Ο πρόεδρος Ομπάμα (Obama)
φαίνεται ολοένα και πιο πρόθυμος να αρχίσει στρατιωτικά πλήγματα κατά
της Συρίας, αντιδρώντας στην προφανή χρήση χημικών όπλων εκ μέρους του
Σύριου προέδρου Μπασάρ 'Ασαντ (Bashar Assad) εναντίον αμάχων. Αλλά στόχος δεν θα είναι η ανατροπή της κυβέρνησης 'Ασαντ, ακόμα κι αν ο Ομπάμα λέει εδώ και πάνω από δύο χρόνια πως θέλει κάτι τέτοιο. Αντ' αυτής, όπως λένε στο Λευκό Οίκο, ο στόχος θα είναι πολύ πιο περιορισμένος: η αποτροπή. Τα στρατιωτικά πλήγματα θα έχουν κυρίως ως στόχο να αποτρέψουν τον 'Ασαντ από το να ξαναχρησιμοποιήσει χημικά όπλα.
Αλλά ο Ομπάμα επιδιώκει κι άλλου είδους αποτροπές.
— Ελπίζει να αποτρέψει άλλους αντιπάλους των ΗΠΑ, ιδίως το Ιράν, από το να συμπεράνουν πως δεν εννοεί τις «κόκκινες γραμμές» που θέτει, σαν κι αυτή που έθεσε πέρσι στη Συρία για τη χρήση χημικών όπλων.
— Στο εσωτερικό, ο πρόεδρος θέλει να αποτρέψει τους ιέρακες της αντιπολίτευσης, υπό την ηγεσία του Ρεπουμπλικάνου γερουσιαστή της Αριζόνα Τζον Μακ Κέιν (John McCain) (R-Ariz.), να τον πιέζουν να παρέμβει ακόμα δυναμικότερα.
— Τέλος ο Ομπάμα ελπίζει σε μια επέμβαση που θα αποτρέψει τον 'Ασαντ από το προχωρήσει σε αντίποινα κατά των συμμάχων του στη Μέση Ανατολή ή τις αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή.
Αυτές είναι πολλές αποτροπές για μία μόνο εκστρατεία πυραυλικών επιθέσεων. Αλλά είναι σημαντικό να εντοπίσουμε και τους πολλούς, ευρύτερους στόχους για τους οποίους ο Ομπάμα αδιαφόρησε.
Όχι μόνο δεν επιδιώκει την ανατροπή της κυβέρνησης 'Ασαντ
ή την καταστροφή του οπλοστασίου του χάρη στην αμερικανική επέμβαση,
αλλά δεν επιχειρεί ούτε καν να ανατρέψει αποφασιστικά τις ισορροπίες
δυνάμεων υπέρ της εξέγερσης. Εν
πολλοίς αυτό συμβαίνει διότι αυτή τη στιγμή οι αντάρτες που είναι
καλύτερα οργανωμένοι για να καλύψουν τυχόν κενό εξουσίας είναι όσοι
πρόσκεινται στην «αλ κάιντα», όχι σε μας.
Ο Μακ Κέιν και άλλοι ιέρακες καλούν τον Ομπάμα να αξιοποιήσει τη συγκυρία της αγανάκτησης για τη χρήση χημικών όπλων από τον 'Ασαντ, και να παρέμβει ακόμα πιο δυναμικά. Οι ιέρακες θέλουν τον Ομπάμα να περάσει από τους λόγους (περί της ανάγκης να ανατραπεί η κυβέρνηση 'Ασαντ) στις πράξεις, με συνεχόμενες αεροπορικές επιθέσεις εκ μέρους των ΗΠΑ (αυτό σημαίνει στην πράξη ο ευφημισμός για κατοχύρωση «ζώνης απαγόρευσης πτήσεων»). Αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν λάθος. Οι χημικές επιθέσεις ήταν άθλιες, αλλά δεν αρκούν να οδηγήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες σε πόλεμο. Αν οι «ζώνες απαγόρευσης πτήσεων» ήταν κακή ιδέα πριν ένα μήνα, εξακολουθούν να είναι κακή ιδέα.
Ο Ομπάμα χρειάζεται να ξεκινήσει έναν εθνικό διάλογο για τα εθνικά μας συμφέροντα στη Συρία: τόσο
για να κατανοήσουν οι ανησυχούντες Αμερικανοί τους λόγους των
αεροπορικών επιθέσεων, όσο και για να αντιμετωπισθούν όσοι θα πιέζουν
για κλιμάκωση, όταν γίνει σαφές πως οι αεροπορικές επιθέσεις δεν θα
τελειώσουν τον πόλεμο.
