Σπύρος Λίτσας
Καμία συμμαχία δεν έχει τη δυνατότητα να ικανοποιεί το σύνολο
των απαιτήσεων των συμβαλλόμενων μερών. Ο βασικός ρόλος της κάθε
συμμαχίας είναι να εξυπηρετεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των
συμφερόντων των συμβαλλόμενων μερών. Οι συμμαχίες, όπως αναφέρει ο John
Mearsheimer, είναι γάμοι συμφέροντος μεταξύ των κρατών. Στο νεοελληνικό
κράτος με την προβληματική ιστορικοκοινωνική εξέλιξη και την
ομφαλοσκοπική αριστεία τέτοιες προσεγγίσεις φαντάζουν κυνικές
γρατσουνιές στον συλλογικό ιδεαλισμό. Πέρα όμως από τις εμμονές που μας
κατατρύχουν από την εποχή...των Ορλοφικών, ένα είναι σίγουρο. Οι
διεθνείς συμμαχίες και συμφωνίες «είναι σαν τις νεαρές γυναίκες και τα
λουλούδια. Κρατούν για όσο κρατήσουν», όπως συνήθιζε να λέει ο Ντε Γκολ,
όταν ήθελε να δείξει στον συνομιλητή του ότι δεν έχει καιρό για
ιδεαλιστικές περιδινήσεις.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συμφωνία στις Βρυξέλλες για τον προϋπολογισμό της Ενωσης έως το 2020 είναι ιστορικής σημασίας, αλλά και καταλύτης εξελίξεων στο υποσύστημά μας. Είναι ουσιαστικά η πρώτη φορά που ο προϋπολογισμός μειώθηκε κατά 3%, μια εξέλιξη που ευνοεί τις θέσεις τόσο της Βρετανίας όσο και της Γερμανίας. Από τη μια, η Βρετανία επιθυμεί να μειώσει την οικονομική εισφορά της προς τις Βρυξέλλες. Το πέτυχε. Από την άλλη, η Γερμανία πλέον έχει και το συστημικό επιχείρημα στη διάθεσή της, ότι δεν υφίσταται άλλος δρόμος για την Ευρώπη πέραν της λιτότητας. Τέλος, η συμφωνία έρχεται να ικανοποιήσει και τη Γαλλία, αφού τα κονδύλια προς τον τομέα της γεωργίας δεν μειώνονται.
Ωραία... και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα; Οχι ακριβώς! Είναι προφανές ότι η μείωση των συνολικών ποσών του προϋπολογισμού θα επηρεάσει τον νότιο άξονα. Για παράδειγμα, η μείωση των κονδυλίων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού μειώνει τις δυνατότητες των κυβερνήσεων κάθε ιδεολογικής απόχρωσης για υποσχεσιολογία περί παροχών. Με άλλα λόγια, λιγότερα κονδύλια από τον «άγιο Βασίλειο τον Βρυξελλιώτη» - περισσότερη γκρίνια στο εσωτερικό των κρατών του Νότου. Κι αυτό πέρα από κάθε αμφιβολία είναι μια θετική εξέλιξη για την Ελλάδα, αρκεί ασφαλώς να κατανοήσουμε ορθώς τα δεδομένα και να κινηθούμε αναλόγως στη διεθνή σκηνή.
Τέλος στις φρούδες ελπίδες ή στην αναμονή της «άνωθεν» σωτηρίας. Οι εξελίξεις στις Βρυξέλλες δίνουν την οριστική ώθηση για την ανάδειξη πολιτικών αποφάσεων από τις κυβερνήσεις του Νότου που θα ευνοούν την οικονομική και την εμπορική εξωστρέφεια και κινητικότητα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ή ο Νότος θα λάβει εξωστρεφείς πρωτοβουλίες σε οικονομικό και εμπορικό επίπεδο ή θα μετατραπεί σε τριτοκοσμική ζώνη. Λεφτά δεν υπάρχουν και αυτό πλέον είναι επίσημο!
