Η αντιστασική μαχήτρια Μαρία Μπέϊκου (1925-2011), μία από τις 9 καπετάνισες του ΕΛΑΣ, από τα 19 της χρόνια πολεμάει στα βουνά ενάντια στους κατακτητές, στον Εμφύλιο ξανά με τον Δημοκρατικό Στρατό και τέλος φυγαδεύεται κυνηγημένη στην Τασκένδη και κατόπιν στην Ε.Σ.Σ.Δ, όπου σπουδάζει στο Ινστιτούτο Κινηματογραφίας, γίνεται στενή φίλη και κουμπάρα του Αντρέι Ταρκόφσκι, αλλά και η "φωνή" στην ελληνική εκπομπή του Ράδιο-Μόσχα. Μετά από 16 ολόκληρα χρόνια θα ξαναδεί τον άντρα της, Γεωργούλα Μπέϊκο...Δημοσιεύουμε, για πρώτη φορά σήμερα, ενόψει της 28ης Οκτωβρίου, την συνέντευξή της στην Κρυσταλία Πατούλη για το tvxs.gr που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί, εκπληρώνοντας συγχρόνως τη μεγάλη της επιθυμία, να δημοσιευτεί η ιστορία της συνάντησής της με μαθητές από τη Θεσσαλονίκη.Τη γνώρισα με αφορμή την Έρευνα για την κρίση (2010-2014) Εκδ. Κέδρος, αλλά και για μία τηλεοπτική συνέντευξη που δεν έμελλε... να υλοποιηθεί. Συναντηθήκαμε αρκετές φορές, τα προβλήματα όμως της υγείας της μας υποχρέωναν να αναβάλουμε συνεχώς την ημερομηνία. Σε αυτές τις συναντήσεις, η Μαρία Μπέικου, επέμενε να μιλήσει όχι μόνο για την ιστορία της, αλλά και για τους μαθητές...
Στις 23 Μαρτίου, ακυρώθηκε ξανά το ραντεβού που είχαμε στο σπίτι της, εφόσον εισήχθη εσπευσμένα στο νοσοκομείο. Την επόμενη μέρα, την συνάντησα στο "Σωτηρία" όπου αργότερα την ίδια μέρα απεβίωσε σε ηλικία 86 χρονών. Πριν την αποχαιρετίσω φιλώντας την, και ενώ ανέπνεε με μεγάλη δυσκολία με τη βοήθεια οξυγόνου, και με περισσότερη ακόμα δυσκολία μιλούσε, άκουσα για τελευταία φορά τη φωνή της να ρωτάει «Τί γίνεται εκεί... έξω;». Αυτή ήταν η Μαρία Μπέϊκου.
Πιστεύετε ότι την ξέρουν την ιστορία οι έλληνες και ειδικά οι νέοι;
Όχι. Κατηγορηματικά. Ξεκινώντας από το σχολείο, πρέπει όλα τα παιδιά, να μαθαίνουν. Τα πάντα είναι τα παιδιά! Το πιο βασικό για τη νεολαία, είναι να μάθει την ιστορία μας, την οποία δεν γνωρίζει, όπως και να αντιστέκεται σε ότι κακό".
Ποια είναι τα σημαντικότερα σημεία που νομίζετε ότι πρέπει να γνωρίζουν όλοι;
Πρώτον η Αντίσταση. Εκτός του ότι ο κόσμος δεν ξέρει πως ήταν πανελλαδική η αντίσταση, επίσης δεν γνωρίζει ότι απελευθερωθήκαμε μόνοι μας. Η βοήθεια απ’ έξω, ήταν μηδαμινή.
Τι έγινε όταν έκαναν εισβολή οι κατακτητές;
Αγόρια και κορίτσια το μόνο που σκεφτόμασταν ήταν πώς θα διώξουμε τον κατακτητή, αυτόν που μπήκε στο σπίτι μας ακάλεστος και μας κατέστρεψε χωρίς να έχει κανένα δικαίωμα.
