οι οποίοι, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις διεθνών αναλυτών, διαβιούντες σε αυτή την περιοχή, είναι υποστηρικτές του καθεστώτος, δηλαδή Αλαουίτες.
Πέραν τούτου, όμως, το καθεστώς Άσαντ είχε σχεδόν εδραιώσει τη νίκη του επί των ανταρτών και δεν είχε κανέναν λόγο, ιδιαίτερα μάλιστα ενόσω ανέμενε την άφιξη των διεθνών εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ προκειμένου να επιθεωρήσουν ενδεχόμενη χρήση χημικών, εκείνη τη στιγμή να κάνει χρήση χημικών κατά άμαχου πληθυσμού του. Επισημαίνεται, μάλιστα, πως η πληγείσα περιοχή απέχει δύο τετράγωνα από το ξενοδοχείο «Four Seasons», όπου καταλύει η αντιπροσωπία των διεθνών εμπειρογνωμόνων.
Τα ανωτέρω καταγραφέντα αναδεικνύουν την πάγια πρακτική του διεθνούς παράγοντα να κατασκευάσει ενόχους, ώστε μέσα από τη φρίκη που διαχέεται στη διεθνή κοινή γνώμη με τα ΜΜΕ, να υπάρξει το πρόσχημα της μαζικής δολοφονίας αμάχων, που «νομιμοποιεί» μια προαποφασισμένη διεθνή επέμβαση.
Στη σύγχρονη ιστορία του μεταψυχροπολεμικού κόσμου, δηλαδή από το 1990 και εντεύθεν, υπάρχουν σοβαρά και καλά θεμελιωμένα εμπειρικά παραδείγματα που αποδεικνύουν τις παραπάνω εκτιμήσεις. Η κλασικότερη περίπτωση είναι η σφαγή των μουσουλμάνων στην αγορά του Σεράγεβο στη Βοσνία, που αρχικά αποδόθηκε δολίως στους Σέρβους, και προκάλεσε την επέμβαση του διεθνούς παράγοντα στη Βοσνία, ενώ στη συνέχεια αποδείχτηκε ότι είχε γίνει σκοπίμως από τον Πρόεδρο των Μουσουλμάνων της Βοσνίας, Izetbegovi?. Ο Πρόεδρος Μιτεράν δήλωνε κατά λέξη το 1995 σχετικά με τη σφαγή που προκάλεσε η επέμβαση του ΝΑΤΟ υπέρ των Μουσουλμάνων στη Βοσνία, πως «A few days ago Mr. Boutros Ghali informed me that the projectile which hit the Μarkale marketplace in Sarajevo was an act of (Bosnian) Muslim provocation».
Η ιστορία επαναλήφθηκε το 2003 στο Ιράκ με την εισβολή της «Συμμαχίας των Προθύμων». Η νομιμοποιητική βάση της εισβολής στηρίχθηκε στην πληροφορία πως ο Saddam Hussein κατείχε όπλα μαζικής καταστροφής. Αυτό οδήγησε στην επέμβαση του διεθνούς παράγοντα, την κατάληψη του Ιράκ και την κατάλυση του καθεστώτος. Εκ των υστέρων γνωρίζουμε, σύμφωνα με παραδοχές των ιδίων που εμφάνισαν τα «στοιχεία», πως επρόκειτο για μιαν άθλια κατασκευή των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών (ΜΙ6). Σημειώνουμε εδώ ότι οι τωρινές δηλώσεις του πρωθυπουργού της Βρετανίας, David Cameron, είναι πανομοιότυπες με εκείνες που είχε κάνει ο προκάτοχός του Blair πριν από την εισβολή στο Ιράκ.
Όπως οι ίδιοι οι εμπνευστές της πολεμικής αυτής περιπέτειας δηλώνουν, η διεθνής επέμβαση θεωρείται μάλλον βεβαία και πρόκειται να λάβει χώρα τις επόμενες ολίγες μέρες, θα είναι σύντομη σε διάρκεια εν είδει σοκ (short and shock). Αναλυτές στην Ουάσιγκτον εξηγούν πως τα πλήγματα θα είναι χειρουργικού τύπου 48 ωρών, με πυραύλους θαλάσσης - εδάφους ή αέρος - εδάφους.
