Δεν ξέρω τι γίνεται στο εξωτερικό,
αλλά στην Τουρκία τουλάχιστον το θεμελιώδες στοιχείο των διαμαρτυριών
των τελευταίων ημερών είναι το γεγονός ότι κανείς δεν έχει καταλάβει τι
συμβαίνει και ούτε πρόκειται να καταλάβει. Για το λόγο αυτό συνεχίζεται
ακόμα το κύμα των διαδηλώσεων, αλλά για τον ίδιο λόγο μπορεί να φθαρεί.
Για τον ίδιο λόγο μπορεί να σημάνει τη φθορά του κυβερνώντος κόμματος,
αλλά μπορεί να ισχύει και το αντίθετο.
Οι πάντες στην Τουρκία, κόμματα, σχολιαστές, μέσα ενημέρωσης,
δεν βρίσκουν πού να τοποθετήσουν τη διαμαρτυρία και ποια ταμπέλα να της
κολλήσουν. «Δεν ξέρω ποιος είναι ο συνομιλητής μου», λέει ο Ερντογάν και
αναρωτιέται: «Πώς κάνετε έτσι; Σας αφαιρέθηκε μήπως το δικαίωμα της
ψήφου;».
Επειδή ακριβώς δεν κατάλαβε, θεωρεί ότι όσα συμβαίνουν είναι μια
στάση εναντίον του κόμματός του που κινείται από την αντιπολίτευση. Και
γι' αυτό ακριβώς πίστεψε ότι ασκώντας τρομακτική βία εναντίον μερικών
εκατοντάδων νέων, που είχαν στήσει σκηνές στο πάρκο της πλατείας, θα
τους διέλυε. Το αποτέλεσμα όμως ήταν το ότι ενώ η διαμαρτυρία ήταν κάτι
που έκανε μια ομάδα που θα μπορούσε να θεωρηθεί μειοψηφία της
μειοψηφίας, οι διαδηλωτές όχι μόνο δεν διαλύθηκαν, αλλά από μερικές
εκατοντάδες στο Ταξίμ κατέληξαν να είναι δεκάδες χιλιάδες σε ολόκληρη
την Τουρκία.
Οσο για την αντιπολίτευση, κι αυτή δεν κατάλαβε τίποτα. Ο ηγέτης
του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, πήγε το
Σάββατο στην πλατεία και μάλλον δεν βρήκε ανταπόκριση.
Με τη διάσταση που πήραν οι διαδηλώσεις μετά την αστυνομική βία,
τα πράγματα μπορεί να πάρουν ανεξέλεγκτη μορφή. Υπάρχουν κάποιοι που
υποστηρίζουν ότι είναι η αρχή του τέλους για τον Ερντογάν. Θα μπορούσε
να είναι έτσι, αν υπήρχε εναλλακτική πολιτική δύναμη. Ο πυρήνας των
διαμαρτυριών όμως είναι η απαξίωση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος.
Επιπρόσθετα, ο Ερντογάν εξακολουθεί να διαθέτει τη μεγάλη πλειοψηφία.
Οι διαμαρτυρόμενοι, ή μάλλον ο κύριος πυρήνας τους, είναι μια
μερίδα -μειοψηφία- μέσα στο χώρο εκείνο που αυτοχαρακτηρίζεται κοσμικός,
δίχως να έχει τη θρησκεία ως καθοριστικό στοιχείο στη ζωή του. Ο χώρος
αυτός χαρακτηριζόταν κάποτε χώρος των «λευκών Τούρκων» και τόσο
κοινωνικά όσο και πολιτικά είναι μειοψηφία μέσα στην κοινωνία. Τα παιδιά
που διαμαρτυρήθηκαν δηλαδή ήταν η μειοψηφία της μειοψηφίας. Παιδιά που
μπορεί να συναντήσει κανείς καθημερινά σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πόλη.
Παιδιά-εκπρόσωποι της μερίδας που δεν αντέχει πια την τόσο χοντροκομμένη
επέμβαση στον τρόπο με τον οποίο θέλει να ζει.
Και κατάφερε αυτή η μειοψηφία στο τετράγωνο να στριμώχνει τον
Ερντογάν; Οχι, αυτό το έκανε η ασυδοσία και ο αυταρχισμός του Ερντογάν,
δηλαδή ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Πρέπει όμως να σημειωθεί, για την ιστορία, ότι πρόκειται για
κάτι πρωτόγνωρο στην Τουρκία. Μια ομάδα, η τελευταία που θα περίμενε
κανείς ότι θα ξεχυθεί στους δρόμους, ξεχύθηκε και επιμένει. Παιδιά
αστικών κέντρων, δίχως κομματικές ταυτότητες, δίχως ταμπέλες, όπως
εργάτες, φτωχοί, Κούρδοι, θρησκευόμενοι, άθρησκοι κ.λπ. Με λίγα λόγια
«πολίτες». Και αυτό ακριβώς είναι πρωτόγνωρο στην Τουρκία. Η στάση και η
αντίσταση των πολιτών ως πολιτών. Απλά η μεγέθυνση της υπόθεσης, μέσω
της αστυνομικής βίας, αυτή τη στιγμή δείχνει ότι μπορεί να παρασύρει και
άλλους μέσα στο κύμα των διαμαρτυριών. Και στο σημείο εκείνο βεβαίως θα
έχει χαθεί το κύριο χαρακτηριστικό που φέρει ο πυρήνας των διαδηλωτών,
δηλαδή η ιδιότητα του πολίτη.
Στην Τουρκία κανείς δεν έχει καταλάβει και ούτε πρόκειται,
διότι, με βάση την επικρατούσα αντίληψη, ό,τι υπάρχει και εκφράζεται ή
μπορεί να εκφραστεί πολιτικά πρέπει να είναι ενταγμένο στο πλαίσιο
κόμματος, θρησκευτικού τάγματος ή πολιτισμικής, εθνοτικής ή θρησκευτικής
ταυτότητας. Οτιδήποτε δεν χωρά σε αυτά εδώ, δεν υπάρχει!