Η αντίσταση ξεκίνησε από την αρχή, όταν μας επιτέθηκαν οι Ιταλοί. Μετά μπήκαν οι Γερμανοί αλλά ήταν κλειστά όλα τα παράθυρα. Δεν βρήκανε υποδοχή. Μπαίνανε με μουσικές αλλά ήταν μετρημένοι στα δάκτυλα αυτοί που ήταν έξω.
Εμείς πολεμάμε στα βουνά και τα... λαγκάδια, πλέκουμε κάλτσες και πουλόβερ, επιστρατεύονται όλες οι γυναίκες, να βοηθήσουμε τα παλικάρια μας που πολεμούσαν. Όλος ο Ελληνικός λαός στάθηκε στα παλικάρια μας.
Πρώτα, λέτε, είναι η εθνική Αντίσταση…
Ναι, στην αρχή μικρές ομάδες. Η Εθνική Αλληλεγγύη ήταν η πρώτη οργάνωση που έγινε για να ενωθεί και να οργανωθεί ο κόσμος στην Αντίσταση. Εν’ τω μεταξύ είχαν αναπτυχθεί κάποια ένοπλα τμήματα ενάντια στον εχθρό και η Εθνική Αλληλεγγύη, εκτός του ότι συγκέντρωνε κάποια τρόφιμα γι αυτούς που τους κατέτρεχε ο εχθρός, συγκέντρωνε και κάποια ρούχα για εκείνους που πολεμούσαν. Ο Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ), ήταν ο ένοπλος αγώνας ενάντια στον εχθρό και δημιουργήθηκε με την αποστολή της Εθνικής Αλληλεγγύης. Λίγο πιο πριν, τον Σεπτέμβρη του '41 έγινε το ΕΑΜ, δηλαδή, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Αυτά πρέπει να τα λέμε ολάκαιρα!
Σκοπό είχε να αγκαλιάσει όλους, άντρες, γυναίκες και νέους, ενάντια στον εχθρό. Μετά έγινε η ΕΠΟΝ.
Σήμερα γίνονται μερικά πράγματα γνωστά για τα κακουργήματα που έκαναν στα χωριά οι Γερμανοί: στο Δίστομο, στα Καλάβρυτα, στην Κρήτη, στη Μακεδονία. Είναι συγκεκριμένος ο εχθρός, δεν τους αποκαλώ εχθρός, σκέτο, γιατί έχουν όνομα.
Και το 44 περάσατε από την Εύβοια στη Ρούμελη για να ενταχθείτε στην 13η Μεραρχία ΕΛΑΣ - ΕΠΟΝ και γίνατε καπετάνισσα της διμοιρίας ανταρτισσών...
Έβλεπα τα παιδάκια να είναι τυμπανισμένα και δεν μπορούσα αυτό να το υποφέρω. Ήθελα να είμαι με το όπλο στο χέρι, να ρίξω ενάντια στον εχθρό. Αυτά είναι μέσα μου. Αλλά για χρόνια δεν άνοιγα τη βαλίτσα του άντρα μου, του Γεωργούλα, που είχε φυλάξει τα πάντα και δεν το ήξερα.
Όχι ο ΕΛΑΣ, ο Δημοκρατικός Στρατός, ο εμφύλιος δηλαδή, μου ήταν ένα βάρος.
Και τα άνοιξα όλα το ‘96, που έπαθα τον καρκίνο. Μπορεί να μη τα άνοιγα μέχρι τώρα. Έτσι έγινε το βιβλίο "Αφού με ρωτάτε, να θυμηθώ..."
Ο Άρης Βελουχιώτης, ο Σαράφης. Ό Λευτεριάς, Ο Τσαμάκος, ο Αρμάμπεης ήταν οι αρχηγοί της 13ης μεραρχίας...
