Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη - Η άλλη μορφή λύσης και οι παράμετροι επανέναρξης συνομιλιών
- Γιατί η ομοσπονδία δεν συμφέρει τη Ρωσία, το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και πώς τα κατεχόμενα εξελίσσονται σε φωλιά ισλαμικής απειλής
- Η ΛΗΞΗ της τουρκικής NAVTEX τερματίζει την απειλή;
Θυμάστε εκείνην την αστρολογική πρόβλεψη του συνομιλητή της ελληνοκυπριακής πλευράς στο Κυπριακό, Ανδρέα Μαυρογιάννη, όταν αναλάμβανε γεμάτος ενθουσιασμό τη θέση που του εμπιστεύθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Είπε, τότε, ότι οι πλανήτες έχουν ευθυγραμμιστεί και κινούνται προς τη λύση του Κυπριακού. Και του είχαμε υπομνήσει, φιλικά, διότι πρόκειται περί εμπείρου διπλωμάτη και δεν πρέπει να εκτίθεται, ότι το Κυπριακό δεν θα το λύσουν ούτε οι αστρολόγοι ούτε οι καφετζούδες των αξέχαστων μαυρόασπρων ελληνικών ταινιών της δεκαετίας του '60. Το Κυπριακό έχει διάφορες παραμέτρους λύσης με μία κεντρική:Αυτήν της ισχύος. Όπως συμβαίνει με όλες τις προσπάθειες επίλυσης συγκρούσεων.
Θεμελιώδη ερωτήματα
Τώρα, αφού οι πλανήτες τέθηκαν εκτός τροχιάς ως αποτέλεσμα του τουρκικού «Μαρμπαρός» και της τουρκικής επιθετικής στάσης, ο κ. Μαυρογιάννης, όπως και ο ΥπΕξ Ι. Κασουλίδης, βλέπουν πιθανότητες και παράθυρα για την επανέναρξη των συνομιλιών μετά τη λήξη της δεύτερης τουρκικής NAVTEX, στις έξι Απριλίου. Και, δικαίως, θα ρωτήσει κάποιος: Καλά, αν μας πουν να πάμε στις συνομιλίες θα πρέπει να αρνηθούμε, να πούμε όχι; Και μετά δεν θα μας κατηγορήσουν ότι δεν θέλουμε λύση; Το ερώτημα δεν είναι μόνο εάν θα πάμε σε συνομιλίες, το ζητούμενο είναι τι θα κάνουμε στις συνομιλίες και ποιος είναι ο στόχος, αλλά και κάτι άλλο: Επί τη βάσει ποίων παραμέτρων θα γίνει διάλογος και θα εξευρεθεί λύση; Και το εξίσου σημαντικό ερώτημα: Η Τουρκία θέλει λύση ή διάλυση;
Στήριξη στα «τυφλά», ενέργεια και Βρετανία
Ποιο είναι, λοιπόν, το σκηνικό; Ας πάρουμε την πρώτη βασική παράμετρο, δηλαδή αυτήν των συντελεστών ισχύος, που περιλαμβάνει συμμαχίες, οικονομία και ένοπλες δυνάμεις. Είμαστε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Όπως παραδέχεται η Κυβέρνηση, στη Δύση, δηλαδή σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο, μας τελειώνουν οι σύμμαχοι, για δυο λόγους: 1. Στηριχθήκαμε «τυφλά» στις ΗΠΑ, οι οποίες, λόγω του ότι τα μέλη της ομάδας του Προεδρικού είχαν υποστηρίξει το σχέδιο Ανάν, θεωρήθηκαν όπως και το 2014 ως δεδομένοι.
Οπότε τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Βρετανοί είπαν: Πιέστε τους, εκβιάστε τους να τελειώνουμε… Και η αντίληψη αυτή καλλιεργήθηκε και στην Ε.Ε. μέσω της δικής μας στάσης και της Συμφωνίας της 11ης Φεβρουαρίου για λύση δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών. 2. Τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα βρίσκονται με τις οικονομίες τους στα μαύρα τους τα χάλια. Και οι ένοπλες δυνάμεις φυτοζωούν. 3. Η μορφή της λύσης, δηλαδή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών, διαλύει και διχοτομεί την Κυπριακή Δημοκρατία και δεν τη διατηρεί στη ζωή.
