Σπύρος Λίτσας Η ρεαλιστική θεώρηση, σε επίπεδο θεωρίας Διεθνών Σχέσεων,
επιστρέφει στον ευρωπαϊκό χώρο, διαμορφώνοντας παράλληλα μια νέα συνθήκη
στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και άσκησης της πολιτικής.Οπως υποστηρίζουν οι Asle Tonje και Barbara Kunz στο «Neoclassical
Realism in European Politics: Bringing Power Back In», Manchester
University Press, 2012, το πολυπολικό σύστημα ευνοεί την ανάπτυξη μιας
ρεαλιστικής συμπεριφοράς από τα κράτη, γιατί σε σχέση με το μονοπολικό ή
το διπολικό το πολυποκλικό είναι λιγότερο ρυθμισμένο, πάντα ασφαλώς
μέσα στο αμετάβλητο, άναρχο και ανταγωνιστικό περιβάλλον που επικρατεί
και στις τρεις προαναφερόμενες μορφές πολικότητας.
Εχω υποστηρίξει πολλές φορές στο παρελθόν μέσα από αυτήν εδώ τη στήλη, όπως υποστηρίζω με ενδελεχέστερη επιστημονική επιχειρηματολογία στο νέο βιβλίο που θα κυκλοφορήσει τον Απρίλιο στις ΗΠΑ από τους Κώστα Α. Λάβδα, Σπύρο N. Λίτσα, Δημήτρη Β. Σκιαδά, «Stateness and Sovereign Debt: Greece in the European Conundrum», Lexington Books, 2013, ότι η κρίση που διέπει την Ελλάδα και το σύνολο του ευρωπαϊκού Νότου είναι διεθνοπολιτική με οικονομικές απολήξεις και δημοσιονομικές εκφάνσεις.
Στο νέο πολυπολικό, όμως, σύστημα δίνεται η ευκαιρία στην Ελλάδα να διαδραματίσει ρόλο «έξυπνου κράτους» και να ξεπεράσει τις τελματώσεις που προκύπτουν για την ίδια, δίχως ασφαλώς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι η ελληνική Πολιτεία δεν οφείλει να εφαρμόσει ένα γενναίο πλαίσιο θεσμικών και δημοσιονομικών αλλαγών, σταθμισμένων όμως στα μέτρα του κοινωνικού ορθολογισμού και των αντοχών της κοινωνίας.
Για να γίνει ασφαλώς όμως κάτι τέτοιο δυνατό, θα πρέπει ο πολιτικός κόσμος της χώρας να ξεπεράσει αυτό που ο Jack Snyder στο «Myths of Empire: Domestic Politics and International Ambition», Cornel University Press, 1991, περιγράφει ως αδυναμία υπέρβασης των εσωτερικών καθεστηκυιών αντιλήψεων και υιοθέτησης μέτρων που να αντιστοιχούν στις εκάστοτε απαιτήσεις της διεθνοπολιτικής πραγματικότητας.
O ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα είναι ενισχυμένος στο νέο πολυπολικό περίγραμμα και αναδεικνύει αυτό που ονομάζω «έξυπνο κράτος». Ενός δρώντος δηλαδή που θα αντιλαμβάνεται με όρους λειτουργικής συμβολής την παρουσία του στο εσωτερικό του δυτικού κόσμου, θα μπορεί να αξιοποιεί υπέρ του τα πλεονεκτήματα της γεωγραφικής του θέσης, της ποσοτικής και ποιοτικής ισχύος που του αποδίδει η ισχυρή -λησμονημένη όμως από την Πολιτεία- διασπορά, της αυξημένης ήπιας ισχύος του στο επίπεδο του πολιτισμού και των προοπτικών του ως προς την παραγωγή πρωτογενούς πλούτου στους τομείς του τουρισμού, της εμπορικής ναυτιλίας και της ενέργειας.
Η Ελλάδα διαθέτει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, πολλά εν υπνώσει, που μπορούν να την καταστήσουν καταλύτη των εξελίξεων στην περιοχή και κομβικό παράγοντα της δυτικής πολιτικής εφαρμογής. Αρκεί να δει τον εαυτό της πέρα από τον παρελκυστικό ρόλο του μικρού κράτους και να αξιοποιήσει όλα αυτά τα πολιτικά δεδομένα που σήμερα προφανώς και δεν αξιοποιούνται και γι’ αυτόν το λόγο σερνόμαστε αντί να πατάμε δυνατά στα πόδια μας. Η εποχή εμπρός μας θα είναι η εποχή των «έξυπνων κρατών». Ή θα είμαστε κι εμείς ένα από αυτά ή θα καταλήξουμε στην άλλη κατηγορία που αναπτύσσεται παράλληλα, σε αυτή των «αποτυχημένων κρατών». Μέσος δρόμος δεν υπάρχει
Ή ολική επιστροφή στη διεθνή σκηνή, μέσα σε ένα συνδυαστικό πλαίσιο αυτοενίσχυσης και περαιτέρω εμβάθυνσης των σχέσεών μας με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και με όλες αυτές τις ευρωπαϊκές δυνάμεις που πιστεύουν σε ένα πλαίσιο μεταρρυθμίσεων, πολιτικών και δημοσιονομικών, με κέντρο όμως τον άνθρωπο, ή μεταμόρφωσή μας σε ένα εξαιρετικό παράδειγμα προς αποφυγή για όλους τους μελλοντικούς λαούς αναφορικά με το ποια η τύχη ενός λαού που μίσησε τον εαυτό του και περίμενε τη σωτηρία αποκλειστικά και μόνο από τις καλές προθέσεις των άλλων.