Σε σύγκριση με τους Σοβιετικούς που τότε ήταν 220 εκατ. και εμείς αντίστοιχα, μια ολόκληρη χώρα ήμασταν 7 εκατ., είχαμε τα ίδια θύματα σε αριθμό! Οι Σοβιετικοί είχαν στην Αλβανία, στη Σερβία και στη Βουλγαρία και σταμάτησαν εκεί. Εμείς απελευθερωθήκαμε μόνοι μας.
Ο όρκος του ΕΛΑΣ το λέει καθαρά ποιος ήταν ο σκοπός μας: Ήταν η απελευθέρωση της πατρίδας, και την απελευθερώσαμε μόνοι μας. Οι Γερμανοί λένε ότι εμείς χρωστάμε ενώ εκείνοι χρωστάνε και δεν το λένε.... Και δεν θα μας δώσουν....
Και με την απελευθέρωση ’44;
Από τα Μάρμαρα κατεβήκαμε στη Λαμία, όπου κάναμε παρέλαση μπροστά στο Γενικό Αρχηγείο με επικεφαλείς τον Άρη και τον Σαράφη. Και μπροστά στη συμμαχική αποστολή που αποτελούνταν από έναν Αμερικανό και έναν Άγγλο. Στη Λαμία, ήταν ο τόπος στρατοπέδευσης και από εκεί ήρθαμε στην Αθήνα.
Πήγατε με τα πόδια στην Αθήνα…
Ναι, ήμασταν η φρουρά του γενικού αρχηγείου του ΕΛΑΣ στη Χασιά. Στην Αθήνα κατέβηκε η διμοιρία των αγοριών να πολεμήσει, δύο μήνες μετά την απελευθέρωση της Αθήνας, το Δεκέμβρη του '44 στη μάχη των Δεκεμβριανών. Σχεδόν όλο το επιτελείο είχε κατέβει στην Αθήνα.
Το τμήμα των γυναικών μένει στη Χασιά σαν φρουρά και παίρνουμε άδεια μόνο για την κοπέλα που την λέγαν Θύελλα, να κατεβεί στην Αθήνα για να δει τα παιδιά της, και σκοτώθηκε!
Μετά τη μάχη των Δεκεμβριανών;
Όπως είπα, είχαμε κατέβει στην Αθήνα γιατί έπρεπε να πολεμήσουμε στα Δεκεμβριανά.
Είχαμε ελευθερώσει, όμως, την πατρίδα. Το καθήκον μας το είχαμε κάνει!
Εμένα άλλαξε η ζωή μου σε αυτά τα γεγονότα των Αθηνών, τότε που ο Γεωργούλας, μου έδωσε το ρολόι και μου είπε τώρα πρέπει να ζήσουμε μαζί. Αυτή ήταν η πρόταση γάμου που μου έκανε.
Μετά άρχισε η καταδίωξη, μετά την παράδοση των όπλων.
Η καταδίωξη όσων πολέμησαν τον εχθρό και απελευθέρωσαν την πατρίδα! Γέμισαν οι φυλακές και οι εξορίες από Έλληνες που είχαν πολεμήσει ενάντια στον εχθρό! Εγώ, πήγα στο πολιτικό γραφείο και ζήτησα σύνδεση να βγω έξω γιατί κινδύνευα να με πιάσουν και μου είπαν "δεν έχουμε καμία σύνδεση"...
Έτσι το ‘47 καταταγήκατε στο αρχηγείο της Παρνασίδας, του Δημοκρατικού Στρατού;
Ο αείμνηστος Διαμαντής που ήμασταν πριν στον ΕΛΑΣ, ήταν ο διοικητής της 2ης Μεραρχίας στην Παρνασίδα του Δημοκρατικού Στρατού.
Ο γιατρός που είχαμε, με ρώταγε, πώς εγώ, φοιτήτρια της ιατρικής άφησα την ωραία Αθήνα και πήρα τα βουνά… και εγώ του εξηγούσα τι έγινε στην κατοχή, γιατί είναι ο άντρας μου, ο Γεωργούλας, φυλακή, γιατί ο αδελφός μου είναι εξορία...
