Το τελευταίο διάστημα το θέμα του ενεργειακού κόστους αλλά και του κόστους του φυσικού αερίου έχει βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της δημόσιας συζήτησης στον τομέα της ενέργειας. Ιδιαίτερα ενόψει της αποκρατικοποίησης της ΔΕΠΑ δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι υπάρχει κίνδυνος η αποκρατικοποίηση να φέρει βραχυπρόθεσμα έσοδα και μόνιμα ακριβές τιμές αερίου, υπονοώντας ότι εφόσον η ρωσική Gazprom αποκτήσει την εταιρεία υπάρχει κίνδυνος να διατηρηθεί η αγορά σε μονοπωλιακές συνθήκες και να παραμείνει το κόστος υψηλό.
Ποια είναι όμως η θέση της ίδιας της Gazprom για το θέμα. Το Capital.gr είχε επικοινωνία με αρμόδιες πηγές της ρωσικής εταιρείας, οι οποίες ανέλυσαν τις θέσεις του μεγαλύτερου προμηθευτή της χώρας για το θέμα της τιμολόγησης. Τι λέει λοιπόν η Gazprom για το θέμα των τιμών;
Κατ΄ αρχάς οι πηγές της εταιρείας υποστηρίζουν ότι οι τιμές των hub αερίου, με τις οποίες συχνά γίνονται συγκρίσεις είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό και δεν μπορούν να συγκριθούν με τις τιμές των μακροχρόνιων συμβάσεων.
«Ίσως κάποιος μεμονωμένος καταναλωτής μπορεί να αγοράσει σε μια άλλη αγορά κάποια χρονική περίοδο φθηνότερο αέριο συγκριτικά με τις τιμές των μακροχρόνιων συμβάσεων, στην συνέχεια όμως μπορεί οι τιμές spot να αυξηθούν και να αγοράζει ακριβότερα. Για αυτό εμείς θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχουν μακροχρόνιες συμβάσεις, που δίνουν τη δυνατότητα επενδύσεων σε υποδομές (αγωγούς κλπ) και καθιστούν εφικτή την ασφαλή προμήθεια σε σταθερές τιμές. Στο θέμα των τιμών υπάρχει πάντα σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών. Η προσέγγισή μας είναι ότι δεν πρέπει να κοιτάμε ούτε την υψηλότερη τιμή ούτε και τη χαμηλότερη διότι δεν είναι αυτές οι πραγματικές τιμές της αγοράς. Οι τιμές αγοράς είναι ένας ουσιαστικός συμβιβασμός μεταξύ προμηθευτών και αγοραστών. Εμείς προσπαθούμε να βρούμε αυτόν το σωστό συμβιβασμό ώστε να έχουμε σταθερές τιμές. Ως Gazprom θα μπορούσαμε να σας ζητήσουμε υψηλότερη τιμή, επικαλούμενοι το γεγονός ότι μπορούμε να πουλήσουμε αέριο στην Ασία σε διπλάσια τιμή από την Ελλάδα. Δεν το κάνουμε. Προσπαθούμε να βρούμε ένα συμβιβασμό ώστε και η Gazprom να είναι παρούσα στις αγορές που ενδιαφέρεται και ταυτόχρονα να υπάρχει ενδιαφέρον από τους καταναλωτές να αγοράσουν αέριο» αναφέρουν οι πηγές της Gazprom.
Ένας άλλος καθοριστικός παράγοντας για την πολιτική τιμών της Gazprom είναι η διαφοροποίηση των πηγών και η ύπαρξη εναλλακτικών.