Ο Ομπάμα ξεκίνησε το διάλογο αυτό σε μια συνέντευξή του στο CNN πριν μια εβδομάδα, όταν δήλωσε πως οι επιθέσεις με χημικά έπληξαν «ζωτικά εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ», με έναν τρόπο που δεν το είχε κάνει ως σήμερα ο εμφύλιος στη Συρία. Δήλωσε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ισχυρό συμφέρον «να βεβαιωθούν πως δεν διαδίδονται τα "όπλα μαζικής καταστροφής"» και «να προστατεύσουν τις βάσεις μας και τους συμμάχους μας στην περιοχή».
Αυτά,
θεωρεί, είναι πράγματα που αξίζει να τα υπερασπιστεί κανείς. Αλλά ακόμα
κι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κι άλλους πολιτικούς στόχους στη
Συρία, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των αμάχων και της πτώσης του 'Ασαντ, δεν αναβιβάζουν τους στόχους αυτούς ως το επίπεδο των ζωτικών εθνικών συμφερόντων
τους, που να δικαιολογούν την κήρυξη πολέμου. Βέβαια μένει να εξηγήσει ο
πρόεδρος την ευρύτερη στρατηγική του -και το πώς οι βομβαρδισμοί
εξυπηρετούν τους στόχους της.
Οι κυβερνητικοί παράγοντες επιμένουν πως διαθέτουν ένα ευρύτερο σχέδιο για τη Συρία, έστω κι αν ως σήμερα αυτό δεν εξελίσσεται τόσο καλά. Η στρατηγική αυτή, που υιοθετήθηκε εφέτος μετά από μήνες εσωτερικού διαλόγου, είναι
η εκπαίδευση και ο εξοπλισμός μετριοπαθών, φιλοδυτικών ομάδων
αντιφρονούντων, ώστε να αυξηθεί η επιχειρησιακή τους αποτελεσματικότητα
και η επιρροή τους. Στόχος είναι να βοηθηθούν αυτοί οι αντάρτες να ανατρέψουν τους συσχετισμούς δύναμης υπέρ μας, όχι μόνο στον πόλεμο κατά του καθεστώτος 'Ασαντ, αλλά κι εντός της αντιπολίτευσης, εναντίον των ομάδων που συμπλέουν με την «αλ κάιντα».
Το ιδεώδες σενάριο είναι πως η
κυβέρνηση θα εξασθενήσει, οι μετριοπαθείς αντιφρονούντες θα ενισχυθούν,
και μέλη των δύο αυτών στρατοπέδων θα συμφωνήσουν τελικά μια ανακωχή
που θα συνοδεύεται από κυβερνητική αλλαγή.
Αλλά
οι μετριοπαθείς δεν έχουν ακόμα ενισχυθεί σε βαθμό που να βαρύνουν στις
εξελίξεις, ούτε στο πεδίο της μάχης, ούτε στις διαπραγματεύσεις.
Αυτό σημαίνει πως ως σήμερα οι ΗΠΑ υπηρετούν κυρίως ένα μετριοπαθή, ρεαλιστικό στόχο: να μην νικήσει ούτε η κυβέρνηση 'Ασαντ, ούτε οι σύμμαχοι της «αλ κάιντα». Η αποτροπή, με άλλα λόγια.
Συμπερασματικά, άμεσος στόχος του Ομπάμα είναι να διατηρήσει την κρίση για τη χρήση χημικών όπλων υπό έλεγχο και να αποτρέψει τον 'Ασαντ
από το να τα ξαναχρησιμοποιήσει. Η μεσοπρόθεσμη στρατηγική του είναι να
διατηρηθεί σε ελεγχόμενα όρια ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και να
ενισχυθούν οι φιλοδυτικοί αντικαθεστωτικοί.
Δεν είναι μια πολύ αισιόδοξη εικόνα. Ο πόλεμος θα κρατήσει χρόνια, κι οι νεκροί θα συσσωρεύονται και από τις δύο πλευρές. Και στο τέλος οι μετριοπαθείς μπορεί να ηττηθούν. Αλλά όλες οι εναλλακτικές λύσεις φαίνονται χειρότερες. Τελικά η αποτροπή μπορεί να είναι η μόνη επιλογή που έχουμε.