Την Άνοιξη του ’48 είχατε βρεθήκατε στη δύνη της επιχείρησης Χαραυγή η οποία διεξήχθη ενάντια στους αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού;
Ήταν ενάντια μας, ήθελαν να μας εξοντώσουν. Η Τασούλα Βερβενιώτη, ούτε θυμάμαι πόσες συνεντεύξεις μου πήρε για να κάνει τη έρευνα της πάνω στον εμφύλιο. Ότι υπάρχει στο βιβλίο, είναι επιπλέον τεκμηριωμένο. Δεν είναι απλώς μνήμες.
Στην κατοχή ήταν ο ΕΛΑΣ, μετά έγινε Δημοκρατικός Στρατός. Αν δεν με έπαιρναν στον Δημοκρατικό στρατό δεν θα υπήρχα, θα με είχαν σκοτώσει. Στο τσακ γλίτωσα. Αλλά, όμως, ξέρεις τι είναι να βγαίνεις με φυματίωση και με 38 πυρετό στο βουνό;
Ο άντρας μου στη φυλακή στο κελί των μελλοθανάτων έξι μήνες, και ο αδελφός μου εξορία, και εγώ κινδύνευα από στιγμή σε στιγμή να με συλλάβουν, γι' αυτό, από την επιμονή και των δύο, αν και με φυματίωση και στους δύο πνεύμονες, υποχρεώθηκα να βγω στο βουνό.
Και από την Αλβανία φεύγετε κυνηγημένοι και φτάνετε στην Τασκένδη…
Κυνηγημένοι σαν τα ζώα και ζούσαμε με τα «όπλα παρά πόδα». Αυτή ήταν η εντολή. Συνεχίζαμε στην Τασκένδη να σηκωνόμασταν το πρωί και παρατασσόμασταν όπως κάναμε στο βουνό. Ο Ζαχαριάδης είναι ο εγκληματίας. Αυτό στο λέω.
Το μεγάλο κακό και η προδοσία ήταν το ότι ήμασταν απελευθερωτές, είχαμε πολεμήσει στην Αντίσταση κατά των Γερμανών... και μας έβαλαν να παραδώσουμε τα τιμημένα όπλα που πολεμήσαμε τον εχθρό. Είμαι εξαγριωμένη με αυτό. Κλαίγοντας, άνδρες και γυναίκες παραδίδαμε τα όπλα μας.
Την πρώτη φορά που ανέβηκα στο βουνό, με τον ΕΛΑΣ, ήταν επίθεση. Τη δεύτερη με τον Δημοκρατικό Στρατό μετά τα Δεκεμβριανά, ήταν άμυνα. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος. Τι να κάναμε;
Το ΚΚΕ δεν μπορούσε να κάνει κάτι;
Όχι βέβαια. Δεν μπορώ να πώ κάτι για αυτό το κόμμα. Δεν έχω καμία σχέση, και το λέω. Από τη στιγμή που είπε μέλος του πολιτικού γραφείου να πεθάνει ο Γεωργούλας, από εκεί και πέρα για μένα έσβησε. Όπως και ο Πλουμπίδης. και πολλοί άλλοι.
Εμπειρίες από τη Μόσχα; Ολόκληρα 27 χρόνια εξορίας, ήσασταν χρόνια στον ραδιοφωνικό σταθμό αλλά και εδώ στην Ελλάδα με πολλές προσωπικότητες της τέχνης κλπ. Θα μας πείτε για όλα αυτά;
Εκεί πραγματοποίησα το όνειρό μου να φοιτήσω στο Ινστιτούτο Κινηματογραφίας της Σοβιετικής Ένωσης με δάσκαλο έναν από τους μεγαλύτερους, τον Μιχαήλ Ρομ, και να γίνω φίλη με την Ιρμα Ράους και τον Αντρέι Ταρκόφσκι.. Η μοναξιά όμως ήταν μεγάλη. Μερικές φορές δεν ήθελα άλλο να ζω. Όταν αργότερα ήρθαν κι άλλοι Έλληνες όπως ο Γιώργος Σεβαστήκογλου, ο Δημήτρης Σπάθης, η Άλκη και ο Μάνος Ζαχαρίας, ο Γιάννης Μότσος, ο Απόστολος Μουσούρης, ήταν διαφορετικά, αλλά μόνο όταν απελευθερώθηκε ο Γεωργούλας άλλαξαν τα πάντα για μένα.
