Η αφορμή για τις εθνικιστικές συγκεντρώσεις ήταν η κλιμάκωση των επιθέσεων από το παράνομο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK). Την περασμένη Κυριακή δεκαέξι Τούρκοι στρατιώτες έπεσαν νεκροί ύστερα από ενέδρα της οργάνωσης στην Νταλιτζά, ενώ την Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου δεκατέσσερεις αξιωματικοί της αστυνομίας σκοτώθηκαν από βόμβα του PKK στη επαρχία του Ιντίρ. Από τις εκλογές της 7ης Ιουνίου και ύστερα, οπότε και κατέρρευσαν οι ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Κούρδους, το PKK έχει δολοφονήσει συνολικά 117 στρατιώτες και αξιωματικούς του στρατού και της αστυνομίας. Ως απάντηση, ο τουρκικός στρατός κήρυξε εκατοντάδες περιοχές της Τουρκίας στρατιωτικές ζώνες, επιβάλλοντας μέχρι και απαγόρευση κυκλοφορίας, ενώ έχει εξαπολύσει δεκάδες αεροπορικές επιθέσεις κατά του PKK τόσο στην Τουρκία όσο και στο βόρειο Ιράκ. Τελευταίο τραγικό συμβάν, η δολοφονία στην αποκλεισμένη πόλη Τζίζρε ενός δωδεκάχρονου παιδιού από πυρά Τούρκου ελεύθερου σκοπευτή.
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, οι εκλογές της 1ης Νοεμβρίου δεν αναμένεται να αλλάξουν δραματικά το σκηνικό όπως αυτό διαμορφώθηκε ύστερα από τις εκλογές του Ιουνίου. Όπως όλα δείχνουν, το ισλαμικό AKP με επικεφαλής τον Νταβούτογλου θα είναι και πάλι πρώτο κόμμα, χωρίς αυτοδυναμία όμως, ενώ το HDP θα καταφέρει να ξεπεράσει και πάλι το όριο του 10% μπαίνοντας στη Βουλή. Οι προβλέψεις για το μέλλον δεν είναι θετικές, ειδικά αν σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ του AKP και των εθνικιστών του MHP, οι οποίοι αρνούνται κάθε ειρηνευτική συνομιλία με το PKK, ή αν και πάλι δεν μπορέσουν τα κόμματα να συμφωνήσουν στην ανάδειξη κυβέρνησης. Στις τελευταίες δύο περιπτώσεις η Τουρκία διατρέχει τον κίνδυνο να γυρίσει όχι μόνο πίσω στη δεκαετία του '90, αλλά και σε εκείνη του '70, όταν ήταν στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου.
Στα παραπάνω προστίθεται η τραγωδία του προσφυγικού ζητήματος, με την Τουρκία να έχει δεχτεί σχεδόν δύο εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία. Όσοι πρόσφυγες δεν βρίσκονται σε ειδικά κέντρα υποδοχής στα σύνορα με τη Συρία μετακινούνται μαζικά προς τα παράλια, όπου ετοιμάζονται για το ταξίδι προς τα ελληνικά νησιά. Τα μαγαζιά της Σμύρνης και του Μπόντρουμ έχουν γεμίσει με πινακίδες στα αραβικά διαλαλώντας την πραμάτεια τους: πορτοκαλί σωσίβια, φακοί, αδιάβροχες θήκες για κινητά τηλέφωνα. Δεν λείπουν και τα περιστατικά εκμετάλλευσης, με καταγγελίες προσφύγων ότι τους πουλάνε ελαττωματικά σωσίβια.
Χωρίς την ελάχιστη πρόθεση αναπαραγωγής του κλισέ που θέλει την Τουρκία να κάνει εξαγωγή της κρίσης της στο εξωτερικό όταν βρίσκεται σε εσωτερική αστάθεια, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αβεβαιότητα στη γείτονα χώρα επηρεάζει και την Ελλάδα. Αυτή θα είναι και μία από τις προκλήσεις στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής· πρόκληση την οποία θα αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση μετά τις εκλογές.
* Ο Δημήτριος Αναγνωστάκης διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο πανεπιστήμιο Ορχάν Γκαζί της Προύσας
