Αλέξανδρος Τάρκας Η συνταρακτική κρίση της Κύπρου σχεδόν 21 χρόνια μετά την έναρξη
των επικερδέστατων εισαγωγών κεφαλαίων από την εμπόλεμη Γιουγκοσλαβία
και από τη μεταλλασσόμενη Ρωσία, αλλά και εφτά οκτώ χρόνια πριν από την
προσδοκώμενη εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου αποτελεί το
πρώτο, χειροπιαστό δείγμα των νέων ισορροπιών στη ΝΑ Μεσόγειο.Η (κατά ορισμένες πλευρές) έλλειψη διαφάνειας στις τραπεζικές και
χρηματιστηριακές συναλλαγές στην Κύπρο αποτελεί μία από τις αιτίες οργής
των δυτικών κυβερνήσεων. Αν βέβαια είχε πραγματικά ιεραρχηθεί ως το
μείζον πρόβλημα, θα επιλυόταν κατά τον χρόνο ένταξης στην Ε.Ε. το 2004 ή
κατά την ένταξη στο ευρώ το 2008.
Σήμερα, χωρίς θεωρίες συνωμοσίας, όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες από ελληνικές και ξένες διπλωματικές πηγές συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η κρίση συμπίπτει -καθόλου συμπτωματικά- με τις θέσεις που λαμβάνουν στη γραμμή αφετηρίας όλοι οι ενδιαφερόμενοι (Γερμανία, ΗΠΑ, Ρωσία, Ισραήλ) για τον αγώνα δρόμου πολιτικής και οικονομικής ισχύος στην ευρύτερη περιοχή. Στόχος τους δεν είναι μόνον η συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων, αλλά και η επικερδής ανάμειξη στις μελλοντικές ενεργειακές οδούς, η δυνατότητα μεγαλύτερης παρέμβασης στην ισχυροποιημένη Τουρκία, η αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας στη Συρία και την Αίγυπτο, καθώς και η ετοιμότητα αντιμετώπισης της (όποιας) εξέλιξης με το Ιράν. Μαζί με αυτές τις χώρες, παραμένει κορυφαίο το ενδιαφέρον των «εγγυητριών δυνάμεων» των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου (Ελλάδας, Βρετανίας, Τουρκίας), αναζωπυρώνοντας τις παρασκηνιακές συζητήσεις για το ενδεχόμενο μιας διάσκεψής τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ανεπάντεχη τροπή της κρίσης της ευρωζώνης επιβεβαιώνει, με τον πλέον δραματικό τρόπο, ότι η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι των μεγάλων συμφερόντων. Γι’ αυτό και τα επόμενα στάδια του καινούργιου, ιδιότυπου κυπριακού προβλήματος θα έχουν κορυφαίο ενδιαφέρον σε τρεις κύριους τομείς:
-Πρώτον, στους όρους συμμετοχής της Μεγαλονήσου στην ευρωζώνη, καθώς το σημερινό σοκ δύσκολα θα απορροφηθεί από τη Λευκωσία και δεν θα μεταδοθεί στους υπόλοιπους εταίρους. Η στήριξη στην Κύπρο αποτελεί μονόδρομο για την Ε.Ε., αλλά -όπως απεδείχθη και από τη στάση της Γερμανίας έως τις ελληνικές εκλογές του Ιουνίου 2012- το ζητούμενο είναι πότε, πώς και σε ποια έκταση θα εκδηλωθεί.
-Δεύτερον, στη σχέση Λευκωσίας - Μόσχας, η οποία έχει πολλές πτυχές, όπως οι τραπεζικές καταθέσεις των ολιγαρχών εν γνώσει του Κρεμλίνου, οι κινήσεις κεφαλαίων των αντιπάλων του προέδρου Πούτιν, οι λειτουργίες διάφορων υπηρεσιών με ενδιάμεσο κόμβο την Κύπρο και το εύρος δράσης σημαντικών φορέων, όπως η Gazprom και η Russian Commercial Bank.