Όπως επισημαίνεται από τις ίδιες πηγές, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει μια παγκόσμια αγορά αερίου αλλά περιφερειακές αγορές. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ η τιμή είναι λίγο πάνω από τα 3 δολάρια mbtu, στην Ευρώπη είναι περίπου 10, στην Ασία είναι 16 έως 19 δολάρια. Η τιμή δεν αφορά μόνο την αφθονία του καυσίμου αλλά και για την ύπαρξη εναλλακτικών. Σε κάθε χώρα κάθε εθνική αγορά, η τιμή του αερίου καθορίζεται και από τα καύσιμα που μπορούν να το υποκαταστήσουν. Επομένως η Gazprom όταν διαπραγματεύεται τις τιμές της σε μακροχρόνιες συμβάσεις λαμβάνει υπόψη και τις εναλλακτικές που υπάρχουν και είναι ανταγωνιστικές προς το φυσικό αέριο. Η διαφοροποίηση πηγών προμήθειας είναι ένας τρόπος εξισορρόπησης των τιμών εφόσον υπάρχει εναλλακτική. Για παράδειγμα η Πολωνία είναι δυσαρεστημένη με την τιμή της Gazprom και δίνει έμφαση στο shalegas ενώ θέλει να εισάγει LNG από το Κατάρ με στόχο να είναι σε καλύτερη διαπραγματευτική θέση. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα δεν έχει αυτή την ευκαιρία, είναι μια απομονωμένη ενεργειακή νησίδα και έχει πιο αδύναμη διαπραγματευτική θέση.
«Εάν η Ελλάδα μπορεί να φέρει πχ Καταριανό αέριο τότε θα μπορεί να έχει εναλλακτικές και να διαπραγματευτεί με την Gazprom, ωστόσο αυτή τη στιγμή η τιμή του αερίου που προσφέρεται στις αγορές λαμβάνει υπόψη αυτό που λέμε οι συνθήκες της αγοράς» τονίζουν οι πηγές της Gazprom.
Στο ερώτημα λοιπόν ποιες θα είναι οι τιμές του φυσικού αερίου εφόσον η Gazprom αποκτήσει τη ΔΕΠΑ η απάντηση που δίνεται είναι ότι η ρωσική εταιρεία έχει πολιτική ανταγωνιστικών τιμών: Ο στόχος μας είναι να μεταφέρουμε την εμπειρία μας στην ελληνική αγορά, το ερώτημα δεν είναι ποιο θα είναι το επίπεδο των τιμών αλλά ποια θα είναι η προσέγγισή μας στο θέμα των τιμών. Η θέση μας είναι ότι θα πρέπει η προσέγγιση να είναι ανταγωνιστική σε σχέση με τις άλλες πηγές ενέργειας. Εάν αποκτήσουμε τη ΔΕΠΑ θα μεταφέρουμε την εμπειρία μας στην ελληνική αγορά σε θέματα προμήθειας, περιλαμβανομένων και των «market signals» δηλαδή μόλις η ελληνική αγορά αποκτήσει διαφοροποίηση πηγών θα προσαρμόσουμε τη στρατηγική μας στη νέα κατάσταση».
Καταλήγοντας η πηγή της Gazprom αναφέρει για το θέμα της τιμής του αερίου στην Ελλάδα στο μέλλον, ότι αυτή συναρτηθεί όχι τόσο με την τιμολόγηση της Gazprom αλλά με την οικονομική κατάσταση της χώρας, το άνοιγμα της αγοράς αλλά και το σχεδιασμό της Ελλάδα για την ενίσχυση ή όχι της θέσης του καυσίμου στο ενεργειακό μείγμα.
Σε κάθε περίπτωση, καταλήγουν οι ίδιες πηγές, πολλές χώρες επενδύουν στη διαφοροποίηση των πηγών τους, όπως έχει κάνει και η Ελλάδα που διαθέτει το LNG terminal και σχεδιάζει νέα project για terminals και αγωγούς. «Σεβόμαστε αυτή την πολιτική και την ακολουθεί και η ίδια η Gazprom καθώς διαφοροποιεί τους πελάτες της και επεκτείνεται στις αγορές της Ασίας. Θα είμαστε χαρούμενοι να δούμε την ελληνική αγορά να ανοίγει και να αποκτά νέες πηγές προμήθειες. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην ελληνική αγορά η ΔΕΠΑ έχει το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς και είναι μονοπώλιο, μπορούμε να προσαρμόσουμε τη στρατηγική μας, είτε η αγορά παραμείνει ολιγοπωλιακή είτε ανοίξει».
