Τον Μάρτιο του 2011 η μεγαλύτερη ρωσική εταιρία φυσικού αερίου Gazprom και η γερμανική Wintershall υπέγραψαν μνημόνιο, ενώ το Νοέμβριο του 2012, και άλλα έγγραφα δεσμευτικού χαρακτήρα σχετικά με την ανταλλαγή περιουσιακών στοιχείων. Σήμερα η Wintershall επιχειρεί να συμφωνήσει με τις ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ τη ανταλλαγή περιουσιακών στοιχείων με την Gazprom, που θα έχει ως αποτέλεσμα το από κοινού μονοπώλιο να αποκτήσει τον έλεγχο της πώλησης και της παραγωγής φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η διαδικασία αυτή όμως είναι πιθανό να καθυστερήσει, όπως και στην περίπτωση με τον αγωγό φυσικού αερίου OPAL, τις δυνατότητες του οποίου οι Gazprom και Wintershall μπορούν να εκμεταλλευτούν μόνο κατά το ήμισυ, καθώς οι προσπάθειές τους να συμφωνήσουν με την ΕΕ την πλήρη εκμετάλλευση του αγωγού δεν έχουν αποφέρει αποτελέσματα.

Ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Wintershall, Ράινερ Ζέλε, μίλησε για τα προβλήματα που υπάρχουν και για το πώς αυτά μπορούν να επιλυθούν.
Kommersant: Η Wintershall θα αποκτήσει μερίδιο στα προγράμματα εξόρυξης της Gazprom στη Ρωσία. Ποιά είναι τα ζητήματα που δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί;

Ράινερ Ζέλε: Η Wintershall και η Gazprom έχουν ήδη συμφωνήσει τους βασικούς όρους της σύμβασης. Βρισκόμαστε πλέον στο στάδιο που πρέπει να συμφωνηθεί με τις διάφορες ρυθμιστικές αρχές. Εστιάζουμε κυρίως την προσοχή μας στην ευρωπαϊκή αντιμονοπωλιακή αρχή. Ετοιμαζόμαστε προσεχώς να καταθέσουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όλα τα απαραίτητα έγγραφα και πιστεύω πως μέχρι το τέλος του έτους θα μπορέσουμε να λάβουμε από αυτή μια οριστική συγκεκριμένη απάντηση.\
Μεγάλες εξαγορές
ΕΡ: Η συνδιαλλαγή αυτή, μεταξύ άλλων, θα έχει ως αποτέλεσμα η Gazprom να αποκτήσει το 100% τριών εταιριών πώλησης, των WINGAS, WIEH και WIEE. Ποιό είναι το μερίδιό τους στην αγορά της Γερμανίας και της Ευρώπης;
ΑΠ: Το 2012 και οι τρεις μαζί εταιρίες εξασφάλισαν την πώληση 47 δις κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, που αποτελεί μια αύξηση κατά 12% από το προηγούμενο έτος. Αυτές όμως δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές αγορές. Η WINGAS καταλαμβάνει περίπου το 20% της αγοράς προμήθειας αερίου στη Γερμανία, ενώ επίσης δραστηριοποιείται στο Βέλγιο, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Βρετανία, την Αυστρία, την Ολλανδία και την Τσεχία. Η WIEE προμηθεύει με φυσικό αέριο χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης και συγκεκριμένα τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Η WIEH εξυπηρετεί κυρίως τις ανάγκες των μεγάλων καταναλωτών αερίου στη Γερμανία (όπως των VNG και BASF Schwarzheide GmbH).
ΕΡ: Η συνδιαλλαγή δεν αντιτίθεται στους κανόνες του Τρίτου ενεργειακού πακέτου;
ΑΠ: Όχι, διότι η επιχειρηματική δραστηριότητα που αφορά την πώληση και αποθήκευση, ο έλεγχος των οποίων περνά στην Gazprom στα πλαίσια της συμφωνίας ανταλλαγής περιουσιακών στοιχείων, είχε εκ των προτέρων αναδιαρθρωθεί προκειμένου να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας.
Ανταλλαγές
ΕΡ: Τα περιουσιακά στοιχεία που μεταβιβάζει η Wintershall στην Gazprom είχαν αποφέρει στην εταιρία το 2011 έσοδα 8,6 δις ευρώ. Σε αντάλλαγμα, η Wintershall θα λάβει το 25% στα οικόπεδα 4 και 5 των κοιτασμάτων «Ατσίμοβσκιε» στην περιφέρεια Τιουμέν, τα οποία ρώσοι αναλυτές εκτιμούν σε 0,5 έως 1 δις δολάρια. Παρόλα αυτά, η Wintershall θεωρεί τη συνδιαλλαγή ισοδύναμη. Ποιό είναι το νόημα της συγκεκριμένης συνδιαλλαγής;
ΑΠ: Η συμφωνία θα έχει ως αποτέλεσμα να αποκτήσει Wintershall ένα επιπλέον μερίδιο στην αξιοποίηση των ελκυστικών τμημάτων κοιτασμάτων «Ατσίμοβσκιε», τα οποία είναι πλούσια σε συμπυκνώματα φυσικού αερίου. Η συνδιαλλαγή θα αυξήσει τις ποσότητες παραγωγής αερίου για την Wintershall σε μια περιοχή την οποία η εταιρία γνωρίζει καλά, σε συνδυασμό και με τα κοινά με τη Gazprom προγράμματα στη Δυτική Σιβηρία. Η απόκτηση πρόσβασης σε πλούσιους πόρους υδρογονανθράκων είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς σήμερα σχεδόν το 85% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και αερίου ελέγχονται από εθνικές και κρατικές εταιρίες, καθιστώντας τους πόρους αυτούς λιγότερο προσβάσιμους.
