Του Κώστα Ράπτη-Ο Γάλλος οικονομολόγος Thomas Piketty
είναι ήδη πολύ γνωστός από το 700σέλιδο έργο του "Το Κεφάλαιο στον 210
αιώνα”, το οποίο όχι μόνο σημάδεψε τη διεθνή δημόσια συζήτηση, αλλά και
κατάκτησε , πράγμα σπάνιο για βιβλία του είδους, μια θέση στον κατάλογο
των αμερικανικών best-sellers.
Τις θεωρίες του, όμως, περί της
κρισιμότητας της ανισοκατανομής του πλούτου, ο 44χρονος οικονομολόγος,
ρισκάρει με πρόσφατο άρθρο του στην γαλλική εφημερίδα Le Monde να τις
προβάλλει στο άκρως επίκαιρο θέμα της τρομοκρατίας, ενώ η χώρα του ακόμη
ζεί υπό το σοκ των επιθέσεων της 13ης Νοεμβρίου.
Τα δεδομένα ήταν ήδη γνωστά στον Piketty
από την επιστημονική του εργασία: η Μέση Ανατολή είναι η περιοχή του
πλανήτη με την περισσότερο άνιση κατανομή του πλούτου – και ο ίδιος
θεωρεί ότι αυτό δεν είναι καθόλου άσχετη αποτελεί μια "πυριτιδαποθήκη”
που γεννά τρομοκρατία.
Όπως αναφέρει, στον γεωγραφικό χώρο
μεταξύ Αιγύπτου και Ιράν, κατοικούν περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι,
όμως ο πλούτος συγκεντρώνεται κατεξοχήν σε εκείνο το τμήμα, ήτοι τις
πετρελαιοπαραγωγούς μοναρχίες, όπου κατοικεί μόλις το ένα δέκατο των
κατοίκων της Μέσης Ανατολής. Ακριβέστερα, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία,
τα Ηνωμένα Αραβικά εμιράτα, το Κουβέιτ, το Μπαχρέιν και το Ομάν
αντιπροσωπεύουν περί το 60% του ΑΕΠ της περιοχής, ενώ συγκεντρώνουν
μόλις το 12% του πληθυσμού της.
Αλλά και στο εσωτερικό των εν λόγω
μοναρχιών, είναι ένα μικρό υποσύνολο ανθρώπων που πραγματικά κατέχει τον
πλούτο, την ίδια ώρα που η πλειοψηφία (συμπεριλαμβανομένων των γυναικών
και των μεταναστών) ζει σε μια κατάσταση "ημι-δουλείας”.
Όπως είχε σημειώσει πέρσι ο Piketty σε
εργασία του από κοινού με τον Facundo Alvaredo, το ευπορότερο 10% του
πληθυσμού της Μέσης Ανατολής κατέχει περισσότερο από το 60% του
συνολικού πλούτου, ενώ το μερίδιο του 1% των πλέον προνομιούχων φθάνει
το 26,2% - έναντι 22,8% για τις ΗΠΑ, 17% για την Νότιο Αφρική, 13,13%
για τη Γερμανία, 12,7% για τη Βρετανία, 8,94% για τη Γαλλία και 8,67%
για τη Σουηδία.
Οι συγκεκριμένες οικονομικές συνθήκες
καθιστούν εύθραυστες τις μεσανατολικές κοινωνίες και προσφέρουν,
παράλληλα με τις απώλειες των πολεμικών περιπετειών που κατά καιρούς
εξαπολύουν οι δυτικές δυνάμεις, επιχειρήματα στους τζιχαντιστές.
Ο Piketty δεν φείδεται επικρίσεων σε
ό,τι αφορά τη στάση της Δύσης απέναντι στις πετρελαιοπαραγωγούς
μοναρχίες του Περσικού Κόλπου. "Πρόκειται για καθεστώτα που
υποστηρίζονται πολιτικά και στρατιωτικά από τις δυτικές δυνάμεις, οι
οποίες είναι ευτυχείς να τους αποσπούν κάποια ψίχουλα για τη
χρηματοδότηση των ποδοσφαιρικών τους ομάδων ή για να τους πουλήσουν
όπλα. Δεν είναι να απορεί κανείς” παρατηρεί "που τα κηρύγματά μας περί
δημοκρατίας και δικαιοσύνης δεν βρίσκουν ιδιαίτερη απήχηση στην νεολαία
της Μέσης Ανατολής”.Το συμπέρασμα του Piketty είναι ότι αν η
τρομοκρατία έχει ρίζες στην ανισότητα, τότε και ο καλύτερος τρόπος
καταπολέμησής της είναι οικονομικός.
Για να αποκτήσουν αξιοπιστία μεταξύ
αυτών που δεν συμμερίζονται τον πλούτο της περιοχής, οι δυτικές χώρες,
υποστηρίζει, θα πρέπει να αφοσιωθούν περισσότερο στην κοινωνική ανάπτυξη
της Μέσης Ανατολής απ' ό,τι στις επικερδείς σχέσεις τους με τις τοπικές
δυναστείες. Ένας τρόπος για αυτό θα ήταν η χρηματοδότηση από το
μεσανατολικό πετρέλαιο της "κοινωνικής ανάπτυξης”, συμπεριλαμβανομένης
της εξάπλωσης της εκπαίδευσης.
Στρέφοντας δε το βλέμμα προς το
εσωτερικό της δικής του χώρας, ο Piketty διεκτραγωδεί τα υψηλά επίπεδα
ανεργίας και τις διακρίσεις στην απασχόληση που αντιμετωπίζουν οι
μεταναστευτικής καταγωγής πληθυσμοί στη Γαλλία. Και όπως, σε όλες τις
πρόσφατες παρεμβάσεις του στη δημόσια συζήτηση, υποστηρίζει ότι η Ευρώπη
θα πρέπει να εγκαταλείψει τη λιτότητα και να αναζωογονήσει ένα μοντέλο
ενσωμάτωσης και δημιουργίας θέσεων εργασίας, υπενθυμίζοντας ότι η Ευρώπη
υποδεχόταν ένα εκατομμύριο μετανάστες ετησίως πριν από το ξέσπασμα της
οικονομικής κρίσης.
Πρόκειται για ένα σκεπτικό που απέχει παρασάγγας από τον κυρίαρχο περί τρομοκρατίας λόγο των ημερών.
