Αθανασιος Ελλις
Μια πολιτικά και οικονομικά ευάλωτη Κύπρος καλείται παράλληλα με την κρίση που βιώνει, να διαχειριστεί και το ρευστό γεωπολιτικό παζλ που διαμορφώνεται με επίκεντρο τα κοιτάσματα αερίου που βρίσκονται στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Η Αγκυρα επιχειρεί να εκμεταλλευθεί το ρήγμα στις σχέσεις της Κύπρου με σημαντικούς πυλώνες της διπλωματικής της στήριξης, από την Ε.Ε. μέχρι τη Ρωσία, αλλά και τη δύσκολη οικονομική συγκυρία για την Αθήνα, ώστε να προωθήσει μια ευμενή για τα συμφέροντά της λύση του Κυπριακού, και να ανοίξει ο δρόμος για τη μεταφορά του αερίου που βρίσκεται στην κυπριακή ΑΟΖ προς την ευρωπαϊκή αγορά μέσω της Τουρκίας.
Στο πλαίσιο της «επιθετικής» πολιτικής που αποφάσισε να υιοθετήσει, η κυβέρνηση Ερντογάν διέκοψε τη συνεργασία της με τον ιταλικό ενεργειακό κολοσσό ΕΝΙ, λόγω της συμφωνίας της τελευταίας με την Κυπριακή Δημοκρατία για έρευνα και εξόρυξη αερίου και πετρελαίου. Η απόφαση-μήνυμα της Αγκυρας προς όλους τους επίδοξους μεγαλοεπενδυτές, έρχεται την ώρα που η Λευκωσία ετοιμάζεται να παρατείνει την προθεσμία για τη διεκδίκηση αδειών για έρευνες σε οικόπεδα εντός της κυπριακής ΑΟΖ που επρόκειτο να κλείσει στις 26 Μαΐου. Η ΕΝΙ είναι βασικός επενδυτής στον αγωγό Σαμψούντα - Σεϊχάν, ενώ δεν είναι σαφές πώς θα επηρεαστεί η συμμετοχή της στους South Stream και Blue Stream που διασχίζουν τη Μαύρη Θάλασσα μεταφέροντας ρωσικό αέριο στην Τουρκία.
Απώτερος στρατηγικός στόχος της Αγκυρας είναι να αποτρέψει την αξιοποίηση από τη Λευκωσία του φυσικού αερίου που εκτιμάται ότι υπάρχει στην κυπριακή ΑΟΖ, και να εξασφαλίσει η ίδια λόγο στη διαχείριση των κοιτασμάτων μέσω της συμμετοχής της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Η στρατηγική αυτή, που δοκιμάζει τις αντιδράσεις χωρών και εταιρειών, αποφασίστηκε σε έκτακτη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν και έρχεται ως αντίδραση στην προώθηση από τη Λευκωσία της νομικής διασύνδεσης των μελλοντικών εσόδων από το αέριο, με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που θα προκύψουν στο πλαίσιο της δανειακής σύμβασης.
Η Αγκυρα πιέζει για εσπευσμένη εντατικοποίηση των διακοινοτικών συνομιλιών και σύγκληση τετραμερούς διάσκεψης, με τη συμμετοχή της Τουρκίας, της Ελλάδας, και των δύο κοινοτήτων, προειδοποιώντας ακόμη και με διχοτόμηση στην περίπτωση που δεν υπάρξει λύση και, τελικά, συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Τη θέση αυτή διεμήνυσε ο Αχμέτ Νταβούτογλου με δημόσιες δηλώσεις αλλά και επιστολές που απέστειλε στα μόνιμα μέλη του Σ.Α. των Ην. Εθνών. Προς το παρόν, η Αθήνα κινείται συγκρατημένα, αποφεύγοντας να προσφέρει ερείσματα στην Αγκυρα.
Στόχος της Τουρκίας είναι να διασφαλίσει η τουρκοκυπριακή κοινότητα οικονομικά οφέλη από την εκμετάλλευση του αερίου και να συμμετέχει η ίδια στη λήψη των αποφάσεων για την εξόρυξη και μεταφορά του. Τον όλο σχεδιασμό της Αγκυρας διευκολύνει η επαναπροσέγγιση που επιχειρείται με το Ισραήλ, μετά την πιεστική προσωπική διαμεσολάβηση του προέδρου Ομπάμα, αν και εκφράζονται σοβαρές αμφιβολίες για την ειλικρίνεια των προθέσεων του Ταγίπ Ερντογάν και τις προοπτικές μιας πραγματικής επαναπροσέγγισης των δύο χωρών.
Θα συνεχίσουμε μαζί στα ενεργειακά-Συνέντευξη στον Αθανασιο Ελλις
Δεν θα βάλουμε όλα τα αυγά στο τουρκικό καλάθι, δηλώνει στην «Κ» ο Ισραηλινός αναλυτής και διευθυντής του «Κέντρου Στρατηγικών Μελετών Μπέγκιν - Σαντάτ», Εφρέμ Ινμπάρ, ο οποίος επισημαίνει ότι για να διαχειρισθεί την τουρκική επιθετικότητα, η Κύπρος χρειάζεται να αποκαταστήσει την οικονομία της.
