Σιωπηρή προσαρμογή;

Η καθημερινή θορυβώδης ρητορική του Ερντογάν και των συνεργατών του, που στοχεύει τις ΗΠΑ και την ΕΕ, έχει καλύψει τη σταδιακή απόσυρση δύο θεμάτων που κυριαρχούσαν στην επικαιρότητα το πρώτο πριν και το δεύτερο μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος: Τη συνταγματική μεταρρύθμιση για συγκρότηση σουλτανικής προεδρίας και την επαναφορά της θανατικής ποινής. Εύλογα τίθεται το ερώτημα αν την ίδια τύχη θα έχουν προσεχώς και η πίεση - απαίτηση της Αγκυρας για έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν από τις ΗΠΑ, αλλά και η άρνηση Ερντογάν να ικανοποιήσει τα προαπαιτούμενα που προβλέπει η συμφωνία του Μαρτίου με την ΕΕ για το Προσφυγικό, κυρίως την τροποποίηση του αντιτρομοκρατικού νόμου.
Η σκληρή ρητορική παντοδυναμίας που εκπέμπει ο Ερντογάν μάλλον πιστοποιεί την αποδυνάμωσή του και την αγωνιώδη προσπάθεια κλεισίματος μετώπων εκτός συνόρων και αναζήτησης ευρύτερων συναινέσεων στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Η σκληρή ρητορική κατά της Δύσης, των ΗΠΑ και της ΕΕ έχει τα όριά της, καθώς εξυπηρετεί την αναζήτηση συναίνεσης απέναντι σε μια ξενοκίνητη συνωμοσία, αλλά κινδυνεύει να διογκώσει μια διεθνή απομόνωση την οποία ο Ερντογάν προσπαθεί να άρει.

Η σιωπή ως προς τη συνταγματική μεταρρύθμιση προφανώς μας παραπέμπει σε υπόγειες και παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ με τον ηγέτη του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος CHP, Κιλιτζάρογλου, και τον Μπαχτσελί του Ακροδεξιού - Εθνικιστικού ΜΗΡ προς την κατεύθυνση αναζήτησης ενός κοινού παρονομαστή για τις αρμοδιότητες του προέδρου που να στηρίζεται σε διευρυμένη διακομματική συναίνεση. Να σημειωθεί ότι η αυτοσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων από τον πρόεδρο - σουλτάνο είχε προκαλέσει τις αντιδράσεις και τη διαφοροποίηση τόσο του πρώην προέδρου Γκιουλ, όσο και του μέχρι πρόσφατα πρωθυπουργού Νταβούτογλου, οι οποίοι στάθηκαν στο πλευρό του Ερντογάν αμέσως μετά την εκδήλωση της απόπειρας πραξικοπήματος.
Το ζητούμενο είναι αν η εικαζόμενη υποχώρηση του Ερντογάν, με αντίτιμο την παροχή διακομματικής συναίνεσης, αποτελεί τομή, μη αντιστρέψιμη στροφή ή απλά και μόνο τακτικό ελιγμό ώστε να μειωθεί το κόστος της σκληρής καταστολής που ακολούθησε την απόπειρα πραξικοπήματος.
Ζητούμενο παραμένει αν η συναίνεση των Κιλιτζάρογλου- Μπαχτσελί θωρακίζει την επιρροή των κομμάτων CHP -MHP στην κοινή γνώμη ή αν, αντίθετα, διευκολύνει τον διεμβολισμό τους από το ΑΚΡ. Η αναδίπλωση Ερντογάν εκτός συνόρων είχε αρχίσει πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος εκτός συνόρων: Στις 26/6 ανακοινώθηκε η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, την επομένη 27/6 προαναγγέλθηκε η προσέγγιση με τη Μόσχα και μία μέρα μετά η τρομοκρατική επίθεση στο Αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης υπενθύμιζε το βαρύ συνολικό κόστος της ολέθριας εμπλοκής της Αγκυρας στη σύγκρουση στη Συρία.
kapopoulos@pegasus.gr