3. Υπάρχει και κάτι άλλο, εξίσου σημαντικό, που σιγά-σιγά γίνεται αντιληπτό. Η αποδοχή του τουρκικού όρου για «πάγωμα» των διαδικασιών της έρευνας και της εκμετάλλευσης κοιτασμάτων φυσικού αερίου από την TOTAL και την ΕΝΙ.
Τη μια ισχυρίζονται ότι κτύπησαν λάθος περιοχή και την άλλη ότι το τρυπάνι πάει για συντήρηση. Αληθές είναι ότι η TOTAL εισέπραξε εν μιά νυχτί από την πώληση μετοχών προς την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων 1,5 δις, ενώ η Άγκυρα απειλεί την ΕΝΙ να την κόψει από έργα ενέργειας στο έδαφός της, τη στιγμή κατά την οποία η Ρωσία ετοιμάζει αγωγό μέσω Τουρκίας για να αντικαταστήσει τον «South Stream».
Για να δούμε πώς και εάν θα σωθεί η παρτίδα με τη NOBLE. Σε λίγο θα μας πείσουν ότι είτε δεν έχουμε επαρκή κοιτάσματα φυσικού αερίου είτε ότι δεν είναι συμφέροντα προς εκμετάλλευση, άρα δεν βαριέσαι, ας τα ελέγχει η Τουρκία. Ούτως ή άλλως είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο το φυσικό αέριο θα έρθει στο τραπέζι των συνομιλιών. Ακόμη και στο τέλος των συνομιλιών. Εάν, δε, τα θέματα της υφαλοκρηπίδας, που είναι συναφή με τις ΑΟΖ, μείνουν μετά τη λύση, τότε είναι που θα έχουμε το νέο κυπριακό πρόβλημα, πολύ χειρότερο από εκείνο του Αιγαίου.
Εκτός και αν η Τουρκία, λόγω της ισχύος της και του στρατηγικού προγεφυρώματος, που θα εγκαθιδρύσει με το τουρκοκυπριακό ισότιμο συνιστών κράτος, κλείσει τα ζητήματα αυτά με συνοπτικές διαδικασίες υπό την σκιά και μόνο της ισχύος της. Και την απειλή κρίσης, καθώς και της διάλυσης του νέου πολιτειακού συστήματος της ομοσπονδίας. Χωρίς δυνατότητα επιστροφής στο ενιαίο κράτος της Ζυρίχης. Οπότε, ποιος θα αναγνωρίζεται διεθνώς; Το ελληνοκυπριακό, το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος ή και τα δυο; Ή η κεντρική Κυβέρνηση; Πώς; Τι θα ελέγχει μια γραφειοκρατική μηχανή που δεν θα υπάρχει;
4. Η Τουρκία είναι πανίσχυρη και δεν έχει καμιά πρόθεση να υπαναχωρήσει, επειδή δεν έχει κανένα κόστος από την κατοχή της Κύπρου. Έχει αποενοχοποιηθεί λόγω δικών μας λανθασμένων ενεργειών και, κυρίως, της πίστης που οι εκάστοτε κυβερνήσεις δείχνουν στη διαμεσολάβηση της Βρετανίας.
Μόσχα και Άγκυρα
Πέραν των ανωτέρω, σε ό,τι αφορά τις συμμαχίες, είναι στα θετικά πρόσημα η αναθέρμανση σχέσεων με τη Μόσχα, αλλά και αυτή δεν πρέπει να την προσεγγίσουμε μέσα από τις συνήθεις υπερβολές. Για να είναι πιο στέρεη, θα πρέπει και οι δυο πλευρές να αποφασίσουν εάν τις συμφέρει και αν θα λάβει η συμφωνία αυτή στρατηγικό χαρακτήρα.
