Πώς το κράτος «πνίγει» τη βιομηχανία

του Στέφανου Κοτζαμάνη

Σήμα SOS εκπέμπουν οι παράγοντες της ελληνικής βιομηχανίας. Μια σειρά κρατικών επιλογών και αποφάσεων έρχεται να αυξήσει το λειτουργικό κόστος των εταιρειών και να περιορίσει την ανταγωνιστικότητά τους στο εξωτερικό, σε μια περίοδο όπου η εγχώρια ζήτηση συρρικνώνεται μέρα με τη μέρα. Μάλιστα, σήμερα το απόγευμα θα υπάρξει κρίσιμη συνάντηση "βαρέων ονομάτων" της ελληνικής βιομηχανίας με κυβερνητικά στελέχη και τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, όπου μεταξύ άλλων θα τεθεί και το συγκεκριμένο ζήτημα.
Την ίδια περίοδο όπου ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος μιλά για την ανάγκη ανασύνταξης του παραγωγικού δυναμικού σε νέες βάσεις -και μάλιστα με κύριο χαρακτηριστικό την ενδυνάμωση της εξωστρέφειας και τη μετατόπιση πόρων προς την παραγωγή ανταγωνιστικών διεθνών εμπορεύσιμων προϊόντων-, έρχεται το ίδιο το ίδιο κράτος να φρενάρει αυτήν τη διαδικασία.

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Τσιμεντοβιομηχανίας Τιτάν Ανδρέας Κανελλόπουλος ήταν ο πρώτος που είχε θέσει από πέρυσι το ζήτημα της επιβάρυνσης του κόστους παραγωγής των ελληνικών βιομηχανιών από το μέτωπο της ενέργειας.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Euro2day.gr, ο πρόεδρος της κλωστοϋφαντουργικής εταιρείας Επίλεκτος (και πρόεδρος του ΣΕΒ Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδας) Ευριπίδης Δοντάς εξέφρασε την έντονη δυσφορία του για την κατακόρυφη άνοδο του ενεργειακού κόστους, σημειώνοντας πως: α) απορρόφησε όλη την εξοικονόμηση κόστους που προήλθε από τις μειώσεις αποδοχών στο προσωπικό και β) η Επίλεκτος είναι πιθανόν να διακόψει την παραγωγική της δραστηριότητα σε περίπτωση όπου σύντομα δεν αλλάξουν τα πράγματα στο συγκεκριμένο μέτωπο.

Στο θέμα αναφέρθηκε μόλις χθες και ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, επικεφαλής του ΣΕΒ, τονίζοντας ότι το πρόβλημα της αγοράς ενέργειας απειλεί να γονατίσει όσες βιομηχανίες απομένουν. "Εχουμε πάρει πολλές διαβεβαιώσεις, αλλά περιμένουμε τη λύση. Και θέλω να προειδοποιήσω ότι η ελληνική βιομηχανία δεν θα δεχτεί μισιακές λύσεις και εκπτώσεις σε ένα θέμα που αφορά την ίδια την επιβίωσή της".

Την έντονη δυσφορία τους έχουν εκφράσει και άλλοι μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι της χώρας -μεταξύ των οποίων από ορισμένους κύκλους φέρεται να συγκαταλέγεται και η Βιοχάλκο, μέσω της οποίας υλοποιείται γύρω στο 12% των συνολικών εξαγωγών της χώρας! Πρόσφατα μάλιστα, η θυγατρική του ομίλου, Σιδενόρ, ανακοίνωσε την προσωρινή αναστολή της λειτουργίας (για τον Μάρτιο) του εργοστασίου της στη Μαγνησία, με στόχο την προσαρμογή της παραγωγής στη χαμηλή ζήτηση προϊόντων οικοδομικού χάλυβα.