-Τρίτον, στη δυνατότητα (ή μη) του Προέδρου Αναστασιάδη να υπογράψει ρεαλιστικούς όρους συνεργασίας με όσες χώρες και εταιρίες αναμειγνύονται ή θα αναμειχθούν στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Κύπρου ή στη μεταφορά κοιτασμάτων άλλων κρατών μέσω της νήσου.
Και οι τρεις τομείς είναι κορυφαίας σημασίας όχι μόνον για τη Λευκωσία, αλλά και για την Αθήνα, με αποτέλεσμα η τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά να βρίσκεται ενώπιον μεγάλων ευθυνών, αλλά και τεράστιων εθνικών ευκαιριών.
Σήμερα, χωρίς θεωρίες συνωμοσίας, όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες από ελληνικές και ξένες διπλωματικές πηγές συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η κρίση συμπίπτει -καθόλου συμπτωματικά- με τις θέσεις που λαμβάνουν στη γραμμή αφετηρίας όλοι οι ενδιαφερόμενοι (Γερμανία, ΗΠΑ, Ρωσία, Ισραήλ) για τον αγώνα δρόμου πολιτικής και οικονομικής ισχύος στην ευρύτερη περιοχή. Στόχος τους δεν είναι μόνον η συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων, αλλά και η επικερδής ανάμειξη στις μελλοντικές ενεργειακές οδούς, η δυνατότητα μεγαλύτερης παρέμβασης στην ισχυροποιημένη Τουρκία, η αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας στη Συρία και την Αίγυπτο, καθώς και η ετοιμότητα αντιμετώπισης της (όποιας) εξέλιξης με το Ιράν. Μαζί με αυτές τις χώρες, παραμένει κορυφαίο το ενδιαφέρον των «εγγυητριών δυνάμεων» των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου (Ελλάδας, Βρετανίας, Τουρκίας), αναζωπυρώνοντας τις παρασκηνιακές συζητήσεις για το ενδεχόμενο μιας διάσκεψής τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ανεπάντεχη τροπή της κρίσης της ευρωζώνης επιβεβαιώνει, με τον πλέον δραματικό τρόπο, ότι η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι των μεγάλων συμφερόντων. Γι’ αυτό και τα επόμενα στάδια του καινούργιου, ιδιότυπου κυπριακού προβλήματος θα έχουν κορυφαίο ενδιαφέρον σε τρεις κύριους τομείς:
-Πρώτον, στους όρους συμμετοχής της Μεγαλονήσου στην ευρωζώνη, καθώς το σημερινό σοκ δύσκολα θα απορροφηθεί από τη Λευκωσία και δεν θα μεταδοθεί στους υπόλοιπους εταίρους. Η στήριξη στην Κύπρο αποτελεί μονόδρομο για την Ε.Ε., αλλά -όπως απεδείχθη και από τη στάση της Γερμανίας έως τις ελληνικές εκλογές του Ιουνίου 2012- το ζητούμενο είναι πότε, πώς και σε ποια έκταση θα εκδηλωθεί.
-Δεύτερον, στη σχέση Λευκωσίας - Μόσχας, η οποία έχει πολλές πτυχές, όπως οι τραπεζικές καταθέσεις των ολιγαρχών εν γνώσει του Κρεμλίνου, οι κινήσεις κεφαλαίων των αντιπάλων του προέδρου Πούτιν, οι λειτουργίες διάφορων υπηρεσιών με ενδιάμεσο κόμβο την Κύπρο και το εύρος δράσης σημαντικών φορέων, όπως η Gazprom και η Russian Commercial Bank.
-Τρίτον, στη δυνατότητα (ή μη) του Προέδρου Αναστασιάδη να υπογράψει ρεαλιστικούς όρους συνεργασίας με όσες χώρες και εταιρίες αναμειγνύονται ή θα αναμειχθούν στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Κύπρου ή στη μεταφορά κοιτασμάτων άλλων κρατών μέσω της νήσου.
Και οι τρεις τομείς είναι κορυφαίας σημασίας όχι μόνον για τη Λευκωσία, αλλά και για την Αθήνα, με αποτέλεσμα η τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά να βρίσκεται ενώπιον μεγάλων ευθυνών, αλλά και τεράστιων εθνικών ευκαιριών.
