Kινέζοι: οι νέοι αποικιοκράτες της Αφρικής;

Αρτιόμ Κόμπζεφ, Αλεξέι Λιάχοφ

Η Κίνα αναπτύσσει την οικονομική ανάπτυξή της στην Αφρική ήδη επί πολλά χρόνια. Εξασφαλίζοντας χρηματικούς πόρους στη Μαύρη Ήπειρο η ΛΔ Κίνας όχι μόνο αποκτά πρόσβαση στους πόρους της, αλλά επεκτείνει εκεί και την πολιτική της επιρροή.Ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Κίνας και Αφρικής αυξήθηκε από περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια το 2000 στα 200 δισ. ευρώ το 2012. Το σύνολο των άμεσων επενδύσεων της Κίνας στην Αφρική το περασμένο έτος ανήλθαν σε 20 δισεκατομμύρια δολάρια και ο αριθμός των κινεζικών εταιρειών, που δραστηριοποιούνται στην ήπειρο, έχει φτάσει τις δύο χιλιάδες. Την ίδια στιγμή το Πεκίνο παρέχει με μεγάλη προθυμία στις αφρικανικές χώρες δάνεια με ευνοϊκούς όρους. Την κατάσταση αυτή σχολιάζει ο επικεφαλής του Κέντρου Ρωσο-Κινεζικών Μελετών του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας (Λομονόσωφ) Γεβγκένι Ζάιτσεφ:

Η Κίνα είναι ένας βασικός, θεμελιώδης και δυναμικά ενισχυόμενος σε δύναμη και επιρροή παίκτης στην αφρικανική ήπειρο σε σύγκριση με τους παραδοσιακούς μετέχοντες στη διαδικασία αυτή. Αναφέρομαι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την πρώην Σοβιετική Ένωση (και σήμερα τη Ρωσία) και τις ΗΠΑ.

Σε 22 αφρικανικές χώρες λειτουργεί το Ινστιτούτο του Κομφούκιου, το οποίο θεωρείται ένας από τους κύριους αγωγούς της κινεζικής «ήπιας ισχύος». Χιλιάδες Αφρικανοί φοιτητές έχουν λάβει υποτροφία της κινεζικής κυβέρνησης και σπουδάζουν στην Κίνα. Έτσι, μετά από μερικά χρόνια, οι αφρικανικές ελίτ θα μπορούν ελεύθερα να επικοινωνούν με τους Κινέζους εταίρους τους στη γλώσσα του Μάο Τσε Τουνγκ. Να τί λέει ο Γεβγκένι Ζάιτσεφ:

Πιστεύω ότι η Κίνα και οι Κινέζοι ηγέτες, που συνήθως υπολογίζουν τις κινήσεις τους για πολλά χρόνια μπροστά, έχουν θέσει ενώπιόν τους το στόχο της στρατηγικής - μακροχρόνιας εδραίωσής τους στην αφρικανική ήπειρο. Δηλαδή, έχουν έλθει εδώ στα σοβαρά και για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αυτό το είδος της δραστηριότητας της ΛΔ Κίνας στη Μαύρη Ήπειρο ανησυχεί τις χώρες της Δύσης και πρωτίστως τις ΗΠΑ. Το περασμένο καλοκαίρι πραγματοποίησε στην Αφρική περιοδεία η ακόμη τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον. Επέκρινε τις χώρες, που «δίνουν στην Αφρική χρήματα, χωρίς να νοιάζονται που τα κεφάλαια αυτά πέφτουν στα χέρια αυταρχικών ηγεμόνων». Η Κίνα δεν κατονομάστηκε ευθέως. Αλλά κανείς δεν είχε αμφιβολίες ως προς το ποιον εννοούσε η Κλίντον. Ιδού τί πιστεύει ο επικεφαλής επιστημονικός ερευνητής του Ινστιτούτου Αφρικής Βλαντίμιρ Σούμπιν:

Η Κίνα συχνά παρέχει δάνεια με πολύ ευνοϊκούς όρους, χωρίς να τα εξαρτά από οποιουσδήποτε πολιτικούς όρους. Γι’ αυτό και οι χώρες, που θεωρούνται από τη Δύση σχεδόν παρίες, είναι απολύτως αποδεκτές από την Κίνα.

Η ενεργητικότητα της ΛΔ Κίνας ήδη έχει αρχίσει να τρομάζει και μερικές αφρικανικές ελίτ. Σχετικά πρόσφατα ο γενικός διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας της Νιγηρίας Λαμίντο Σανούσι δημοσίευσε στους Financial Times ένα άρθρο, στο οποίο κατηγορούσε το Πεκίνο για αποικιοκρατική πολιτική. Κατά τη γνώμη του οι Αφρικανοί από συνήθεια θεωρούν την Κίνα μια αναπτυσσόμενη χώρα και ως εκ τούτου την εμπιστεύονται περισσότερο από ό,τι τη Δύση, αν και εδώ και καιρό δεν υπάρχουν πλέον λόγοι γι’ αυτό. Την ίδια στιγμή το όφελος από τη συνεργασία με την Κίνα αποδεικνύεται συχνά αμφισβητήσιμη. Για παράδειγμα η Κίνα πραγματοποιεί έργα υποδομής στην Αφρική με την εργασία των ίδιων των πολιτών της και όχι αξιοποιώντας τον τοπικό πληθυσμό. Έτσι δεν δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας για τους Αφρικανούς.