Οι πολεμικές εξελίξεις αναβαθμίζουν την Κύπρο
Πρέπει να εξετάσουμε τις επιδράσεις που θα έχει στην Κύπρο και στο κυπριακό πρόβλημα αυτή η καθόλα δύσκολη και κρίσιμη κατάσταση που δημιουργείται στην ευρύτερη περιοχή και όχι μόνο. Ως προς τη θετική διάσταση των επιδράσεων:
Η Κύπρος, αν η κυβέρνησή της ενεργοποιηθεί με σχέδιο και δράση, μπορεί να «αξιοποιήσει» το όφελος μιας βραχείας κεφαλής επέμβασης του διεθνούς παράγοντα στην περιοχή. Αυτό σημαίνει ότι η κρίση και οι πολεμικές εξελίξεις αναβαθμίζουν την Κύπρο γεωπολιτικά ως κρατική οντότητα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και ως παράγοντα ασφαλείας και σταθερότητας στη Μέση Ανατολή. Φυσικά και πρέπει η κυπριακή ηγεσία σε αυτήν την περίπτωση να διαπραγματευτεί τη θέση και τον ρόλο της, όχι μόνο με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, αλλά και τη Ρωσία. Οι βρετανικές δυνάμεις, παρόλο που θεωρούνται κυρίαρχες, θα πρέπει να τους ζητηθεί να αιτηθούν έγκριση από την Κυπριακή Δημοκρατία για τη χρήση των βάσεων σε πολεμικές επιχειρήσεις.
Για λόγους τακτικής, που ενισχύουν το κύρος και την αξιοπρέπεια της Κύπρου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να ζητήσει γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα ως προς το καθεστώς των βρετανικών βάσεων και τη δυνατότητα να χρησιμοποιούνται σε πολεμικές εμπλοκές και συγκρούσεις, κυρίως χωρίς την άδεια του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Κύπρος, κατ’ αυτό τον τρόπο, εμφανίζεται ως κυρίαρχο κράτος, οντότητα κρατική που ενεργεί με σωφροσύνη, αλλά και αποφασιστικότητα, αξιώνοντας την εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου στην έμμεση ή άμεση εμπλοκή της, σε διεθνείς, πολεμικού περιεχομένου κρίσεις.
Δεν πρέπει να παραχωρούμε κυριαρχικά δικαιώματα και διευκολύνσεις που συνεπάγονται ρίσκο, δηλαδή κινδύνους και απειλές για τη δική μας πλευρά, χωρίς να έχουμε όφελος που να συμβαδίζει με τη δίκαιη επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Στόχος είναι η εδραίωση και η ενδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κρατικής οντότητας και διεθνούς παίκτη στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Οι θετικές διαστάσεις της επέμβασης του διεθνούς παράγοντα στη Συρία για τα συμφέροντα της Κύπρου συνίστανται στην τακτική του short and shock, δηλαδή της ταχείας δράσης σε μικρό χρόνο και σε συγκεκριμένα πλήγματα, που ονομάζονται χειρουργικά. Δεν πρέπει να επιτραπεί η κλιμάκωση, ούτε η διεύρυνση των εμπλεκόμενων μερών ή παραγόντων.
