Ποιο είναι
το επόμενο βήμα στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Τεχεράνης μετά την άρση των
κυρώσεων; Δίχως αμφιβολία είναι η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων
ΗΠΑ-Ιράν, ένα βήμα που δεν θα ανοίγει τον δρόμο για συνολική προσέγγιση,
αλλά θα επιβεβαιώνει την ντε φάκτο διαμόρφωσή της ανάμεσα στις δύο
πλευρές από την άνοιξη του 2013, όταν άρχισαν οι μυστικές διαβουλεύσεις
στο Ομάν. Ομπάμα από τη μια μεριά και Χαμενεΐ -Ρουχανί από την άλλη δεν
έχουν την πολυτέλεια να καθυστερήσουν ή να επιβραδύνουν τη μη
αντιστρέψιμη πλέον μετεξέλιξη της εξομάλυνσης σε πραγματική συμμαχία,
καθώς και οι δύο πλευρές έχουν ως κατεπείγουσα προτεραιότητα την
αντιμετώπιση της πρόκλησης των τζιχαντιστών και τη σταθεροποίηση στο
Ιράκ και στη Συρία.Ο Ομπάμα διαθέτει τον αναγκαίο χρόνο, για να ολοκληρώσει τη μεγάλη ανατροπή στην πολιτική των ΗΠΑ, πολύ πριν λήξει η θητεία του, ώστε η προσέγγιση με το Ιράν να μη γίνει αντικείμενο αντιπαράθεσης στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Αντίστοιχα, η ολοκλήρωση συνολικής προσέγγισης με τις ΗΠΑ είναι ο κοινός παρονομαστής που διασφαλίζει την παράταση της στενής συνεργασίας του θρησκευτικού ηγέτη αγιατολάχ Χαμενεΐ με τον πρόεδρο Ρουχανί, αλλά εγγυάται ότι δεν πρόκειται να υπάρξει σύγκρουση μεταρρυθμιστών-σκληροπυρηνικών μετά τις βουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου, όπου αναμένεται να θριαμβεύσουν οι πρώτοι.
Τούτων λεχθέντων, οι σκληροπυρηνικοί με την άρση των κυρώσεων και τον τερματισμό της πρόσληψης των ΗΠΑ ως «μεγάλου σατανά», χάνουν μεγάλο μέρος της νομιμοποίησης της αντίθεσής τους προς φιλελευθεροποίηση-εκδημοκρατισμό, με επιχείρημα τους εξωτερικούς κινδύνους.
Η συντριβή των τζιχαντιστών σε Συρία-Ιράκ δεν είναι μόνο καταλύτης στην προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν αλλά και κοινός παρονομαστής ζωτικών συμφερόντων μεταρρυθμιστών και σκληροπυρηνικών, με τον Χαμενεΐ να διατηρεί τον εξισορροπητικό-επιδιαιτητικό του ρόλο. Οταν οι Νίξον-Κίσινγκερ προσέγγιζαν τον Μάο το 1971-'2, χρειάσθηκαν περίπου έξι χρόνια μέχρι τις αρχές του 1978, όταν η μεταρρυθμιστική πτέρυγα της ηγεσίας του ΚΚ εξουδετέρωσε τη «Συμμορία των Τεσσάρων». Να σημειωθεί ότι η προσέγγιση με τις ΗΠΑ ήταν ίσως το μοναδικό σημείο συναίνεσης ανάμεσα στις δύο σκληρά συγκρουόμενες πτέρυγες του κομματικού μηχανισμού.
Σήμερα η πρόκληση των τζιχαντιστών επιταχύνει τις εξελίξεις, και σε ό,τι αφορά τις εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στην Τεχεράνη η μη αντιστρέψιμη ταχύτατη πλέον προσέγγιση με την Ουάσιγκτον δεν επιτρέπει στους σκληροπυρηνικούς να οριοθετήσουν ή να καθυστερήσουν την ολοκλήρωσή της, ώστε να αποτραπεί η πλήρης πολιτική κυριαρχία του Ρουχανί.
kapopoulos@pegasus.gr
