31 Μαρτίου 2015

Ντε φάκτο εξομάλυνση

Tough talks: Ayatollah Ali Khamenei, Iran's ­hardline supreme leader, is sceptical of a breakthrough in the talks with the United States. (AFP)
H προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν στη Μέση Ανατολή εδώ και καιρό είναι μια πραγματικότητα, που προηγήθηκε της έκβασης των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.Στο Ιράκ η αμερικανική αεροπορία βομβαρδίζει τους τζιχαντιστές και την ίδια στιγμή η εμπροσθοφυλακή των δυνάμεων της κυβέρνησης της Βαγδάτης δεν είναι άλλη από τη Φρουρά της Επανάστασης, την πιο επίλεκτη στρατιωτική δύναμη της Τεχεράνης. Στη Συρία βομβαρδισμοί των ΗΠΑ και επί του εδάφους στρατεύματα της Δαμασκού μαζί με τη φιλοϊρανική Χεζμπολάχ πλήττουν τους τζιχαντιστές. Προσθέστε στα παραπάνω και τη σποραδική εμπλοκή της πολεμικής αεροπορίας του Ιράν στις συγκρούσεις, για να μη μείνει καμιά αμφιβολία για τον κοινό επιχειρησιακό σχεδιασμό μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν και των συμμάχων του.

Εύλογα προκύπτει το ερώτημα αν η πίεση που ασκεί η Τεχεράνη στο Ριάντ και στους συμμάχους του μέσω της στήριξης των ανταρτών χούτι στην Υεμένη αποτελεί επιβεβαίωση πρόθεσης άσκησης επιρροής στην Αραβική Χερσόνησο ή κατοχύρωση διαπραγματευτικού πλεονεκτήματος για αναγνώριση της πρωτοκαθεδρίας του Ιράν σε Συρία και Ιράκ. Σε κάθε περίπτωση, η σκληρή αντίθεση του Νετανιάχου στην προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν, η σουνιτική πανστρατιά που σαλπίζουν Ριάντ και Κάιρο με αφορμή την Υεμένη και η δημόσια σκληρή κριτική στην Τεχεράνη που άσκησε ο Ερντογάν δεν ανησυχούν ιδιαίτερα τη θρησκευτική και πολιτική ηγεσία του Ιράν, για τον πολύ απλό λόγο ότι δεν αθροίζονται:

- Η Τουρκία βρίσκεται σε ψυχροπολεμική αντιπαράθεση με το Ισραήλ καθώς ο Ερντογάν στηρίζει τη Χαμάς στη Γάζα.- Επιπλέον συγκρούεται με τη Σαουδική Αραβία ως προς την Αίγυπτο, όπου το Ριάντ στηρίζει το καθεστώς Σίσι και η Αγκυρα τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τον ανατραπέντα πρόεδρο Μόρσι.

Στην πιο δύσκολη θέση από τους τρεις περιφερειακούς ανταγωνιστές του Ιράν βρίσκεται η Τουρκία του Ερντογάν που, για να συνεργασθεί αποτελεσματικά με τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ απέναντι στην Τεχεράνη, θα πρέπει να αρνηθεί τον ρόλο της ως ηγέτη του σουνιτικού πολιτικού Ισλάμ. Η σύμπτωση συμφερόντων ΗΠΑ-Ιράν δεν περιορίζεται στη Μέση Ανατολή, στη Συρία και στο Ιράκ, αλλά αφορά και τη Νοτιοδυτική Ασία, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, όπου οι δύο χώρες έχουν τα ίδια συμφέροντα απέναντι στους ακραίους σουνίτες φονταμενταλιστές. Η παραπάνω πραγματικότητα είναι μια μη αντιστρέψιμη εξέλιξη για το ορατό μέλλον και δεν θα επηρεασθεί ακόμη και σε περίπτωση νίκης των ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ στην προεδρική εκλογή του 2016.
kapopoulos@pegasus.gr

 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