– Πόσο πραγματική και μακροπρόθεσμη θα είναι η επαναπροσέγγιση Ισραήλ - Τουρκίας;
– Δεν νομίζω ότι θα δούμε πραγματική πρόοδο στις σχέσεις μας διότι η Τουρκία δεν έχει αλλάξει. Η Αγκυρα εφαρμόζει μια δική της εξωτερική πολιτική, απομακρυνόμενη από τη Δύση, και αποσκοπεί στην ανάληψη ηγετικού ρόλου στον μουσουλμανικό κόσμο. Για να υλοποιήσει αυτόν τον στόχο και να αναρριχηθεί στην ηγετική θέση την οποία προσβλέπει, της είναι πολύ χρήσιμο να επιτίθεται στο Ισραήλ.
– Θα συνεχίσουν σε αυτή τη γραμμή, παρά την πρόσφατη επαναπροσέγγιση;
– Βεβαίως, θα συνεχίσουν. Ο κ. Ερντογάν ανακοίνωσε ήδη ότι προτίθεται να επισκεφθεί τη Γάζα να βοηθήσει τη Χαμάς. Είναι ένα χαστούκι στο Ισραήλ, λίγες μέρες μετά την απολογία του Νετανιάχου. Και όχι μόνο αυτό, αλλά είναι και ένα χαστούκι στην Αμερική.
– Οι εξελίξεις στις σχέσεις Ισραήλ - Τουρκίας θα επηρεάσουν τη σχέση Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας;
– Η σχέση μας με την Ελλάδα δεν επηρεάζεται από την πορεία των σχέσεών μας με την Τουρκία. Σας θυμίζω ότι ακόμη και τη δεκαετία του ’90, όταν είχαμε πολύ στενή σχέση με την Τουρκία, επιθυμούσαμε στενές σχέσεις και με την Αθήνα. Είχαμε υπογράψει ακόμη και συμφωνία αμυντικής συνεργασίας, την οποία δεν εφάρμοσαν οι Ελληνες, όχι εμείς. Ημασταν έτοιμοι ακόμη και τότε, αλλά ο Πάγκαλος δεν ήθελε καλές σχέσεις. Ακόμη και αν βελτιωθούν πραγματικά οι σχέσεις με την Τουρκία, δεν θέλουμε να έχουμε όλα τα αυγά σε ένα καλάθι. Δεν θα τα βάλουμε όλα στο τουρκικό καλάθι. Εάν είναι αμοιβαία ωφέλιμη θα συνεχίσουμε τη σχέση αυτή με Ελλάδα και Κύπρο, ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα.
– Στο διαμορφωθέν σκηνικό, το Ισραήλ θα επιλέξει να μεταφέρει το αέριό του προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας ή Ελλάδας;
– Από στρατηγική άποψη, θα ήταν αφελές να ισχυροποιήσουμε τον ρόλο της Τουρκίας ως ενεργειακής γέφυρας και να της αποδώσουμε ειδικό βάρος σε ό,τι αφορά την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης. Θα ενισχύσει τη δική μας θέση εάν διοχετευθεί μέσω Κύπρου και Ελλάδας και μειωθεί έτσι η εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία αλλά και την Τουρκία.
– Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και οι δύο χώρες;
– Δεν μπορώ να διακινδυνεύσω προβλέψεις που αφορούν οικονομικά μεγέθη. Φαντάζομαι ότι στο τέλος θα έχουμε αρκετό αέριο για πολλούς αγωγούς. Οι οικονομικοί υπολογισμοί είναι σημαντικοί, αλλά σε ό,τι αφορά τη στρατηγική διάσταση τα πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα.
– Πώς βλέπει το Ισραήλ ενδεχόμενη εμπλοκή της Ρωσίας στην Κύπρο;
– Η Ρωσία δεν είναι φίλη μας. Αλλά εάν ήμουν Κύπριος δεν θα στηριζόμουν στο ΝΑΤΟ για να με υπερασπισθεί. Η Μόσχα είναι καλύτερα τοποθετημένη να στηρίξει την Κύπρο έναντι της Τουρκίας. Φυσικά, η Ρωσία δεν είναι αυτή που ήταν. Δεν είναι σε θέση να διασώσει την Κύπρο. Οι Ευρωπαίοι είναι αυτοί που διασώζουν την Κύπρο. Ας μην το ξεχνάμε αυτό. Είναι ένα περίπλοκο παιχνίδι.
– Ανησυχεί το Ισραήλ για την κρίση στην Κύπρο;
– Προφανώς ανησυχούμε και θέλουμε η Κύπρος να σταθεί στα πόδια της. Δεν θέλουμε να καταρρεύσει καμία χώρα της Ευρωζώνης. Ελπίζουμε ότι οι Κύπριοι θα καταφέρουν να αποκαταστήσουν την οικονομία τους σε υγιή βάση, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα είναι ακόμη πιο δύσκολο να διαχειρισθούν την τουρκική επιθετικότητα.
http://news.kathimerini.gr/
