Του Νικόλα Ζηργάνου Τι σημαίες, τι φανφάρες, τι κόκκινα χαλιά, τι ωραία λόγια… Δεν θα μπορούσε να είναι και διαφορετικά. Ο πέμπτος Αμερικανός πρόεδρος που επισκέπτεται επίσημα το Ισραήλ -στα 65 χρόνια που μεσολάβησαν από την ίδρυση της χώρας- έγινε δεκτός με δηλώσεις αιώνιας πίστης και φιλίας, όμως ο γάμος της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ δείχνει κουρασμένος, με εσωτερικές έριδες, αποκλίσεις συμφερόντων και απιστίες.
Η ταύτιση του Νετανιάχου με τον συντηρητικό θεοσεβούμενο Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο πρόεδρο, Μιτ Ρόμνεϊ, η αφόρητη πίεση του «Μπίμπι» στον Λευκό Οίκο να δεσμευτεί πως θα βομβαρδίσει άμεσα (ή πιο σωστά, όποτε το αποφασίσει το Ισραήλ) τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, η αμοιβαία δυσπιστία που πλανάται πάνω από τις διμερείς σχέσεις, αλλά ιδίως η δηλητηριώδης ατμόσφαιρα στις σχέσεις των δύο ανδρών, άφησε τα χαμόγελα έξω από τις βαριές πόρτες των επίσημων συνομιλιών.
Τελευταίο το Παλαιστινιακό
Είναι χαρακτηριστική η εκτίμηση ισραηλινού αναλυτή για τις προτεραιότητες των δύο πλευρών. Ο Εφραίμ Ινμπάρ, διευθυντής του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών του Ινστιτούτου «Μπεγκίν Σαντάντ», δήλωσε κυνικά πως «πρώτο τραπέζι είναι το Ιράν, μετά η Αίγυπτος, στη συνέχεια η Συρία και τέλος η Τουρκία. Αν υπάρξει κάποιος χρόνος μπορεί να αναφερθεί και το Παλαιστινιακό». Κι όμως, πόσο διαφορετική ήταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα πριν από τέσσερα χρόνια, τον Ιούνιο του 2009, όταν ο Ομπάμα έκανε την ιστορική, λέγαμε τότε, ομιλία του στο Κάιρο, με την οποία έδινε ελπίδες για μια νέα εποχή στη Μέση Ανατολή: «Ηρθε η ώρα να σταματήσει η κατασκευή [εβραϊκών] οικισμών [στα κατεχόμενα εδάφη]» είχε δηλώσει ο Αμερικανός πρόεδρος.
Τώρα, τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, τα πήρε ο άνεμος και πάνε, χάθηκαν μέσα στη σκόνη από τις μπουλντόζες, εκεί όπου κάθε μέρα υψώνεται και μια νέα μικρή πόλη για να φιλοξενήσει εποίκους, συνήθως ακροδεξιούς Εβραίους από την πρώην Σοβιετική Ενωση, ψηφοφόρους του Λίμπερμαν και του Νετανιάχου, που ονειρεύονται ένα θρησκευτικά καθαρό Ισραήλ, δίχως Παλαιστινίους πολίτες. Οι Παλαιστίνιοι που ανέμισαν τις σημαίες τους και συγκεντρώθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εξάπλωση των εποικισμών στον αποκαλούμενο διάδρομο «Ε1», που ενώνει την Ιερουσαλήμ με τη Δυτική Οχθη, χάλασαν για λίγο το εορταστικό κλίμα, αλλά δεν έφεραν το ζήτημα στην ατζέντα.
Ούτε όμως και ο Ομπάμα έχει το θέμα στο τραπέζι, δεν έχει καν μια συνεκτική πρόταση για την επίλυση του Μεσανατολικού. Το μόνο που ελπίζει, όπως και ο Νετανιάχου, είναι να επαναληφθεί ο διάλογος των δύο πλευρών, ένας διάλογος για τις τηλεοπτικές κάμερες, που όμως δεν πρόκειται να οδηγήσει πουθενά. Αντίθετα, το Ιράν, που, σύμφωνα με τον Ομπάμα, απέχει έναν χρόνο από την κατασκευή της πυρηνικής βόμβας, μπορεί να οδηγήσει παντού. Από μια τεράστια διπλωματική αποτυχία έως έναν γενικευμένο πόλεμο στην Μέση Ανατολή. Η Ουάσιγκτον θέλει να αγοράσει χρόνο, ποντάρει πως ίσως υπάρξει μια κάποια μαγική λύση στις συνομιλίες με την Τεχεράνη που θα αποτρέψει την ισραηλινή επίθεση. Ομως, ο χρόνος δεν είναι απεριόριστος και κοντεύει η στιγμή που πρέπει να ληφθούν οι κρίσιμες αποφάσεις.
Αίγυπτος και Συρία
Σκοτάδι επικρατεί και σε άλλα δύο σημαντικά μέτωπα. Η μετά Μουμπάρακ Αίγυπτος, με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην εξουσία και την επανάσταση να ματώνει ακόμα στους δρόμους, αλλά και το συριακό αδιέξοδο, προκαλούν αμηχανία τόσο στον Νετανιάχου όσο και στον Ομπάμα. Η νέα Αίγυπτος είναι σύμμαχος αλλά και εν δυνάμει εχθρός, η νέα μετά Ασαντ Συρία θα είναι απρόβλεπτη, αντίθετα από το παρελθόν, χωρίς να είναι ξεκάθαρο ποιος θα έχει το πάνω χέρι, πόση εξουσία θα πάρουν οι εξτρεμιστές και πόσο μπορεί να κατέχει ακόμη τα Υψίπεδα του Γκολάν ο ισραηλινός στρατός.
Μέσα σε αυτό το κουβάρι μπήκαν και από προχθές ως μεταβλητή τα χημικά του Ασαντ που κινδυνεύουν να πέσουν στα χέρια της Αλ Νούσρα, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την ασφάλεια του Ισραήλ. Η αμφιθυμία Αμερικανών και Ισραηλινών για τη Συρία, η ρευστότητα στην Αίγυπτο, αλλά και η επαναπροσέγγιση Αγκυρας – Τελ Αβίβ, είναι θέματα που ενώνουν τον Ομπάμα και τον Νετανιάχου, οι οποίοι θα προσπαθήσουν να βρουν κοινό τόπο με βάση τα στρατηγικά συμφέροντα των χωρών τους, παρακάμπτοντας τη μεταξύ τους έλλειψη χημείας.