Να πούμε και για τον Σοστακόφιβιτς. Μου λένε ότι δεν μιλάω γι αυτόν. Έγραψε τη μουσική για αυτά που του τραγούδησα. Το «πεντοζάλι» και το «έχε γεια καημένε κόσμε» που τα ερμήνευσε ένας από τους μεγαλύτερους τενόρους του Μπολσόι.
Τέσσερα χρόνια κράτησε η αντίσταση και άλλα περίπου 30 το κυνηγητό... Υπάρχει κάτι, που πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για όλους αυτούς τους ανθρώπους, που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα;
Να μάθουν την ιστορία οι νέοι. Ο λαός της πατρίδας μας, αντιστάθηκε τιμώντας την παράδοση των αρματολών και κλεφτών. Πολέμησε με νύχια και με δόντια τον κατακτητή. Η λέξη πατρίδα δεν είναι χωρίς νόημα. Δεν ξέρω τι άλλη λέξη να σου βρω.
Γράφονται σιγά σιγά διάφορα βιβλία και αλήθειες για αυτά τα πνιγηρά χρόνια. Τα τραυματικά χρόνια. Τον εμφύλιο. Δεν επουλώνονται αυτά τα τραύματα ποτέ.
Όταν επιστρέψατε στην Ελλάδα μετά από τόσα χρόνια τι κάνατε;
Δούλευα με συγκροτήματα, στη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, στο Μέγαρο Μουσικής και στην Εθνική Πινακοθήκη. Τώρα παίζω στο Μάουζερ του Χάινερ Μύλλερ, σε σκηνοθεσία του Θεόδωρου Τερζόπουλου.
Μετά από όλα αυτά που ζήσατε, τι είναι το πιο σημαντικό που θέλετε να πείτε;
Το πώς επιβίωσα… Μου ‘ρχονται σκέψεις για όλα αυτά που έκανα, μου κάνουν εντύπωση. Θαμαίνουμαι! Θαυμάζω, δηλαδή, και απορώ για μένα.
Αν τα πω, θα βάλω τα κλάματα…
Όταν όμως βγαίνω –σπάνια πια- εδώ στην Πατησίων, και αντικρίζω στο βάθος, εκεί που φαίνεται η Ακρόπολη, παίρνω μια ανάσα και σκέφτομαι: «Δεν ήταν τίποτα αυτά που πέρασες. Άξιζε να ‘ρθεις σε αυτό τον κόσμο, μόνο και μόνο για να δεις αυτό!».
Η συνάντηση με τους μαθητές που η Μαρία Μπέϊκου ήθελε να δημοσιευτεί:«Με την κυκλοφορία του βιβλίου εκτός των άλλων, τον Οκτώβρη του 2010, έλαβα ένα τηλεφώνημα από την κυρία Δάφνη Θεοχάρη, φιλόλογο στο Λύκειο των Εκπαιδευτηρίων Βασιλειάδη στη Θεσσαλονίκη, η οποία με κάλεσε εκ μέρος όλων για τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου για να συναντηθώ και να κάνω μία ομιλία και συζήτηση με τους μαθητές.
Με παρεκάλεσαν εκ των προτέρων, η έναρξη να γίνει ως εξής: Να διαβάσω το βιογραφικό μου ή από το βιβλίο ή από το πρόγραμμα της θεατρικής παράστασης «Μάουζερ» του σκηνοθέτη και φίλου μου Θόδωρου Τερζόπουλου, στην οποία παίρνω μέρος και η ίδια.