Το θέμα δεν είναι μόνο εάν η Μόσχα θέλει να έρθει στη Μεσόγειο και δη στην Κύπρο, για να έχει ακόμη και Βάση ή και αποθήκες και όλα τα συναφή, αλλά και αν, από την άλλη, το θέλει και συμφέρει στη Λευκωσία και σε ποιο βαθμό, υπό την έννοια ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις Αμερικανών, Βρετανών και άλλων εταίρων στην Ε.Ε. Μήπως αυτό θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη θέση της Τουρκίας;
Και αν ναι, πώς αντιμετωπίζεται; Η Ρωσία μέχρι πού θα μπορεί να τραβήξει το σχοινί για το χατίρι μας, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τα δικά της συμφέροντα εντός της Τουρκίας, που αφορούν και την ενέργεια και το εμπόριο και τον πυρηνικό σταθμό του Άκιουγιου, καθώς και κάτι άλλο: Όπως η Μόσχα φλερτάρει μαζί μας, για τα δικά της συμφέροντα, αλλά και για να ενοχλήσει και εκείνα των ΗΠΑ, το ίδιο πράττει με την Τουρκία, που έχει μεγαλύτερο από εμάς ειδικό βάρος και δη περιφερειακής δύναμης.
Από την άλλη, όμως, η Μόσχα δεν θα ήθελε να δει την Τουρκία να ενισχύεται ακόμη περισσότερο. Γιατί; Διότι όσο περισσότερο ενισχύεται η Άγκυρα, τόσο πιο ισχυρή και ανεξάρτητη γίνεται, κάτι που ουδόλως θα ήθελε η Μόσχα, λόγω των μεγάλων συμφερόντων που διακυβεύονται στην ευρύτερη περιοχή του Καυκάσου ώς τη Μέση Ανατολή. Το ίδιο ισχύει και για τις ΗΠΑ και για το Ισραήλ, καθώς και για άλλες αραβικές χώρες και, κυρίως, για την Αίγυπτο.
ΝΑΤΟ, Ρωσία και ΗΠΑ
Πάντως, εκτός των Βρετανών, οι Αμερικανοί είναι ενοχλημένοι από την εκ νέου ενεργοποίηση της συμφωνίας του '96 με τη Ρωσία. Οι ανησυχίες αυτές δεν θα μπορούσαν να διατυπωθούν πειστικά εάν η κυπριακή Κυβέρνηση προ καιρού αρνιόταν να βάλει αφτί στη Βρετανία και συμμετείχε στα προγράμματα του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη (PfP). Και αν, ταυτοχρόνως, και μάλιστα στο πλαίσιο στρατηγικής και όχι πυροτεχνήματος, υπέβαλλε αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Και ας έθετε βέτο είτε η Βρετανία είτε η Τουρκία. Αυτό θα νομιμοποιούσε την Κυπριακή Δημοκρατία να παγώνει την τουρκική ενταξιακή διαδικασία στην Ε.Ε. και να στηρίζει μια πολιτική στην εξής βάση: Δημοκρατική λύση στο Κυπριακό και Δημοκρατική Τουρκία, καθώς και ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. ή ειδική σχέση από τη μια και ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ από την άλλη. Έτσι δε, κανείς δεν θα τολμούσε εκ νέου να ισχυριστεί ότι το άλυτο κυπριακό πρόβλημα δημιουργεί εμπόδιο στις σχέσεις ΝΑΤΟ - Ε.Ε.
