Τα οικονομικά στοιχειώνουν την όποια λύση. Έτσι άνοιξε
η συζήτηση πού θα βρεθούν τα χρήματα για τη χρηματοδότησή της. Μεγάλα
ποσά θα χρειαστούν μεταξύ άλλων για να δοθούν αποζημιώσεις στους
ιδιοκτήτες των περιουσιών στα κατεχόμενα οι οποίοι απ' ό,τι φαίνεται
ποτέ δεν θα τις ανακτήσουν. Αλλά η λύση θα χρειαστεί και άλλα χρήματα.
Ποιος για παράδειγμα θα αναλάβει το χρέος των κατεχομένων; Και επειδή
όλοι συνειδητοποιούν ότι θα χρειαστούν πολλά χρήματα, άρχισαν οι
συζητήσεις για την εξεύρεσή τους.Όπως και το 2004, με το σχέδιο Ανάν, η πρώτη σκέψη πήγε στους δωρητές.
Γρήγορα όμως φάνηκε πως η διεθνής κοινότητα με τη διεθνή οικονομική
κρίση και τα πολλαπλά προβλήματα που αντιμετωπίζει, όπως η ανθρωπιστική
κρίση των προσφύγων, δεν πρόκειται να ανταποκριθεί. Άλλωστε και το 2004 η
ανταπόκριση των λεγόμενων δωρητών υπήρξε πενιχρή. Πέραν τούτου, όμως,
υπάρχει και η διεθνής συσσωρευμένη πείρα που δείχνει πως οι λεγόμενοι
δωρητές υπόσχονται μεν πολλά για να πετύχουν τις πολιτικές τους
επιδιώξεις, αλλά όταν έρθει η ώρα να καταβάλουν όσα υποσχέθηκαν
εξαφανίζονται με διάφορες προφάσεις και αφορμές, ή καταβάλλουν ελάχιστα
των όσων είχαν υποσχεθεί.
Το παράδειγμα της Αϊτής με τον μεγάλο σεισμό που την έπληξε πριν μερικά
χρόνια, είναι χαρακτηριστικό αυτής της οδυνηρής εμπειρίας. Τότε η
δυστυχής αυτή χώρα μάζεψε υποσχέσεις για βοήθεια δισεκατομμυρίων
προκειμένου να ανοικοδομηθεί, αλλά στο τέλος της καταβλήθηκαν μερικές
εκατοντάδες εκατομμύρια. Και να σκεφτεί κανείς ότι οι υποσχέσεις
δίνονταν μπροστά στις κάμερες... υπό το κράτος της συναισθηματικής
φόρτισης της μεγάλης καταστροφής, ενώ κάποιοι αρχηγοί κρατών,
συμπεριλαμβανομένου και του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί, επισκέφτηκαν
μάλιστα τη χώρα για να κάνουν επί τόπου τις προσφορές τους!
Έχοντας φαίνεται υπόψη όλα αυτά ο κ. Άιντα πρότεινε να δανειστεί τα
χρήματα το νέο κράτος που θα προκύψει, από το Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο! Να πληρώνουν δηλαδή οι παρούσες και οι επόμενες γενεές Κυπρίων!
Και καλά να πληρώσουν για μια λύση που θα τερματίζει την κατοχή, θα
ενώνει τον τόπο και θα αποκαθιστά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Να πληρώνουν,
όμως, για μια λύση που θα μετατρέψει τον τόπο σε προτεκτοράτο της
Τουρκίας και θα στηρίζεται σε φυλετικά κριτήρια, πάει πολύ. Η άλλη σκέψη
που έγινε είναι να χρηματοδοτηθεί η λύση από τα έσοδα του φυσικού
αερίου. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα αυτά θα διατίθενται για να
πληρώνεται στην Τουρκία το χρέος των κατεχομένων.
Μπροστά στις δυσκολίες αυτές συζητείται τώρα, οι αποζημιώσεις που θα
δοθούν στους πρόσφυγες για τις περιουσίες τους στα κατεχόμενα να είναι
σε ομόλογα! Αφού δεν θα υπάρχει ρευστό χρήμα, θα χρησιμοποιηθεί αυτή η
τακτική. Θα προβλέπεται μάλιστα ότι όταν θα φτάνει το ομόλογο στη λήξη
του, αν δεν υπάρχουν χρήματα για να αποπληρωθεί, τότε θα εκποιείται η
περιουσία για την οποία δόθηκε! Κάτι σαν τις σημερινές εκποιήσεις των
τραπεζών για τις οποίες τόσος θόρυβος γίνεται. Και φυσικά κανείς δεν
ξέρει κάτω από ποιες συνθήκες θα γίνει τότε αυτή η εκποίηση και αν θα
εισπραχτεί ολόκληρο το ποσό του ομολόγου. Αλλά ακόμη για να πετύχει ο
πρόσφυγας να πάρει έστω και αυτό το ομόλογο, θα προηγηθεί η διαδικασία
ενώπιον της επιτροπής που θα συσταθεί μετά τη λύση -με ξένους δικαστές-
προκειμένου να λυθούν οι διαφορές ανάμεσα στον ιδιοκτήτη και τον χρήστη.
Θα δημιουργηθούν επομένως περιπλοκές που ενδεχομένως θα χρειαστούν
χρόνια για να επιλυθούν, δεδομένου ότι και τα ένδικα μέσα που θα
παρέχονται στον ιδιοκτήτη θα είναι χρονοβόρα.
Όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν γνωστά στους πρόσφυγες πριν τη λύση. Για
να μην υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι η επιστροφή των περιουσιών τους ή η
αποζημίωσή τους γι' αυτές θα γίνεται αυτόματα. Και είναι υποχρέωση και
του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και των κομμάτων να ενημερώσουν
έγκαιρα και τους πρόσφυγες αλλά και ολόκληρο τον κυπριακό λαό για τα
προβλήματα αυτά. Μέχρι στιγμής ο κ. Αναστασιάδης μιλά για την ανάπτυξη
που θα ακολουθήσει μετά τη λύση, παρακάμπτοντας το κόστος της, ως εάν η
ανάπτυξη θα πέσει από τον ουρανό. Από πού θα προέλθει αυτή η ανάπτυξη;
Δεσμεύεται;
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών
επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του
Πανεπιστημίου Κρήτης.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