Η συνάντηση έγινε σε μια μεγάλη αίθουσα που στη μια γωνιά της ήταν καθισμένα όλα τα παιδιά, και σε μια γωνία κοντά στο προεδρείο ήταν και ένα καλλιτεχνικό συγκρότημα. Άρχισε η εκδήλωση με την ανάγνωση του βιογραφικού μου, και μετά άρχισαν οι ερωτήσεις των μαθητών:
Μαρία Φέρλα ή Μπέικου;
Όταν παντρεύτηκα, το 1945, ο νόμος έλεγε ότι η γυναίκα μετά το γάμο παίρνει το επίθετο του συζύγου. Επομένως δεν μπορούσα να έχω επιλογή για το ποιο επίθετο θα έχω. Ήταν λοιπόν Μπέικου. Το επίθετο του Γεωργούλα.
Ένα ρολόι ήταν το δώρο του αρραβώνα σας από το Γεωργούλα Μπέικο. Τι συμβόλιζε για σας;
Την πρόταση γάμου που μου έκανε. Προϋπήρχε κάποιο αίσθημα που δεν είχε εκφραστεί. Γιατί όπως γράφω και στο βιβλίο τα αισθήματά μας τα είχαμε κρύψει βαθιά αφού πρωταρχικός μας σκοπός ήταν να πολεμήσουμε τον κατακτητή. Γι αυτό είχαμε πάρει απόφαση όλοι οι αντιστασιακοί μαχητές μαζί, μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος να μην δημιουργηθεί καμία απολύτως σχέση. Όταν το Δεκέμβρη του ‘45 φάνηκε ότι τέλειωσε ο πόλεμος μου έγινε η πρόταση γάμου με το ρολόι.
Το όπλο μάζουερ που σας χάρισε νωρίτερα ο Γεωργούλας, ο μελλοντικός τότε σύζυγός σας, τι σήμαινε επίσης;
Όταν έγινα καπετάνισσα είχα ένα πολύ απλό και παλιό όπλο. Εφόσον ήμουν πολιτική υπεύθυνη, ο Γεωργούλας, ο οποίος ήταν και καθοδηγητής μου, θεώρησε ότι πρέπει να έχω ένα καλύτερο όπλο. Έτσι μου το έδωσε.
Αντισταθήκατε ενάντια σε ποιον;
Ενάντια στον κατακτητή που εισέβαλε στην πατρίδα, μπήκε μέσα στα σπίτια μας, κατέστρεψε ότι έβρισκε μπροστά του και σκότωνε ανελέητα. Πριν πάω στο βουνό και καταταγώ στην ΧΙΙΙ μεραρχία, ήμουν στην Αθήνα για να σπουδάσω στην Ιατρική. Ο Λεωνίδας Κύρκος που ήταν καθοδηγητής μου, με έβαλε αμέσως υπεύθυνη του Α έτους. Ο αδελφός μου ήταν φυλακισμένος από τους κατακτητές. Δεν τον βρήκα και ψάχνοντάς τον το έμαθα και εγώ, γιατί δεν το γνώριζα νωρίτερα. Εκεί λοιπόν στην πόλη, με συγκλόνιζε να βλέπω κάθε μέρα πρησμένα παιδάκια από την πείνα. Επιθυμούσα με κάθε τρόπο να πολεμήσω με το όπλο στο χέρι τον κατακτητή!
Συμμετείχαν οι γυναίκες ενάντια στους Γερμανούς;
Ναι. Και πάρα πολλές. Συμμετείχαν και στις πόλεις και στα χωριά και πήραν μέρος με το όπλο στο χέρι.
