07 Μαΐου 2013

Τέλος εποχής. Αρχή μιας νέας;

Τέλος εποχής. Αρχή μιας νέας;  Η οικονομική «φούσκα» των προηγούμενων ετών και η δανεική ευμάρεια είχαν μια αμφίδρομη σχέση με την κατασκευή και την αναπαραγωγή ενός συγκεκριμένου φανταστικού τρόπου ζωής. Οι εφημερίδες, το πλήθος των περιοδικών και οι αναρίθμητες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές κατασκεύαζαν και αναπαρήγαν την εικόνα ενός κόσμου, όπου η ζωή ήταν μια χαρούμενη διαδρομή από τα πανάκριβα και εκλεκτά εστιατόρια στα απίστευτης χλιδής ξενοδοχεία με κάποια ενδιάμεση στάση στα μοδάτα μπαρ και κλαμπ και πάντα ενδεδυμένη με φιρμάτα πολυτελή ρούχα.

Διάφοροι δε «διάσημοι» και «επώνυμοι», χωρίς κανένα δικαιολογητικό της διασημότητας και της επωνυμίας τους και συχνά με άδηλους πόρους, επιδείκνυαν με ηδονή στα λαίμαργα μάτια του τηλεοπτικού και «αναγνωστικού» κοινού όλες τις πλευρές του τρυφηλού τους βίου. Ηταν η εποχή της κυριαρχίας του lifestyle, όπως ονομάστηκε. Της κυριαρχίας, δηλαδή, ενός εκδοτικού και τηλεοπτικού μηχανισμού αναπαραγωγής και εγχάραξης στα μυαλά και στις ψυχές των ανθρώπων μοντέλων συμπεριφορών και πρακτικών με κύρια χαρακτηριστικά την έως χυδαιότητας κατανάλωση, τη ματαιόδοξη επίδειξη, την κάθε είδους υλική απόλαυση. Η με κάθε μέσο διάχυση αυτού του τρόπου ζωής ανατροφοδοτούσε και ενίσχυε την εικόνα της κοινωνίας της κατανάλωσης και την ψευδαίσθηση της οικονομικής σταθερότητας.

Κάποτε όμως η «φούσκα» έσπασε και η στρόφιγγα των δανεικών έκλεισε. Την καθίζηση και τη διάλυση της πραγματικής κοινωνίας και οικονομίας ακολούθησε και η εκκωφαντική πτώση του φαντασιακού «λαϊφσταϊλικού» της εποικοδομήματος. Οι ιεροφάντες του πτώχευσαν, οι εταιρείες τους κατέρρευσαν, τα περιοδικά-βίβλοι αυτού του τρόπου ζωής έκλεισαν.Oι ελάχιστες σχετικές εκπομπές που παρέμειναν και κάποια περιοδικά του είδους που κυκλοφορούν ακόμα φαντάζουν σήμερα σαν θλιβερά απομεινάρια του τελειωμένου πια κόσμου της κενότητας και της ασημαντότητας. Ισως λοιπόν η κρίση, που συνεχίζεται ακάθεκτη, εκτός από τα όσα επιφέρει στην οικονομία, στην κοινωνία και στον ψυχισμό μας, να συντελέσει και σε κάτι θετικό.

Ισως μας οδηγήσει σε μια νέα, ατομική και συλλογική αυτογνωσία και στην «αλλαγή παραδείγματος» στους τρόπους και στις νοοτροπίες του προσωπικού και κοινωνικού μας βίου. Ισως επανεφεύρουμε και επανεντάξουμε στις δημόσιες και ιδιωτικές πρακτικές μας αξίες όπως το μέτρο, ο ορθός λόγος, η παραγωγική εργασία, το δημόσιο συμφέρον, η πραγματική θεσμική, κοινωνική αλληλεγγύη και όχι η ατομική και συντεχνιακή κατάχρηση δικαιωμάτων και προνομίων. Ισως τότε δεν θα έχουμε πάρει τη ζωή μας λάθος.

Γράφει ο Κώστας Καρακώτιας, Νομικός - κριτικός βιβλίου