Αλλά και κάτι άλλο, το οποίο έχουμε αναλύσει προ καιρού από τις στήλες αυτές: Εάν υιοθετούσαμε μια τέτοια πολιτική, με τι μούτρα θα είχαν σήμερα παράπονο οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί για την ανανέωση της συμφωνίας του '96 με τη Ρωσία; Τώρα η κίνηση με τη Μόσχα εμφανίζεται περισσότερο ως «άγκρισμα» αντί ως στρατηγική επιλογή. Μοιάζει με απατημένο σύζυγο, που κάνει… αντίποινα. Μακάρι να μην είναι έτσι. Για να μην είναι όμως έτσι, θα πρέπει να συμβούν τα εξής:
1. Να ρωτηθούν οι ΗΠΑ και η Βρετανία εάν είναι έτοιμες να δεχθούν αίτηση ένταξής μας στο ΝΑΤΟ. Εάν η απάντησή τους είναι όχι, τότε γιατί να είναι ενοχλημένοι με την όποια αναβάθμιση των σχέσεων Κύπρου - Ρωσίας; Μήπως οι ίδιοι κατά καιρούς δεν συνεργάζονται και όταν τα συμφέροντά τους το επιβάλλουν, ειδικώς κατά της τρομοκρατίας, δεν θα ξανασυνεργαστούν όπως το έπραξαν; Αυτό δεν έκαναν με το Ιράν κατά της ISIS ενώ ταυτοχρόνως συνεννοήθηκαν με τη Ρωσία για αποστολή στο Ιράκ στρατιωτικού υλικού και εμπειρογνωμόνων; Είναι μάλιστα πρόδηλο ότι η εξωτερική πολιτική της διακυβέρνησης Ομπάμα τα έχει κάνει μπάχαλο. Και στις σχέσεις της με τις αραβικές χώρες και στο Ουκρανικό και στη Μέση Ανατολή, και στις σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ, καθώς και στο Κυπριακό.
2. Η συμφωνία με τη Ρωσία για να είναι στέρεη θα πρέπει να έχει στρατηγικό χαρακτήρα. Που σημαίνει εμβάθυνση στρατιωτικής συνεργασίας και εμπλοκή των κρατικών ρωσικών εταιρειών στην έρευνα και στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, ώστε η Μόσχα να μη μας στηρίζει στο Συμβούλιο Ασφαλείας και αλλού, για να δημιουργεί προβλήματα στις ΗΠΑ, αλλά διότι διαθέτει και δικά της γεωπολιτικά συμφέροντα στην περιοχή.
Εναλλακτική της ομοσπονδίας λύση
Αυτές είναι μερικές κινήσεις για μελέτη προς ανατροπή σκηνικού. Γιατί, λοιπόν, θα πάμε στις συνομιλίες και πώς; Για την τουρκική λύση της ομοσπονδίας, που για να γίνει από ανέφικτη, εφικτή, θα πρέπει να υπογράψουμε ότι μάς βάλει στο τραπέζι η Τουρκία. Τη διάλυσή μας και την απώλεια και του τελευταίου ίχνους αξιοπρέπειας.
Οι στήλες δεν ανήκουν στο απορριπτικό στρατόπεδο. Γι' αυτό εισηγούνται: Πρώτον, εφόσον ο στόχος της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας είναι λανθασμένος, θα πρέπει να πεισθούν οι ενεργοί και δη οι ισχυροί δρώντες, γιατί μια τέτοια λύση δεν είναι εναντίον μόνο των συμφερόντων της Κύπρου, αλλά και των δικών τους.
Συνεπώς, μια ομοσπονδία που θα θέτει την Κύπρο και την περιοχή υπό τον γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό ενεργειακό έλεγχο της Τουρκίας, την αναβαθμίζει σε βάρος του Ισραήλ σε περιφερειακή δύναμη και του κλείνει τη μοναδική προς δυσμάς έξοδο λόγω έλλειψης στρατηγικού βάθους. Η εξέλιξη αυτή δεν θα ομαλοποιήσει τις σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ και, ως εκ τούτου, οι ΗΠΑ θα αποκτήσουν επιπρόσθετο μπελά.
Η ενίσχυση της Άγκυρας, μέσω μιας ομοσπονδιακής λύσης, δεν συμφέρει τη Ρωσία διότι, όπως έχουμε ήδη τονίσει, όσο πιο ισχυρή είναι η Τουρκία, τόσο πιο δύσκολη και απαιτητική θα είναι η σχέση της με τη Μόσχα. Και αυτό θα είναι πιο έντονο εάν τριχοτομηθεί η κυπριακή ΑΟΖ και η Τουρκία καταστεί και παραγωγός χώρα. Το ίδιο συμβαίνει και με τους Ευρωπαίους και δη τους Γερμανούς, που, ούτως ή άλλως, δεν θέλουν για δικούς τους λόγους την Τουρκία στην Ε.Ε.