Χαρακτηριστική της όλης κατάστασης είναι η δήλωση του προέδρου της ΕΒΙΚΕΝ (Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας) Κων/νου Κουκλέλη στο Euro2day.gr πως "αν δεν αλλάξουν τα πράγματα στο ζήτημα του ενεργειακού κόστους, τότε θα δούμε τη μία εταιρεία μετά την άλλη να κλείνει, όποιες επιπτώσεις θα μπορούσε να έχει αυτό στην ελληνική οικονομία".

Ενδεικτικά και μόνο να αναφέρουμε πως μεταξύ των βιομηχανιών που είναι μέλη της ΕΒΙΚΕΝ -άρα εκφράζονται μέσω του κ. Κουκλέλη- συγκαταλέγονται οι εταιρείες ΑΓΕΤ Ηρακλής, Γιούλα Υαλουργία, Ελληνικά Λιπάσματα και Χημικά ELFE, Ελληνική Εταιρεία Χάλυβα, ΜΕΛ Μακεδονική Εταιρεία Χάρτου, Τιτάν, Χαλυβουργία Ελλάδος, οι εταιρείες του ομίλου Βιοχάλκο, Χαλυβουργική, Χάλυψ Δομικά Υλικά, Χαρτοποιία Κομοτηνής, ΠΑΚΟ Κολιόπουλος και αρκετές άλλες.

Σύμφωνα επίσης με τον κ. Κουκλέλη, "η φθηνή ενέργεια είναι ο πιο διαφανής και δίκαιος τρόπος για να στηρίξει μια χώρα τη βιομηχανία και την οικονομία της. Ζητάμε από την κυβέρνηση να συμβαδίσουμε στον δρόμο προς την πραγματική ανάπτυξη, χωρίς επιδοτήσεις, χωρίς φοροαπαλλαγές και με ίσους όρους ανταγωνισμού από όλους".

Ο λόγος για τον οποίο η ΕΒΙΚΕΝ (τα μέλη της αντιπροσωπεύουν το 50% περίπου της εγχώριας βιομηχανικής ζήτησης ενέργειας) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου είναι ότι πλέον το κόστος ενέργειας: • Φτάνει το 50% του συνολικού κόστους της παραγωγικής διαδικασίας, ξεπερνώντας το εργατικό κόστος.
• Αποτελεί τον κύριο παράγοντα διεθνούς ανταγωνιστικότητας και δυσχεραίνει την πρόσβαση των ελληνικών βιομηχανιών σε αγορές του εξωτερικού.
• Οδηγεί σε πλήρη απαξίωση επενδύσεις δισεκατομμυρίων σε βασικό εξοπλισμό και σε εκσυγχρονισμό για τη βελτίωση της παραγωγής.
• Μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε απώλεια θέσεων εργασίας και σε πλήρη αποσύνθεση του δευτερογενούς τομέα.

Μπαράζ επιβαρύνσεων Γενικότερα, κύκλοι της βιομηχανίας, θεωρούν παράλογο το γεγονός ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται να πληρώσουν ένα βουνό από φόρους (τακτικούς και έκτακτους, που συνήθως μετατρέπονται σε τακτικούς, άμεσους και έμμεσους), όχι τόσο επί των ενδεχόμενων κερδών τους, αλλά κυρίως στο κόστος παραγωγής τους… Μιλάμε για μια σειρά κλάδους, όπως για παράδειγμα η χαλυβουργία, το αλουμίνιο, το νικέλιο, το τσιμέντο και η υαλουργία.

Να σημειωθεί πως οι ελληνικές επιχειρήσεις επιβαρύνονται με εργοδοτικές εισφορές που υπερβαίνουν κατά 50% τις μέσες εργοδοτικές εισφορές στις χώρες του ΟΟΣΑ, έχουν πολύ αυξημένες επιβαρύνσεις για την εργασία μέσα στο Σαββατοκύριακο (ακόμη και όταν οι βιομηχανίες απασχολούν μέρος της παραγωγικής τους δυναμικότητας, πολλές φορές οι μηχανές πρέπει να δουλεύουν σε συνεχή βάση), ενώ παράλληλα επιβαρύνονται με υπερδιπλάσιο κόστος χρήματος, όταν φυσικά μπορούν να έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό.