Ιδιαίτερα η Ελλάδα δεν έχει πλέον άλλη διέξοδο παρά μόνο με μεγαλύτερη ορμή να διεκδικήσει την παραγωγή πλούτου μέσα από στοχευμένες ιδιωτικοποιήσεις, οικοδόμηση ενός σύγχρονου και παραγωγικού πολυδιάστατου τουριστικού μοντέλου με στοιχεία customization για τις διαφορετικές αγορές ανά τον κόσμο, συνολική μεταβολή του φορολογικού συστήματος, ώστε να παραχθεί ανάπτυξη μέσω και των φόρων και να ενισχυθεί η μεσαία τάξη, και επανέναρξη της οικονομίας προτάσσοντας την παιδεία, τη γεωργία και τις νέες τεχνολογίες ως μέσα όχι απλώς επιβίωσης, αλλά οικοδόμησης ενός νέου λειτουργικού πλαισίου ευημερίας και ευζωίας για τους πολίτες. Ισως η μείωση στον κοινοτικό προϋπολογισμό μάς «ξυπνήσει» από τον λήθαργο πολλών δεκαετιών και μας δώσει να κατανοήσουμε τα πραγματικά δεδομένα. Τέλος οι ρομαντισμοί και οι αδιέξοδες ρητορείες, αφού στάσιμοι ή υποχωρώντας δεν οδηγούμαστε πουθενά.
Η έξοδος από την έρημο είναι μπροστά μας και αυτό μπορεί να γίνει μόνο δημιουργικά, συντεταγμένα και διαφυλάσσοντας την κοινωνική συνοχή με ψυχραιμία και κυρίως έξυπνες πολιτικές. Η μόνη διέξοδος είναι η πορεία προς τα εμπρός, αρκεί να πετάξουμε τις δεοντολογικές έμμονες που μας κατατρύχουν ως βαρίδια και αναπτύξουμε ρεαλιστικά αντισώματα. Η μεταβολή αυτή θα είναι η πρώτη καλή εξέλιξη έπειτα από πολύ καιρό.
Καμία συμμαχία δεν έχει τη δυνατότητα να ικανοποιεί το σύνολο
των απαιτήσεων των συμβαλλόμενων μερών. Ο βασικός ρόλος της κάθε
συμμαχίας είναι να εξυπηρετεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των
συμφερόντων των συμβαλλόμενων μερών. Οι συμμαχίες, όπως αναφέρει ο John
Mearsheimer, είναι γάμοι συμφέροντος μεταξύ των κρατών. Στο νεοελληνικό
κράτος με την προβληματική ιστορικοκοινωνική εξέλιξη και την
ομφαλοσκοπική αριστεία τέτοιες προσεγγίσεις φαντάζουν κυνικές
γρατσουνιές στον συλλογικό ιδεαλισμό. Πέρα όμως από τις εμμονές που μας
κατατρύχουν από την εποχή...των Ορλοφικών, ένα είναι σίγουρο. Οι
διεθνείς συμμαχίες και συμφωνίες «είναι σαν τις νεαρές γυναίκες και τα
λουλούδια. Κρατούν για όσο κρατήσουν», όπως συνήθιζε να λέει ο Ντε Γκολ,
όταν ήθελε να δείξει στον συνομιλητή του ότι δεν έχει καιρό για
ιδεαλιστικές περιδινήσεις.Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συμφωνία στις Βρυξέλλες για τον προϋπολογισμό της Ενωσης έως το 2020 είναι ιστορικής σημασίας, αλλά και καταλύτης εξελίξεων στο υποσύστημά μας. Είναι ουσιαστικά η πρώτη φορά που ο προϋπολογισμός μειώθηκε κατά 3%, μια εξέλιξη που ευνοεί τις θέσεις τόσο της Βρετανίας όσο και της Γερμανίας. Από τη μια, η Βρετανία επιθυμεί να μειώσει την οικονομική εισφορά της προς τις Βρυξέλλες. Το πέτυχε. Από την άλλη, η Γερμανία πλέον έχει και το συστημικό επιχείρημα στη διάθεσή της, ότι δεν υφίσταται άλλος δρόμος για την Ευρώπη πέραν της λιτότητας. Τέλος, η συμφωνία έρχεται να ικανοποιήσει και τη Γαλλία, αφού τα κονδύλια προς τον τομέα της γεωργίας δεν μειώνονται.