Ποιος ήταν ο ρόλος τους;
Εκτός του ότι όπου βρίσκονταν οι γυναίκες νοικοκύρευαν, πολέμησαν με θάρρος και ψυχραιμία αλλά και στις παράνομες οργανώσεις στις πόλεις και στα χωρία… στην ΕΠΟΝ (Εθνική Πανελλήνια Οργάνωση Νέων) και στο ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό μέτωπο).
Αντιμετώπιζαν ιδιαίτερες δυσκολίες οι γυναίκες;
Ναι, εκτός των άλλων, οι σκληρές συνθήκες που αντιμετώπιζαν οι γυναίκες, είχαν ορμονικές επιπτώσεις. Τουλάχιστον για έξι μήνες σταμάτησαν τα έμμηνα στις περισσότερες.
Άντρες και γυναίκες μαζί στο βουνό… Γεννήθηκαν έρωτες;
Μπορεί και να γεννήθηκαν. Όμως εμείς είχαμε δώσει λόγο τιμής πώς όλο το διάστημα που η πατρίδα μας βρίσκεται υπό κατοχή, και μια τόσο βάρβαρη κατοχή, δεν θα δημιουργηθεί κανένα απολύτως αίσθημα, ή ερωτική εκδήλωση. Καμία σχέση. Και έχω ακόμη ενοχές γιατί υποχρεώθηκα -απόφαση βέβαια ήταν και εγώ έπρεπε να την εκτελέσω: Υπήρχε μια κοπέλα η Φρύνη, που ήταν πραγματική Φρύνη, λες και βγήκε από τη μυθολογία. Πανέμορφη. Η απόφαση να μη δημιουργηθούν σχέσεις ξεκινούσε από το αρχηγείο της μεραρχίας, όμως στο επιτελείο υπήρχαν και αξιωματικοί που ήταν μόνιμοι και είχαν έρθει από τον ελληνικό στρατό για να καταταχθούν στον ΕΛΑΣ. Και η Φρύνη ήταν μια μεγάλη πρόκληση. Οπότε αποφασίστηκε από τη μεραρχία να πάει η Φρύνη να δουλέψει στις πολιτικές οργανώσεις και όχι να βγει στο βουνό. Μετά τη συνεδρίαση της ανακοινώσαμε την απόφαση και έπρεπε να παραδώσει το όπλο. Εκείνη δεν ήθελε σε καμιά περίπτωση να παραδώσει το όπλο. Και εγώ σαν πολιτική υπεύθυνη έπρεπε να πάρω οπωσδήποτε το όπλο οπότε υποχρεώθηκα να την αφοπλίσω. Μέχρι τώρα νιώθω πολύ άσχημα όταν θυμάμαι την περίπτωση αυτή. Ένιωθα ότι θα ήταν καλύτερα να άνοιγε η γης να με καταπιεί. Καλύτερα να μην ήμουν σε αυτή τη θέση. Έμαθα μετά από πολύ καιρό ότι παντρεύτηκε και απέκτησε οικογένεια. Τουλάχιστον παρηγορήθηκα κάπως με αυτό.
Εδώ Μόσχα!
Ναι. Μετά την Τασκένδη πήγα στη Μόσχα και δούλεψα επί 27 χρόνια στο ραδιοφωνικό σταθμό στην ελληνική εκπομπή, ενώ σπούδαζα συγχρόνως κινηματογράφο, που ήταν το όνειρό μου, και αμέσως συνδέθηκα με βαθιά φιλία με τον Ταρκόφσκι και την μετέπειτα σύζυγο του Ίρμα.
Ελλάδα ή Σοβιετική Ένωση
ΕΛΛΑΔΑ!