Κίνδυνος αν απαντήσουν με πυραυλικά…
Όμως, σε περίπτωση που απαντήσει το καθεστώς Άσαντ ή το Ιράν, με πυραυλικά συστήματα ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο σοβαρής αντίδρασης και επέλθει διευρυμένη σύγκρουση, τότε η Κύπρος, και όχι μόνο, κινδυνεύει. Στην περίπτωση κλιμάκωσης είναι πολύ πιθανό να εμπλακεί και η Τουρκία με απρόβλεπτες συνέπειες, να πληγεί το Ισραήλ με πολύ σοβαρό το ενδεχόμενο για περαιτέρω διεύρυνση της σύγκρουσης με ανάμειξη και του Ιράν, όπου θα έχουμε την εκδήλωση ενός Αρμαγγεδώνα στην περιοχή. Τέλος, δε, υπάρχει το ενδεχόμενο, μικρό αλλά υπαρκτό, να πληγούν με πυραύλους, από τη Συρία, οι βρετανικές βάσεις στην Κύπρο.
Σε ένα τέτοιο αρνητικό σενάριο, ως ενδεχόμενο, θα πρέπει η Κύπρος, η οποία θα υποστεί σοβαρό οικονομικό πλήγμα στην ήδη παραπαίουσα οικονομία της, να ζητήσει από τώρα οικονομική συνδρομή από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στον τουρισμό και όχι μόνο, που ούτως ή άλλως υφίστανται. Κάθε απώλεια, έστω και ενός ευρώ, θα πρέπει να διεκδικηθεί πολλαπλώς.
Υπάρχει μια γενικότερη αντίληψη για την Κύπρο διεθνώς ως «μπανανίας» και προτεκτοράτου διεθνούς παράγοντα. Στην επικοινωνιακή στρατηγική, οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις δημιουργούν τη βεβαιότητα της πραγματικότητας. Για να μην παγιωθεί αυτή η αντίληψη, η οποία είναι διάχυτη στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, έχει η πολιτική ηγεσία της χώρας μια ευκαιρία σήμερα να αξιώσει οικονομικά και πολιτικά ανταλλάγματα, ακυρώνοντας σταδιακά αυτή την προσβλητική για ένα ιστορικό λαό, όπως ο δικός μας, πεποίθηση που διεθνώς εμπεδώνεται.
Καλό θα ήταν στο πλαίσιο των πιο πάνω σκέψεων, ο Κύπριος ΥΠΕΞ να καλέσει σε διαβουλεύσεις και ενημέρωση τους Πρέσβεις της Ρωσίας, του Ιράν και της Κίνας διαδηλώνοντας την αποφασιστικότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας να επιμείνει μέχρι τέλους στην εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου, την υπεράσπιση των διεθνών θεσμών, κυρίως δε του Συμβουλίου Ασφαλείας ως μόνιμου οργάνου που μπορεί να αποφασίσει την ένοπλη δράση, προστατεύοντας την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τέλος και εκτάκτως, ενώ διατυπώνονται οι σκέψεις αυτές, μια ευχάριστη είδηση έρχεται από το Λονδίνο, που δίνει προς στιγμήν την αίσθηση της απομάκρυνσης της επικείμενης πολεμικής εμπλοκής του διεθνούς παράγοντα στη συριακή τραγωδία, αφού η Βρετανική Βουλή απέρριψε την πρόταση Κάμερον για βρετανική εμπλοκή στα δραματικά γεγονότα της Συρίας.
Αυτό σημαίνει πως στις ΗΠΑ, όπου ήδη γίνονται δεύτερες σκέψεις, η απόφαση του Προέδρου Ομπάμα να προκαλέσει διεθνή επέμβαση στη συριακή τραγωδία, θα είναι εξαιρετικά δύσκολη, αφού μια τέτοια επέμβαση καθίσταται πλέον μονομερής, επιθετική ενέργεια, χωρίς τη συνδρομή κανενός άλλου. Ενόψει αυτών των εξελίξεων, ο τίτλος του άρθρου θα έπρεπε να παραμένει στην αρχική ρήση του Μάρξ. Η τραγωδία παραμένει, ενώ ταυτόχρονα η κωμωδία ως ιλαροτραγωδία παραπέμπει στην ανεύθυνη συμπεριφορά των Μεγάλων Δυνάμεων της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
*Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών Σπουδών
Πάντειο Πανεπιστήμιο