Ωραία... και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα; Οχι ακριβώς! Είναι προφανές ότι η μείωση των συνολικών ποσών του προϋπολογισμού θα επηρεάσει τον νότιο άξονα. Για παράδειγμα, η μείωση των κονδυλίων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού μειώνει τις δυνατότητες των κυβερνήσεων κάθε ιδεολογικής απόχρωσης για υποσχεσιολογία περί παροχών. Με άλλα λόγια, λιγότερα κονδύλια από τον «άγιο Βασίλειο τον Βρυξελλιώτη» - περισσότερη γκρίνια στο εσωτερικό των κρατών του Νότου. Κι αυτό πέρα από κάθε αμφιβολία είναι μια θετική εξέλιξη για την Ελλάδα, αρκεί ασφαλώς να κατανοήσουμε ορθώς τα δεδομένα και να κινηθούμε αναλόγως στη διεθνή σκηνή.
Τέλος στις φρούδες ελπίδες ή στην αναμονή της «άνωθεν» σωτηρίας. Οι εξελίξεις στις Βρυξέλλες δίνουν την οριστική ώθηση για την ανάδειξη πολιτικών αποφάσεων από τις κυβερνήσεις του Νότου που θα ευνοούν την οικονομική και την εμπορική εξωστρέφεια και κινητικότητα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ή ο Νότος θα λάβει εξωστρεφείς πρωτοβουλίες σε οικονομικό και εμπορικό επίπεδο ή θα μετατραπεί σε τριτοκοσμική ζώνη. Λεφτά δεν υπάρχουν και αυτό πλέον είναι επίσημο!
Ιδιαίτερα η Ελλάδα δεν έχει πλέον άλλη διέξοδο παρά μόνο με μεγαλύτερη ορμή να διεκδικήσει την παραγωγή πλούτου μέσα από στοχευμένες ιδιωτικοποιήσεις, οικοδόμηση ενός σύγχρονου και παραγωγικού πολυδιάστατου τουριστικού μοντέλου με στοιχεία customization για τις διαφορετικές αγορές ανά τον κόσμο, συνολική μεταβολή του φορολογικού συστήματος, ώστε να παραχθεί ανάπτυξη μέσω και των φόρων και να ενισχυθεί η μεσαία τάξη, και επανέναρξη της οικονομίας προτάσσοντας την παιδεία, τη γεωργία και τις νέες τεχνολογίες ως μέσα όχι απλώς επιβίωσης, αλλά οικοδόμησης ενός νέου λειτουργικού πλαισίου ευημερίας και ευζωίας για τους πολίτες. Ισως η μείωση στον κοινοτικό προϋπολογισμό μάς «ξυπνήσει» από τον λήθαργο πολλών δεκαετιών και μας δώσει να κατανοήσουμε τα πραγματικά δεδομένα. Τέλος οι ρομαντισμοί και οι αδιέξοδες ρητορείες, αφού στάσιμοι ή υποχωρώντας δεν οδηγούμαστε πουθενά.
Η έξοδος από την έρημο είναι μπροστά μας και αυτό μπορεί να γίνει μόνο δημιουργικά, συντεταγμένα και διαφυλάσσοντας την κοινωνική συνοχή με ψυχραιμία και κυρίως έξυπνες πολιτικές. Η μόνη διέξοδος είναι η πορεία προς τα εμπρός, αρκεί να πετάξουμε τις δεοντολογικές έμμονες που μας κατατρύχουν ως βαρίδια και αναπτύξουμε ρεαλιστικά αντισώματα. Η μεταβολή αυτή θα είναι η πρώτη καλή εξέλιξη έπειτα από πολύ καιρό.