Εχω υποστηρίξει πολλές φορές στο παρελθόν μέσα από αυτήν εδώ τη στήλη, όπως υποστηρίζω με ενδελεχέστερη επιστημονική επιχειρηματολογία στο νέο βιβλίο που θα κυκλοφορήσει τον Απρίλιο στις ΗΠΑ από τους Κώστα Α. Λάβδα, Σπύρο N. Λίτσα, Δημήτρη Β. Σκιαδά, «Stateness and Sovereign Debt: Greece in the European Conundrum», Lexington Books, 2013, ότι η κρίση που διέπει την Ελλάδα και το σύνολο του ευρωπαϊκού Νότου είναι διεθνοπολιτική με οικονομικές απολήξεις και δημοσιονομικές εκφάνσεις.
Στο νέο πολυπολικό, όμως, σύστημα δίνεται η ευκαιρία στην Ελλάδα να διαδραματίσει ρόλο «έξυπνου κράτους» και να ξεπεράσει τις τελματώσεις που προκύπτουν για την ίδια, δίχως ασφαλώς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι η ελληνική Πολιτεία δεν οφείλει να εφαρμόσει ένα γενναίο πλαίσιο θεσμικών και δημοσιονομικών αλλαγών, σταθμισμένων όμως στα μέτρα του κοινωνικού ορθολογισμού και των αντοχών της κοινωνίας.
Για να γίνει ασφαλώς όμως κάτι τέτοιο δυνατό, θα πρέπει ο πολιτικός κόσμος της χώρας να ξεπεράσει αυτό που ο Jack Snyder στο «Myths of Empire: Domestic Politics and International Ambition», Cornel University Press, 1991, περιγράφει ως αδυναμία υπέρβασης των εσωτερικών καθεστηκυιών αντιλήψεων και υιοθέτησης μέτρων που να αντιστοιχούν στις εκάστοτε απαιτήσεις της διεθνοπολιτικής πραγματικότητας.
O ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα είναι ενισχυμένος στο νέο πολυπολικό περίγραμμα και αναδεικνύει αυτό που ονομάζω «έξυπνο κράτος». Ενός δρώντος δηλαδή που θα αντιλαμβάνεται με όρους λειτουργικής συμβολής την παρουσία του στο εσωτερικό του δυτικού κόσμου, θα μπορεί να αξιοποιεί υπέρ του τα πλεονεκτήματα της γεωγραφικής του θέσης, της ποσοτικής και ποιοτικής ισχύος που του αποδίδει η ισχυρή -λησμονημένη όμως από την Πολιτεία- διασπορά, της αυξημένης ήπιας ισχύος του στο επίπεδο του πολιτισμού και των προοπτικών του ως προς την παραγωγή πρωτογενούς πλούτου στους τομείς του τουρισμού, της εμπορικής ναυτιλίας και της ενέργειας.
Η Ελλάδα διαθέτει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, πολλά εν υπνώσει, που μπορούν να την καταστήσουν καταλύτη των εξελίξεων στην περιοχή και κομβικό παράγοντα της δυτικής πολιτικής εφαρμογής. Αρκεί να δει τον εαυτό της πέρα από τον παρελκυστικό ρόλο του μικρού κράτους και να αξιοποιήσει όλα αυτά τα πολιτικά δεδομένα που σήμερα προφανώς και δεν αξιοποιούνται και γι’ αυτόν το λόγο σερνόμαστε αντί να πατάμε δυνατά στα πόδια μας. Η εποχή εμπρός μας θα είναι η εποχή των «έξυπνων κρατών». Ή θα είμαστε κι εμείς ένα από αυτά ή θα καταλήξουμε στην άλλη κατηγορία που αναπτύσσεται παράλληλα, σε αυτή των «αποτυχημένων κρατών». Μέσος δρόμος δεν υπάρχει
Ή ολική επιστροφή στη διεθνή σκηνή, μέσα σε ένα συνδυαστικό πλαίσιο αυτοενίσχυσης και περαιτέρω εμβάθυνσης των σχέσεών μας με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και με όλες αυτές τις ευρωπαϊκές δυνάμεις που πιστεύουν σε ένα πλαίσιο μεταρρυθμίσεων, πολιτικών και δημοσιονομικών, με κέντρο όμως τον άνθρωπο, ή μεταμόρφωσή μας σε ένα εξαιρετικό παράδειγμα προς αποφυγή για όλους τους μελλοντικούς λαούς αναφορικά με το ποια η τύχη ενός λαού που μίσησε τον εαυτό του και περίμενε τη σωτηρία αποκλειστικά και μόνο από τις καλές προθέσεις των άλλων.