Ενδεικτικά αναφέρεται πως μια βιομηχανία του ευρωπαϊκού βορρά επιβαρύνεται με επιτόκια της τάξεως του 2%-3%, όταν το αντίστοιχο κόστος στην Ελλάδα υπερβαίνει το 7% ακόμη και για τις ισχυρές επιχειρήσεις. Μάλιστα, ένα μέρος του δανεισμού αυτού πρακτικά υπάρχει εξαιτίας της καθυστέρησης στις πληρωμές του ίδιου του ελληνικού δημοσίου (επιστροφές ΦΠΑ, καθυστερήσεις αποδόσεων επιχορηγήσεων)!

Αν μάλιστα σε όλα αυτά προσθέσει κάποιος και το αυξημένο μεταφορικό κόστος που συνήθως έχουν οι ελληνικές επιχειρήσεις όταν απευθύνονται στις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, τότε αντιλαμβάνεται πως μεγάλο ποσοστό των ελληνικών εξαγωγών γίνεται είτε με ζημίες, είτε με οριακά αποτελέσματα, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του παραγωγικού ιστού της χώρας.

Ζητούν αλλαγή πλεύσης Κύκλοι μάλιστα της ελληνικής βιομηχανίας απορούν τι νόημα έχει να γίνονται κινήσεις -σε ανώτατο επίπεδο- προσέλκυσης ξένων επενδυτών στην Ελλάδα, όταν αυτοί που ήδη παράγουν καταγράφουν ζημίες και βάλλονται από τον καταιγισμό των φόρων και των λοιπών επιβαρύνσεων.

Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, θα έπρεπε η κυβέρνηση πρώτα να κατανοήσει τα προβλήματα των παραγωγικών εταιρειών που ήδη λειτουργούν, να άρει μια σειρά αντικίνητρα που υπάρχουν και τότε -σε ένα καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον- οι ξένοι επενδυτές θα έρθουν μόνοι τους να βάλουν λεφτά στην Ελλάδα, χωρίς να χρειάζονται "προσκλήσεις" από ανώτατους κυβερνητικούς αξιωματούχους.

Καταγγελίες για το κόστος των καυσίμων H ΕΒΙΚΕΝ έχει επισημάνει την απουσία ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής στις εγχώριες αγορές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου και έχει αναφερθεί σε "δομικά κενά και στο πλήθος στρεβλώσεων στις συγκεκριμένες αγορές".

Ειδικότερα, σχετικά με την αγορά ηλεκτρισμού, έγινε αναφορά στη δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ που εκμεταλλεύεται τις εθνικές πηγές ενέργειας, τη μη λειτουργία του ανταγωνισμού, το πλήθος των ρυθμιζόμενων χρεώσεων και τη μονοδιάστατη, εισπρακτική αντιμετώπιση της αγοράς. Επιπλέον, η Ελλάδα, συγκριτικά με τις χώρες της Ε.Ε., παρουσιάζει τους υψηλότερους συντελεστές Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΕΦΚ), που φτάνουν το 5% του τελικού κόστους.

Παράλληλα, παρουσίασε στοιχεία για την εκρηκτική αύξηση του κόστους των ΑΠΕ που οδηγεί σε ραγδαία αύξηση του κόστους στον τελικό καταναλωτή. Στο ίδιο πλαίσιο, έκανε έκκληση για εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας για την προστασία της βιομηχανίας από το κόστος αερίων ρύπων, σε αναλογία με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Τέλος, παρουσίασε την κατάσταση στην εγχώρια αγορά του φυσικού αερίου όπου καταγράφονται οι υψηλότερες τιμές για βιομηχανικούς πελάτες στην Ευρώπη των 27. Πέραν δε των υψηλών τιμών, επιβάλλεται και υψηλός ΕΦΚ που σήμερα αποτελεί το 10% του τελικού κόστους του φυσικού αερίου.