Οι αγωγοί
ΕΡ: Η Wintershall απαλλάσσεται από τη δραστηριότητα αποθήκευσης, εμπορίου και μεταφοράς αερίου. Παράλληλα όμως, ετοιμάζεται να συμμετάσχει στα νέα σχέδια μεταφοράς αερίου της Gazprom από τη Ρωσία προς την Ευρώπη. Για ποιό λόγο;
ΑΠ: Η οικονομική αποδοτικότητα από την αλυσίδα των προμηθειών, μειώνεται. Ωστόσο, οι Nord Stream και South Stream δεν βλέπουν να υπάρχουν προβλήματα όσον αφορά την οικονομική προοπτική σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Και οι δυο αγωγοί είχαν σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη τη μελλοντική ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Οι ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης είναι βέβαιο ότι θα αυξάνονται στη διάρκεια της υλοποίησης των προγραμμάτων, ενώ η δική της παραγωγή αερίου θα μειώνεται. Σύμφωνα με προγνώσεις, ως το 2030 η εισαγωγή φυσικού αερίου στην ΕΕ θα αυξηθεί ως τα 500 δις κυβικά μέτρα ετησίως. Καμία άλλη χώρα παραγωγός φυσικού αερίου, πλην της Ρωσίας, δεν είναι έτοιμη να εξασφαλίσει προμήθειες αερίου στην Ευρώπη με βάση μακροπρόθεσμες συμβάσεις.
ΕΡ: Βρίσκεται η Wintershall σε διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έξοδό της από τους κανόνες του Τρίτου Ενεργειακού πακέτου ή για κάποιο άλλο ιδιαίτερο καθεστώς σχετικά με τον αγωγό αερίου OPAL;
ΑΠ: Την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χορήγηση σε εμάς και την Gazprom του δικαιώματος χρήσης μόνο του 50% της ισχύος του αγωγού φυσικού αερίου OPAL, δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε ούτε εμείς, ούτε η Gazprom. Στην περίπτωση αυτή, βρισκόμαστε με την Gazprom στην ίδια βάρκα. Σήμερα, εξετάζουμε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διάφορες επιλογές οι οποίες θα μας επέτρεπαν να χρησιμοποιήσουμε πλήρως αυτόν τον αγωγό. Ο χρόνος πιέζει, και μέχρι την επόμενη οικονομική περίοδο, δηλαδή ως τον Οκτώβριο, πρέπει να βρεθεί μια λύση. Η Wintershall ως επενδυτής χάνει καθημερινά χρήματα εξαιτίας του ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την πλήρη ισχύ του OPAL. Από οικονομική άποψη, είναι κάτι το εντελώς μη αποδεκτό.
Το σχιστολιθικό αέριο
ΕΡ: Υποστηρίζετε ενεργά την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων σχιστολιθικού αερίου στη Γερμανία...
ΑΠ: Βιώνουμε τεράστιες αλλαγές στη δομή της παγκόσμιας ενέργειας και πρωτοπόρος σε αυτές είναι το σχιστολιθικό αέριο. Αυτή τη στιγμή, στην αγορά φυσικού αερίου έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Το σχιστολιθικό αέριο αυξάνει τον όγκο των αποθεμάτων, μεταβάλλει τη διάρθρωση των τιμών, καθίσταται η κινητήριος δύναμη στον ανταγωνισμό της αγοράς. Το σχιστολιθικό αέριο εξασφαλίζει στην αμερικανική οικονομία καθημερινά έσοδα 500 εκατ. δολαρίων και μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 13%.
ΕΡ: Σε τι βαθμό θα επηρεάσει την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου η έναρξη των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ;
ΑΠ: Οι ανάγκες των ΗΠΑ για εισαγωγή αερίου έχουν φτάσει να είναι σχεδόν μηδαμινές. Γι’ αυτό, τα τάνκερ με υγροποιημένο φυσικό αέριο βάσει συμβολαίων με αμερικανικές εταιρίες, αλλάζουν ήδη προορισμό και κατευθύνονται στην Ασία και την Ευρώπη, μειώνοντας τις τρέχουσες τιμές στην αγορά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι εταιρίες που εισάγουν βάσει μακροπρόθεσμων συμβολαίων και σε σύνδεση με τις τιμές του πετρελαίου, να υφίστανται την πίεση από αυτή την αλλαγή των τιμών. Θεωρώ πάντως ότι βασική αγορά για το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο θα αποτελέσει η Ασία, καθώς εκεί είναι δυνατή η πώληση σε υψηλότερες τιμές, από ότι στην Ευρώπη. Αν όμως κάποια ποσότητα αμερικανικού υγροποιημένου αερίου αποδειχθεί ότι δεν είναι απαραίτητη για την ασιατική αγορά, τότε αυτή θα έρθει στην Ευρώπη.