Γιατί οι Γερμανοί να θέλουν ενεργειακή εξάρτηση από την Τουρκία και να μην προτιμούν την προμήθεια φυσικού αερίου από μια χώρα όπως η Κύπρος που είναι κράτος μέλος της Ε.Ε.; Και το χειρότερο γι' αυτούς, το οποίο δυστυχώς δεν προβάλλεται από την κυπριακή Κυβέρνηση, είναι το εξής: Το τουρκοκυπριακό ισότιμο συνιστών κράτος είναι ήδη με τη σημερινή του μορφή, μια φωλιά λαθρεμπόρων και ισλαμικών ιερατείων του Ερντογάν.
Ερώτημα: Ποιος θα ελέγχει σε περίπτωση ομοσπονδίας τον βορρά; Η όποια αδύναμη Κεντρική Κυβέρνηση; Βεβαίως θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι και οι ΗΠΑ θα χαλιναγωγήσουν την κατάσταση. Η εμπειρία άλλα μαρτυρεί: Και στην Ουκρανία και προηγουμένως στη Γεωργία και στη Λιβύη και στο Παλαιστινιακό και στο Ιράκ και στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Αποτυγχάνουν…
Δεύτερον, εφόσον η Τουρκία θέλει λύση, αυτή πρέπει να το αποδείξει και όχι εμείς. Η λήξη της δεύτερης τουρκικής NAVTEX δεν τερματίζει την τουρκική απειλή. Η Άγκυρα θα πρέπει να ξεκαθαρίσει ότι σέβεται και αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 καθορίζει, θα πρέπει να εφαρμόσει το πρωτόκολλο της Άγκυρας και να επιστρέψει την πόλη της Αμμοχώστου. Και κάτι σημαντικό: Ότι δεν θα ενοχλήσει και δεν θα απειλήσει εντός της κυπριακής ΑΟΖ και ότι θέλει δημοκρατική λύση στο Κυπριακό.
Και επί τούτου, ειδικώς εντός της Ε.Ε., το Πρωτόκολλο 10 είναι σαφές: Η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. δεν προνοεί τη διχοτόμησή μας σε δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη. Προνοεί ότι εντάχθηκε ολόκληρη η Κύπρος στην Ε.Ε. με τη μορφή του ενιαίου κράτους της Ζυρίχης που αναγνωρίζεται διεθνώς με αναστολή του κοινοτικού κεκτημένου λόγω της υφιστάμενης κατάστασης. Δηλαδή της κατοχής. Άρα το ζητούμενο και η λύση αμοιβαίου οφέλους είναι η επανενσωμάτωση των κατεχομένων στην Κυπριακή Δημοκρατία, που είναι κράτος μέλος της Ε.Ε., με τέτοιες διοικητικές και αναθεωρητικές συνταγματικές αλλαγές, ώστε να διορθωθούν τα όποια δυσλειτουργικά κενά ή δημοκρατικά ελλείμματα υπήρχαν για να είναι το κράτος βιώσιμο και ανεξάρτητο. Και όχι τουρκικό προτεκτοράτο.
Υπάρχουν, λοιπόν, πολλά όπλα στη φαρέτρα μας εάν θέλουμε και αν υπάρχει η δυνατότητα ορθής διαχείρισής τους και πρόθεση για την οικοδόμηση νέας στρατηγικής και διεκδίκησης, που θα αποτρέψουν αυτό που διαφαίνεται ότι θα συμβεί εάν πάμε αποδυναμωμένοι στις συνομιλίες: Δηλαδή να μας έχουν τα τουρκικά κανόνια στον κρόταφο. Με άλλα λόγια, αρνιά επί σφαγήν!