Σήμερα σε τι αντιστέκεστε;
Το πιο βασικό για τη νεολαία, είναι να μάθει την ιστορία μας, την οποία δεν γνωρίζει, όπως και να αντιστέκεται σε ότι κακό. Τώρα εγώ προσωπικά σε τι αντιστέκομαι; Εγώ δεν κυκλοφορώ πια και δεν μπορώ να προσφέρω τίποτα, διότι και η ηλικία και οι ασθένειες που με ταλαιπωρούν, με εμποδίζουν. Παρ’ όλα αυτά αντιστέκομαι στο κακό των πεζοδρομίων. Στην Κυψέλη που ζω, όλα τα πεζοδρόμια είναι κατεστραμμένα. Για να περπατήσεις, λοιπόν, δεν κοιτάς μπροστά αλλά χάμω. Θα πρέπει κάτι να κάνουμε για να διορθωθεί έστω αυτό. Για να περπατάμε στο μέλλον με το κεφάλι ψηλά. Να αντισταθούμε ξεκινώντας από αυτό, που πιθανόν να φαίνεται μικρό, για να φτάσουμε και στα μεγάλα.
Και προπαντός να μάθουν οι νέοι την ιστορία μας την οποία δεν γνωρίζουν. Ας αγαπήσουμε επιτέλους αυτή τη χώρα και να την τιμήσουμε όπως της αξίζει!
"Όταν γύρισα στην Αθήνα μου έστειλαν αυτό το τετράδιο, με τις εντυπώσεις τους και τις ευχαριστίες τους, που με συγκίνησε πάρα πολύ…" Μαρία Μπέικου
«Αφού με ρωτάτε, να θυμηθώ…» η αυτοβιογραφία της Μαρίας Μπέϊκου από τις Εκδόσεις Καστανιώτη
"Γεννήθηκα στην Ιστιαία της Εύβοιας. Στον πόλεμο βρίσκομαι στην Αθήνα, φοιτήτρια της Ιατρικής. Οργανώνομαι και δουλεύω παράνομα με τον Λεωνίδα Κύρκο στο πανεπιστήμιο. Συλλαμβάνεται ο αδερφός μου. Οδηγείται στις φυλακές.
Παρά την αντίθεση των γονιών μου, κατατάσσομαι στον ΕΛΑΣ. Λαχταρώ να πολεμήσω με το όπλο στο χέρι. Η πρώτη μου μάχη είναι στο Καρπενήσι. Ξέρω ότι αμύνομαι, δεν θέλω να κάνω κακό σε κανέναν, απέναντί μου όμως είναι ο εχθρός. Σημαδεύω και πυροβολώ. Φοβάμαι. Καταλαβαίνω στο πρόσωπο του διπλανού μου τι σημαίνει σύντροφος. Κόβω την κοτσίδα μου για να παρελάσω στην απελευθέρωση. Παραδίδω το όπλο μου στη Βάρκιζα.
Παντρεύομαι τον Γεωργούλα Μπέικο.
Ξαναπιάνω το ντουφέκι για να αμυνθώ, δεύτερη φορά, με τον Δημοκρατικό Στρατό. Το αφήνω, ηττημένη πια, στα αλβανικά σύνορα και φεύγω περνώντας στο άγνωστο. Τρομάζω.
Ζω είκοσι επτά χρόνια στη Σοβιετική Ένωση. Φοιτήτρια στο Ινστιτούτο Κινηματογραφίας της Μόσχας, στην τάξη του Μιχαήλ Ρομ, με το συμφοιτητή και πολύ καλό φίλο μου Αντρέι Ταρκόφσκι. Σκηνοθετούμε από κοινού τους "Φονιάδες" του Χέμινγουεϊ. Δουλεύω ως εκφωνήτρια στον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Μόσχας. Είκοσι επτά χρόνια χωρίς ιθαγένεια. Ψάχνω κάποιον ν' ακούσει την ιστορία μου. Τη λέω παντού.
Η επιστροφή. Επιστρέφω στην Ελλάδα με την τέφρα του Γεωργούλα, σαν την Ηλέκτρα. Η Ελλάδα. Η Ελλάδα. Στα όνειρα μου. Βλέπω ακόμα ότι τρέχω στα βουνά. Πατρίδα μου είναι όλα αυτά."
TVXS.GR
